سالمندان علاوه بر اینکه نیاز به توجه عاطفی و روانی دارند، با یک غفلت می‌تواند به بیماری بزرگی مبتلا شوند. اگر شما فردی هستید که از یک سالمند در خانواده نگهداری می‌کنید باید به برخی نکات توجه کنید.
بررسی علت و درمان زخم دهان در سالمندان موضوع این مطلب ماست.
علت زخم دهان در سالمندان و درمان آن
زمانی که سن افزایش پیدا می‌کند، میزان آب موجود در بدن کاهش یافته و موجب کم شدن میزان بزاق موجود در دهان سالمندان خواهد شد. این مورد در همه سالمندان رایج است، اما در خانم‌ها بیشتر دیده می‌شود.
کاهش بزاق دهان، مشکلاتی مانند بروز زخم دهان، جویدن، صحبت کردن، اختلال در چشیدن طعم غذا و بروز بوی بد دهان را شامل می‌شود. افرادی که به خشکی دهان دچار هستند سوزش و دردی هنگام بلعیدن غذا احساس می‌کنند که این امر موجب ناراحتی و کاهش اشتها در سالمندان خواهد شد.
در کنار افزایش سن، داروهایی که برای سالمندان تجویز می‌شود، مانند کاتالیزور عمل کرده و کاهش بزاق دهان و افزایش میزان خشکی موجود در محیط را تسریع می‌بخشد.
علل دارویی
داروهایی مانند کاهش فشار خون، ضد تشنج، ضد افسردگی، داروی ادرار آور، آرام بخش و داروهای ضد حساسیت و آلرژی بدن موجب کاهش یافتن بزاق موجود در دهان خواهند شد.
اگر این میزان خشکی موجود در دهان کنترل نشود، زخم های بسیار ناراحت کننده‌ای در دهان سالمند ایجاد می‌شود. برای برطرف کردن زخم‌های موجود در دهان سالمند و کنترل بزاق دهان، توصیه می‌شود سالمند در طی روز میزان بیشتری آب و مایعات بنوشد، از آدامس های بدون قند استفاده کند تا دهان برای ایجاد بزاق بیشتر تحریک شود و از اقداماتی که به خشکی دهان و کاهش بزاق کمک می‌کند، مانند استعمال دخانیات و مصرف الکل دوری کنند.
استفاده از اسپری دهان و دهان شویه در طول روز می‌تواند کمک زیادی به بهبود زخم های موجود در دهان بیمار کند.
درمان خشکی و زخم دهان سالمند
خشکی دهان و بروز زخم کاندیدا در حفره دهان
کاندیدا یک نوع زخم عفونی است که در حفره دهان سالمندان زیادی دیده می‌شود. این زخمها به رنگ سفید، قرمز و صورتی قابل مشاهده است و در دهان هر فردی می‌تواند متفاوت باشد.
بیشتر بخوانید: چرا مشکلات خواب در سالمندان بیشتر است؟
یکی از عوامل بسیار مهمی که باعث بروز این چنین زخم های عفونی در دهان می‌شود، کاهش میزان بزاق و خشکی دهان است. البته موارد دیگری مانند مصرف دخانیات و استفاده از دندان مصنوعی نامناسب که موجب تحریک دهان می‌شود در بروز کاندیدا بسیار موثر است. برخی از اقدامات پزشکی که برای برطرف کردن بیماری های موجود در بدن سالمندان انجام می‌شود، مانند شیمی درمانی یا پرتو درمانی، موجب کاهش شدید آب موجود در بدن سالمند، خشکی دهان و در نتیجه بروز زخم های عفونی در دهان سالمند خواهد شد.
این بیماری در نوزادان به صورت برفک بسیار شایع است و با یک سوسپانسون خوراکی به اسم نیستاتین به طور کامل برطرف می‌شود. در بزرگسالان و سالمندان، این برفک‌ها کمی جدی‌تر هستند که موجب بروز درد و سوزش در دهان سالمندان می‌شوند.
روش درمان برفک دهان بزرگسال و سالمند
بهترین روش برای از بین بردن زخم های عفونی دهان این است که از داروهای موضعی ضد قارچی استفاده شود. این داروها همانند نیستاتین در کودکان می‌تواند علائم و عوارض زخم دهان را از بین ببرد و حال بیمار را بهتر کند.
اما برای اینکه این زخم‌های دهانی مجدد به وجود نیاید، بهتر است اقدامات پیشگیرانه را انجام دهید. محیط دهان را هیدارته نگه دارید و زمانی که احساس کردید دهانتان خشک شده، جرعه ای آب بنوشید.
دندان مصنوعی و مشکلات آن
در مواردی که علت بروز زخم دهان در سالمندان، دندان مصنوعی است، پزشکان پروتزها را به داروهای ضد قارچ آغشته می‌کنند تا علائم وجود زخم بهبود یابد. اما بهتر است سالمند قبل از خواب حتما پروتزها را خارج کرده و اقدام به ضدعفونی و تمیز کردن آن کند.
دهیدراته بودن بدن و مشکلات دهان و دندان
کاهش میزان بزاق دهان و بروز خشکی مفرط در محیط دهانی نه تنها باعث بروز زخم و کاندیدا نشده، بلکه می‌تواند به دندان‌های شخص هم آسیب برساند. گرچه سالمندان امروزه از سال‌ها قبل به فکر سلامت دهان و دندان خود هستند و نسبت به دهه‌های قبل سلامتی بیشتری دارند، اما با کمی بی دقتی و بی‌توجهی به خشکی دهان، تمام دندان‌های سالم موجود، دچار پوسیدگی و خرابی خواهند شد.
شایع ترین علائم مرتبط با کاهش جریان بزاقی و خشکی دهان، احساس درد یا سوزش در حفره دهان، تغییر طعم و نیاز به خوردن جرعه آب هنگام بلعیدن مواد غذایی است. کاهش جریان بزاقی خطر پوسیدگی دندان و بروز انواع عفونت ها را افزایش می دهد. خشکی دهان همچنین می تواند بر پایداری پروتزهای دندانی تأثیر بگذارد. بیماران مبتلا اغلب از خشکی لب، بوی بد دهان، مشکلات جویدن و مشکل خواب و گفتار شکایت دارند.
روش کلی درمان خشکی دهان
روش کلی برای درمان بیماران مبتلا به خشکی دهان ارائه راه حل هایی برای برطرف کردن علایم و جلوگیری از عوارض دهانی است. اگر علائم ناشی از استفاده از دارو است، باید با پزشک اصلی بیمار مشورت شود تا ببیند آیا دارو یا دوز دارو اصلاح می شود یا خیر.
حفظ هیدراتاسیون با نوشیدن مداوم آب یا نگه داشتن قطعات یخ در این مورد از مشکلات شایع دهان و دندان در سالمندان برای برخی از بیماران سودمند خواهد بود.
همچنین از مصرف غذاها و نوشیدنی هایی که باعث از دست دادن آب دهان در مخاط دهان می شوند، مانند الکل، باید خودداری شود. انواع محصولات جایگزین بزاق بدون نسخه، مانند آدامس های بدون قند، دهانشویه ها و اسپری ها می توانند به کاهش علائم کمک کنند.
عوامل کولینرژیک نیز ممکن است به نفع بیماران باشد. رعایت بهداشت مطلوب دهان و اجتناب از غذاهای پوسیدگی زا می تواند به جلوگیری از عوارض دندان کمک کند. کاربرد موضعی فن آوری های فلوراید و کلسیم فسفات همچنین می تواند به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک کند. منبع 1 : سایت زیمد
منبع 2: www.emdadclinic.com