سرکه یکی از اعضای ثابت سفره هفت سین است که حتی بوی تندش هم نتوانسته آن را از سفره دور کند، چرا؟
علت هفتایی بودن سین های نوروزی را میتوان اعتقادات و باورهای ایرانیان دانست. عدد هفت همواره در بین دیگر اعداد از جایگاه خاص و ویژه ای برخوردار بوده و مورد توجه اقوام مختلف جهان به ویژه اقوام شرقی قرار گرفته است. در زبان زرتشتی هفت به معنای امرداد است که به معنی زندگی و جاودانگی است. به همین علت عدد هفت در میان ایرانیان از جایگاه ویژه ای برخوردار است. بنابراین در بیشتر آیین های باستانی به ویژه برای مفاهیم مثبت، خوش یمنی و فال نیک از این عدد استفاده شده است. همانطور که گفته شد هر سین هفت سین ایرانیان که شامل سبزه، سیب، سیر، سماق، سرکه، سمنو و سنجد دارای خواص و مزایایی است که ما در این مقاله فواید سرکه سفره هفت سین را بیان می کنیم.
آشنایی با بیش از 9 سرکه و فواید آن
در ایران علاوه بر سرکه انگور، سرکه سیب و سرکه خرما نیز مورد مصرف قرار می گیرد. اما به طور کلی سرکه سفید و سرکه سیب پر استفاده ترین نوع سرکه هستند.
انواع سرکه و فواید آن
سرکه با واکنش اکسیژن با یک مایع تخمیری تولید شده و منجر به تولید اسید استیک می شود. سرکه در اولین سطح خود محلولیست مرکب از آب و اسید استیک که بنا به انواع مختلف خوراکی، رنگ و طعم متمایزی ایجاد می کند.
تقریبا از هر ماده غذایی که حاوی قندهای طبیعی باشد می توان سرکه درست کرد. مخمرها این قندها را تخمیر کرده و انواع خاصی از باکتری ها آن را به سرکه تبدیل می کنند. پس از تخمیر دوم، یک اسید استیک ضعیف باقی می ماند. این اسید طعم ماده اصلی تخمیر شده، مانند سیب یا انگور را می دهد. اسید استیک چیزی است که به سرکه مزه خاص و منحصر به فرد خود را می دهد.
سرکه سفید
سرکه سفید پر مصرف ترین نوع سرکه است. سرکه سفید معمولاً از ترکیبی از حدود ۵ تا ۱۰ درصد اسید استیک و ۹۰ تا ۹۵ درصد آب تهیه می شود.
عطر و طعم شدید و تیزی دارد و در مواردی مثل درست کردن سس گوجه، تهیه پوره سیب زمینی، تهیه انواع ترشی و غیره کاربرد دارد.
سرکه انگور سفید و قرمز
از انگور سفید تخمیر شده تهیه می شود که طعم ملایم تری نسبت به سرکه سفید دارد و برای طعم دار کردن سالاد، تهیه سس و نرم کردن مواد غذایی کاربرد دارد. موارد کاربردی سرکه انگور قرمز نیز مانند سرکه انگور سفید بوده و علاوه بر آن در تهیه انواع ترشی از آن استفاده می شود.
سرکه برنج
سرکه برنج از شراب برنج تخمیر شده تهیه می شود.
سرکه برنج طعم ملایم و شیرینی داشته و در مقایسه با سرکه های دیگر اسیدیته و تیزی کمتری دارد. رنگ سرکه برنج بسته به کشور مبدا متفاوت بوده و از روشن تا قهوه ای ، قرمز و حتی سیاه متفاوت است. این نوع سرکه بیشتر در دستورالعمل غذاهای آسیای شرقی از جمله سرخ کردنی، سالاد، نودل و حتی سبزیجات کاربرد دارد.
سرکه سیب
سرکه بالزامیک
سرکه بالزامیک به دلیل داشتن میزان قند بیشتر نسبت به سرکههای دیگر، از باکتریهای متفاوتی برخوردار است. بر اساس تحقیقات 32 نوع باکتری در فرآیند به عمل آمدن سرکه بالزامیک نقش دارند. طعم این سرکه مانند هیچ سرکه دیگری نیست؛ شیرینی و ترشی آن کاملا متناسب است و با انواع غذاها و سالادها قابل استفاده است.
سرکه مالت
این نوع سرکه رنگ قهوه ای تیره دارد و بیشتر در انگلستان از آن استفاده می شود. فرایند تولید سرکه مالت با جوانه زدن دانه های جو شروع می شود. جوانه زنی، آنزیم ها را قادر می سازد تا نشاسته را تجزیه کنند.همانطور که از نام آن پیداست، سرکه مالت کاملا طعم مالت می دهد. از این نوع سرکه اغلب برای ترشی انداختن پیاز و سبزیجات استفاده می شود. چون طعم تندی دارد برای سالادها مناسب نیست، اما برای خوراک چیپس و ماهی عالیست.
سرکه خرما
سرکه خرما و بالزامیک
در طول تاریخ از سرکه خرما به عنوان یک عصارهی دارویی استفاده می شده است. کمک به کاهش وزن، کمک به رفع اختلالات قاعدگی، پیشگیری از سرطان، درمان مشکلات گوارشی، تقویت قلب، درمان سوختگی و التهاب و تسکین سرفه و سردرد از فواید درمانی سرکه خرما است.
از سرکه خرما برای مزه دار کردن انواع ماهی، گوشت و همچنین در ترکیب سالاد استفاده می شود.
سرکه نارگیل
سرکه نارگیل از تخمیر آب نارگیل به دست میآید و رنگ سفید و مزه تند و اسیدی دارد. به طور وسیع در جنوب شرق آسیا کاربرد بیشتری داشته و اکثرا در فیلیپین تهیه می شود. این نوع سرکه در آشپزی هندوستان و تایلند معمول است.
سرکه نیشکر
این نوع سرکه از نیشکر تهیه می شود و عمدتا در فیلیپین مورد استفاده قرار می گیرد. رنگ آن زرد روشن است و طعمی شبیه به سرکه برنج دارد. برخلاف تصور شما، سرکه نیشکر اصلا شیرین تر از بقیه سرکه ها نیست.
این سرکه از طریق مخمری کردن شیره حاصل از نیشکر له شده به دست می آید و طعم نسبتاً شیرینی دارد. این نوع سرکه، که رنگ آن زرد پررنگ یا قهوه ای طلایی، با مزه مطبوع است، در فیلیپین، فرانسه و آمریکا بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. این سرکه به سرکه برنج شبیه است با این تفاوت که مزه ترش تری دارد و با اسم سرکه ترش نیز شناخته می شود.
سرکه کشمش
این سرکه به طور سنتی در ترکیه تولید می شود و در شرق میانه برای آشپزی کاربرد بسیار زیادی دارد و طعم آن ملایم است. رنگ آن قهوه ای کدر است و معمولاً برای غذاهای سنتی و ترکی بیشتر استفاده می شود. این سرکه در ترکیه به نام «خل عنب» به معنی سرکه انگور مشهور می باشد. ترکیب سس سالاد و سرکه کشمش، برای طعم دار کردن سبزیجات استفاده می شود.
سرکه در طب سنتی برای چه مفید است؟
توضیحات خانم شیرویه کارشناس طب سنتی درباره خواص سرکه
در طب سنتی سه نوع سرکه کاربرد زیادی دارد؛ سرکه انگور، خرما و سیب. سرکه ها به طور کل مزاج سرد و خشکی دارند و به همین دلیل در درمان بسیاری از ضایعات پوستی مثل جوش و لک و درمان برخی بیماری ها مثل کبد چرب و چاقی مؤثرند. از میان سرکه ها، سرکه سیب بیش از سایر سرکه ها معده را اذیت میکند اما خاصیت لاغر کنندگی و ضد جوش آن بیش از سایر سرکه هاست. اگر فردی تحمل مصرف سرکه سیب را ندارد، میتواند از سرکه خرما یا انگور هم استفاده کند. برای رفع کک و مک و لکهای پوستی و سیاهی زیر چشم سرکه مصرف کنید"
سکنجبین هم ترکیبی از سرکه، عرق نعنا و عسل است (مقدار سرکه نصف عرق نعنا و عسل است)، ترکیب مفیدی برای درمان بیماری هاست و در کمک به درمان بسیاری از ضایعات پوستی مؤثر است. برای مبتلایان به بیماری هایی مثل پسوریازیس و برص هم میتوان از ترکیب سرکه انگور، عرق نعنا و عسل استفاده کرد.
از سرکه میتوان برای تمیز کردن پوست هم به مثانه تونیک پاک کننده استفاده کرد زیرا خاصیت سفید کنندگی و ضد عفونی کنندگی دارد. برای مصارف موضعی نیازی به رقیق کردن سرکه نیست.
وجود اسید سیتریک درسرکه سیب طبیعی درهضم موادغذایی ودفع سموم بدن بسیار موثر استوبرای بیماریهای کبد ِ نقرس ِ رماتیسم ودیابت خوب است وهکچنین وجود پتاسیم درآن برای حفظ قدرت وفعالیت کلیه سودمند است وازطرفی سلولز کمی دارد لذاجذب و هضم آن آسان تراست سیب دارای ویتامین های آ- ب 1-ب2- پ پ و ویتامین های ث است بنابراین بسیاری ازویتامین های غذایی رادارا می باشد درهنگام گریپ خوردن سرکه سیب طبیعی توصیه شده ونیز دربعضی اسهال ها سرکه سیب وعسل نافع است"
سرکه انگور و خواص آن
سرکه انگور طبیعی بر اثر تخمیر الکل انگور به وسیله یک نوع قارچ به نام میکودرمااستى به وجود مى آید و ترکیب شده است از اسید استیک و نیز داراى مقدارى اسید مالیک، اسید ستیریک، اسید سوکسینیک و اسید تارتریک که مجموعا در حدود ۲ تا ۳ گرم در لیتر است"
- بخور سرکه انگور طبیعی در گوش براى رفع طنین صداى گوش و سنگینى شنوایى و بازکردن گرفتگى ها و تقویت شنوایى مفید است.
- بو کردن مداوم سرکه انگور طبیعی یا بخور در موقع جوشاندن آن یا تر کردن دستمال در سرکه گرم و گذاشتن روى پیشانى سردردهاى کهنه و مزمن و سردردى که از غلبه صفرا باشد را درمان مى کند.
|- ریختن قطره سرکه کهنه در گوش براى تسکین درد گوش مجرّب است، کرم داخل گوش را مى کشد.
- اگر سرکه انگور طبیعی را به داخل دماغ بمالید و قهوه سائیده را هم را با سرکه مخلوط نموده به پیشانى بمالید و آن را ببندید و نفسهاى عمیق بکشید. سردردى که از دم یا بو یا گاز باشد را درمان مى کند.
- اگر دستمالى را در سرکه انگور طبیعی گرم فروبرده و روى پیشانى نگه دارید. سردردى که از آفتاب زدگى باشد را درمان مى کند.
در پاکسازی بدن از سموم و از بین بردن رطوبات میتواند نقش بسزایی داشته باشد.
باعث بهبود هضم برخی مواد غذایی مانند گوشتها میشود.
خوردن کمی از این ماده قبل از غذا باعث تحریک بیشتر اشتها میشود.
اندک اندک خوردن یا غرغره آن موجب بهبود سرفه مزمن میشود.
گذاشتن ظرف آن به صورت سرباز با تبخیر آهسته آن باعث تعدیل هوای مرطوب و آلوده میشود.
بوی آن هوشیارکننده است و خوابآلودگی بهاری را کمتر میکند.
مصرف آن در آب و هوای آلوده یا مخلوط آن با آب کمکیفیت، باعث جلوگیری از آسیب آنها میشود.
اگر با سرکه مسواک بزنید لثههایتان ضدعفونی شده و دندانهایتان براقتر میشود.
خواص سرکه سیب در طب سنتی چیست؟
برخی از افراد گمان میکنند سرکه سیب فقط یک چاشنی پرکاربرد است، اما واقعیت این است که خواص سرکه سیب آن را به ترکیبی شفا بخش برای درمان بیماریهای مختلف تبدیل کرده است؛ زیرا حاوی املاح و ویتامینهای بسیاری است. سرکه سیب که از تخمیر طولانی به دست میآید و انواع پروبیوتیکها را فعال میکند، کالری بسیار ناچیزی دارد میتواند امراض بسیاری را درمان کند و شدت علائم را کاهش دهد.
مزیت مشاوره با دکتر طب سنتی این است که شما را با شیوههای بیضرر و کم هزینهی درمان بیماریهای مختلف آشنا میکند.
تاثیر سرکه سیب بر درمان کبد چرب
کبد چرب یک بیماری مزمن است که درصورت عدم درمان بیمار را با عوارض جدی روبرو میکند. بهتر است بدانید خواص سرکه سیب ناشتا موجب درمان بیماریهای کبد میشود. زیرا به دفع سموم از بدن کمک میکند و با رفع چربیهای جمع شده در بدن موجب بهبود عملکرد کبد و کاهش علائم میشود. همچنین یکی دیگر از خواص سرکه سیب برای کبد چرب این است که ورم کبود را بهبود میبخشد.
خواص سرکه سیب تازه
طرز استفاده از سرکه سیب برای درمان کبد چرب
با توجه به اینک سرکه سیب ترکیب اسیدی دارد، مصرف آن باید از مقادیر کم شروع شود و به تدریج افزایش پیدا کند. پس بیماران باید مصرف سرکه سیب را از روزی یک قاشق غذاخوری شروع کنند و درصورتیکه مشکلی مانند سوزش مری را احساس نکردند، چند روز بعد میزان مصرف را به روزی دو قاشق غذاخوری افزایش دهند.
دکتر تغذیه با تنظیم یک رژیم غذایی مناسب، کاهش میزان کالری دریافتی و افزایش مصرف میوه و سبزی در کاهش وزن به شما کمک میکند.
خواص سرکه سیب برای قلب
بیماریهای قلبی به دلایل مختلفی ایجاد میشود. اما اگر میخواهید یک راه مطمئن و کم ریسک برای درمان آن انتخاب کنید، بهتر است با خواص سرکه سیب برای قلب آشنا شوید. سرکه سیب به دلیل دارابودن استیک اسید، میتواند میزان کلسترول خون را کاهش دهد و از این طریق گرفتگی عروق را کم و بیماری قلبی را درمان کند.
سرکه بالزامیک
سرکه بالزامیک یکی از انواع سرکه است که از انگور سفید تهیه میشود و طعم آن ترکیبی از طعم شیرین و ترش است. سرکه بالزامیک یک چاشنی بسیار عالی برای غذاها و انواع سالادها است. سرکه بالزامیک در کنار اینکه طعم بسیار عالی دارد خواص و فواید درمانی فراوانی نیز دارد که در ادامه به بررسی آنها میپردازیم.
بالزامیک چیست ؟
فرآیند تهیه و تولید بالزامیک با سایر انواع سرکه تا حدی متفاوت است. سرکه بالزامیک سه نوع مختلف دارد. یک نوع سرکه بالزامیک نوعی است که به شکل سنتی در بعضی از شهرهای ایتالیا تهیه میشود. نوع دیگری از سرکه بالزامیک نولی است که به صورت صنعتی و تجاری تهیه میشود. نوع سوم از سرکه بالزامیک نوعی است که از مخلوط دو حالت بالا تشکیل میشود.
خواص سرکه بالزامیک
ترکیبات سرکه بالزامیک چیست؟سرکه بالزامیک حاوی آنتیاکسیدانها است. آنتی اکسیدانهایی که به آنها ترکیبات پلی فنولی میگویند در سرکه بالزامیک وجود دارند. حدود هشت نوع از آنتی اکسیدان پلی فنولی در سرکه بالزامیک موجود است. آنتی اکسیدان پلی فنول میتوانند رادیکالهای آزاد تولید شده در بدن را خنثی کنند. تمامی انواع پلی فنول ضد سرطان هستند از همین رو عملکرد سیستم ایمنی بدن را بهبود بهشیده و تقویت میکنند. فواید سرکه بالزامیک بسیار فراوان است. از جمله فواید سرکه بالزامیک میتوان به مواردی از جمله بهبود عملکرد دستگاه گوارشی، بهبود عملکرد دستگاه تنفسی، بهبود عملکرد سیستم گردش خون، سلامت و زیبایی پوست، کاهش وزن سریع، تنظیم سطح قند خون، تنظیم چربی خون، تقویت سیستم ایمنی، کاهش درد، درمان جراحات، تقویت استخوان، حفظ سلامت قلب، رفع گرفتگی بینی و درمان عفونتهای واژن اشاره کرد. در ادامه به بررسی برخی از خواص سرکه بالزامیک میپردازیم.
سرکه بالزامیک و سلامت پوست
سرکه بالزامیک و تقویت سیستم ایمنی
سرکه بالزامیک و تقویت استخوان
سرکه بالزامیک و تنظیم قند خون
سرکه بالزامیک و تنظیم چربی خون
سرکه بالزامیک و سلامت قلب
عوارض سرکه بالزامیک
سرکه بالزامیک در کنار خواص و فواید بینظیری که دارد ممکن است عوارض جانبی تیز داشاه باشد. زیاده روی و افراط در مصرف سرکه بالزامیک خام، موجب تورم گلو شده و به مری و به جدارهی معده، فرد آسیب وارد میکند و فرد دچار درد معده میشود. در صورتی که پس از مصرف سرکه بالزامیک دچار درد یا سوزش معده شدید، از مصرف سرکه بالزامیک اجتناب کنید.مصرف بیش از دو قاشق غذاخوری از سرکه بالزامیک در طول روز مضر است. کسانیکه به انگور آلرژی دارند باید در رابطه با مصرف سرکه بالزامیک احتیاط کنند.
خواص سرکه خرما
فواید سرکه خرما برای سلامتی بسیار شبیه فواید خرما است ، زیرا هر دو سرشار از پتاسیم ، کلسیم ، آهن و منیزیم و همچنین ویتامین های B1 ، B2 و B3 هستند . خوردن خرما یا استفاده از سرکه آن می تواند به سلامت قلب و عروق ، کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ ، افزایش عملکرد تولید مثل و باروری کمک کند. خرما و سرکه آن با خواص ضد التهابی قوی برای بدن بسیار مفید هستند.
علاوه بر این ، مصرف سرکه به طور کلی دارای اثرات ضد میکروبی ، آنتی اکسیدانی ، ضد دیابت و ضد چاقی است (به دلیل وجود اسید استیک و سایر ترکیبات فنلی موجود در آن ) که ممکن است برای پیشگیری از اختلالات قلبی -عروقی و سایر بیماری های مزمن زندگی مفید باشد. اگر تا به حال قبل از غذا سرکه مخلوط در آب را استفاده کرده اید ، احتمالاً مزایای عملکرد بهتر هضم و گوارش غذا را تجربه کرده اید .
کمک به کاهش وزن
نوشیدن آن به سرکوب اشتهای شما و کاهش گرسنگی کمک می کند.
اگر قبل از غذا مصرف شود، مانع از افزایش قند خون میشود. زیرا اسید استیک سرکه مانع از ترشح بیش از اندازهی آنزیمی که مسئول تجزیه نشاستهها برای جذب در خون است، میشود.
آشنایی با خواص بی نظیر سرکه خرما
پیشگیری از سرطان
درست مانند قدرت درمانی دانههای زردآلو، مصرف منظم سرکه خرما با خواص آنتی اکسیدانی فراوان آن به جلوگیری از سرطان گوارش کمک می کند.
تقویت قلب
نوشیدنی سرکه یک داروی عالی برای قلب ضعیف است. آنتی اکسیدان کلروژنیک اسید به جلوگیری از اکسیداسیون ذرات کلسترول LDL کمک می کند، از این رو از قلب ضعیف شما محافظت میکند.
زایمان را آسان می کند
اگر به طور مرتب سرکه خرما بنوشید، می تواند درد زایمان را کاهش دهد. گفته شده که حاوی هورمون هایی است که رحم را تقویت می کند و در افزایش شیر به مادران شیرده کمک میکند. از خونریزی بعد از زایمان جلوگیری و همچنین در درمان ضعف بعد از زایمان مؤثر است.
کمک به رفع اختلالات قاعدگی
از فواید دیگر سرکه خرما کمک به تنظیم قاعدگی و کاهش میزان خونریزی دوران پریودی است. مقادیر بالای پتاسیم و کلسیم آن باعث تسکین عضلات داخل رحم و در نتیجه کاهش گرفتگی عضلات میشود.
تقویت سیستم ایمنی بدن
سرکه باعث دفع منظم سموم از بدن میشود و این به تقویت سیستم ایمنی کمک خواهد کرد. همچنین به التهاب معده کمک کرده و یبوست را تسکین میدهد. و چون سرشار از آهن و پتاسیم است برای کم خونی مفید است.
درمان خستگی
سرکه به علت داشن کلسیم و پتاسیم بالا و همچنین جلوگیری از تجمع اسید لاکتیک در ماهیچهها میتواند در رفع خستگی مفید باشد.
تسکین سرفه
در تسکین گلو درد، سرفه مداوم و رفع خلط کمک میکند.
تسکین سردردها
سطح بالای پتاسیم موجود در سرکه به تسکین سردردها کمک می کند.
درمان سوختگی و التهاب پوستی
در طب سنتی از سرکه خرما برای سوختگی و التهاب پوست استفاده میشود. مطالعات علمی نشان میدهد که سرکه خرما حاوی اسید استیک است که به تسکین التهابات ناشی از سوختگی کمک میکند. اسید استیک همچنین دارای خاصیت ضد عفونی کننده و قابض است، از این رو باعث جلوگیری از عفونی شدن محل سوختگی میشود.2
نحوه استفاده از سرکه خرما در آشپزی
سرکه خرما طعم میوه ای بسیار غنی دارد و به رنگ قهوه ای تیره است. به اندازه سرکه بالزامیک خوب ، شیرین نمی باشد و طعم آن بیشتر شبیه ترکیبی از سرکه مالت و بالزامیک است. برای لذت بردن از بسیاری از مزایای سرکه خرما برای سلامتی ، می توانید از آن در موارد زیر استفاده کنید
به عنوان یک نوشیدنی
می توانید ۱ یا ۲ قاشق غذاخوری از این سرکه ، را با یک لیوان آب مخلوط کرده و اول صبح و یا آخر شب میل کنید. همچنین می توانید عسل را نیز به مخلوط خود اضافه کنید تا طعم آن شیرین شود.
آشنایی با خواص بی نظیر سرکه خرما
مانند سرکه بالزامیک می توانید از آن استفاده کنید.
در پخت و پز
از این سرکه به راحتی و به هر میزان که می خواهید می توانید در پخت و پز استفاده کنید .
برای ترشی
می توانید از این سرکه برای تهیه ترشی نیز استفاده کنید ، اما به دلیل رنگ قهوه ای آن در تهیه ترشی زیاد استفاده نمی شود.
سرکه برای چه کسانی مضر است؟
مصرف سرکه در مبتلایان به زخم معده و ضعف اعصاب میتواند زیانبخش باشد.
برای افراد مسن و سوداوی مزاجها مضر است.
برای کسانی که بیماریهای ریه دارند، مضر است.
مصرف زیاد آن باعث کاهش قوای جنسی میشود.
مصرف زیاد آن برای روده نیز مضر است.
مصرف بیرویه و غیر متعارف آن موجب ضعف بینایی میشود و رنگ چهره را زرد میکند.
مصرف افراطی و همزمان سرکه و برنج در روده، قولنج و اسپاسم و انسداد گوارشی را به همراه دارد. برای جلوگیری از این بیماریها باید بین مصرف این دو غذا فاصله حداقلی ایجاد کرد تا تداخل غذایی برطرف گردد.
بیشتر بخوانید:فواید مهم و خواص سرکه انگبین را بهتر بشناسید
فواید بخور دادن سرکه
بخور دادن سر و صورت با بخارات سرکه (در دمای اتاق یا کمی حرارت دادن سرکه)، باعث رقیق شدن ترشحات و باز شدن انسدادهای تشکیل شده در مجاری بینی، گوش (استاش: مجرایی که بین حلق و گوش میانی کشیده شده است) و سینوس ها شده؛ لذا منجر به پیشگیری و درمان انواعی از گوش درد، کمشنوایی، کیپی گوش و بینی، سینوزیت و اختلالات بویایی میگردد
منابع : طبایع، راسخون،پذیرش 24،غفاری دایت
مسهلات سرکه و توصیه به خوردن سکنجبین خانم شیرویه کارشناس طب سنتی