برنامه ریزی برای زندگی سالمندی موفق

به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا وسیما شاید ارائه یک تعریف دقیق از زندگی موفق در دوران سالمندی کار خیلی راحتی نباشد. این موضوع سال‌هاست که مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است و اختلاف‌نظرهایی در این رابطه وجود دارد؛ بااین‌حال، باوجود تمام تعریف‌های علمی، زمانی که شما یک فرد سالمند را می‌بینید، می‌توانید تشخیص دهید که آیا او دوران پیری خود را به‌خوبی پشت سر می‌گذارد یا خیر؟

دو دانشمند به نام‌های جان والیس رو و رابرت کان،  ادعا کردند که یک پیری موفق دارای شرایط زیر است:

- نداشتن بیماری یا ناتوانی

- توانایی‌های شناختی و جسمی بالا

- تعامل با دیگران به‌شکل معنادار

این دو دانشمند معتقد هستند که یک زندگی موفق در سالمندی، هم با ژنتیک و هم با سبک زندگی افراد در ارتباط است.

یک سالمند موفق، از نظر ذهنی سالم است، یک فرد فعال محسوب می‌شود و از همه مهم‌تر، یک زندگی معنادار دارد. او می‌تواند همچنان به انجام کارهایی که قبلاً در آن‌ها خوب بوده است، ادامه دهد و فعالیت خود را حفظ کند و به این ترتیب، از دوران سالمندی خود لذت ببرد.

فرد سالمندی را تصور کنید که می‌تواند در نود سالگی کتاب بنویسد، سفر برود و در یک کلام از زندگی لذت ببرد. آیا از نظر شما او یک سالمند موفق نیست؟

ویژگی‌های سالمندان موفق چیست؟

زمانی که فردی سالمند را می‌بینیم که می‌تواند حتی در سنین بالا به‌خوبی کار کند و پول درآورد، شگفت‌زده می‌شویم. ما معمولاً او را به‌عنوان یک فرد موفق می‌شناسیم؛ اما آیا این تنها چیزی است که می‌تواند یک سالمند موفق را به ما معرفی کند؟

به‌ غیر از این مورد، یک سالمند موفق چه ویژگی‌هایی دارد؟ احتمالاً پاسخ قطعی‌دادن به این سؤال کار خیلی راحتی نیست، اما شاید بتوان به برخی از این ویژگی‌ها اشاره کرد:

سلامت

لازمه یک زندگی موفق در سالمندی، بهره‌بردن از سلامتی است؛ به‌گونه‌ای که افراد بتوانند تا زمانی که امکان دارد به‌طور مستقل زندگی کنند.

امنیت مالی

امنیت مالی برای رفع نیازهای اولیه، پرداخت هزینه‌های زندگی و همچنین دسترسی به بیمه درمانی لازمه زندگی سالمندی موفق است.

مشغول‌بودن

این افراد حتی در سنین بالا هم فعالیت خود را ادامه می‌دهند؛ برای مثال، دنبال سرگرمی‌های مورد علاقه‌شان می‌روند یا در کارهای داوطلبانه شرکت می‌کنند.

مستقل‌بودن

یک زندگی موفق در سالمندی در گرو مستقل‌بودن افراد سالمند است. این دسته از سالمندان می‌توانند بدون کمک، کارهای روزانه خود را انجام دهند، بدون وابستگی به دیگران از خود مراقبت کنند و خودمختار و مستقل هستند.

سلامت ذهنی

یک سالمند موفق فعالیت ذهنی خود را حفظ می‌کند و حافظه‌اش را از دست نداده است.

نگرش مثبت

یک سالمند موفق دارای نگرش مثبت است و این نگرش را در خود پرورش می‌دهد. 

حفظ روابط معنادار

تعاملات اجتماعی با خانواده، دوستان، شرکت در اجتماعات و به‌طور کلی حفظ روابط معنادار یکی از ارکان زندگی موفق در سالمندی است.

پذیرش

این افراد با تغییرات مربوط ‌به پیری کنار می‌آیند و با آن انطباق پیدا می‌کنند. همچنین، در صورت لزوم از وسایل کمکی استفاده می‌کنند.

مرگ خوب

درنهایت، داشتن یک مرگ خوب می‌تواند یکی دیگر از این ویژگی‌ها باشد. منظور از مرگ خوب یک مرگ راحت و در کنار اعضای خانواده است.

نقش رویدادهای زندگی در سالمندی موفق

گاهی اوقات برخی از افراد را می بینیم که خیلی زود شکسته می‌شوند و برخی از افراد حتی در سنین بالا مثلاً در ۹۰ سالگی نیز سرحال  زندگی می‌کنند.

بخشی از این مسئله می‌تواند به ژنتیک افراد مرتبط باشد، اما در کنار ژنتیک، عوامل دیگری نیز دخیل است؛ مثل وضعیت اجتماعی و اقتصادی، سطح تحصیلات، طبقات زندگی افراد، قومیت، چالش‌های زندگی و… .

یک زندگی موفق در سالمندی از دوران کودکی شروع می‌شود؛ آن روزهایی که افراد یاد می‌گیرند چگونه خوب غذا بخورند، ورزش کنند و عادت‌های خوب را در زندگی خود ایجاد کنند.

سبک زندگی سالم و شاد چگونه است؟ 

اینکه طول عمر شما چقدر باشد و کیفیت زندگی‌تان چگونه باشد، می‌تواند تا حدود زیادی به کارهایی بستگی داشته باشد که در طول زندگی انجام می‌دهید؛ مثل انجام ورزش، خواب کافی، دوری از استرس، درمان افسردگی، غذای خوب، نگرش مثبت و… .

یک مطالعه در ایران به بررسی نقش رویدادهای زندگی در سالمندی موفق پرداخته است.نتیجه این بررسی آن بود که هیچ تفاوت معناداری از نظر تعداد یا میزان تجربه رویدادهای زندگی در بین سالمندان موفق و غیر موفق وجود نداشت؛ اما نکته حائز اهمیت آن، این بود که سالمندان غیرموفق نسبت‌به دیگران تجربه‌های خود را به‌شکل منفی‌تری ارزیابی کردند.

در طرف دیگر، سالمندان موفق زندگی پرتلاطم‌تری داشتند و آینده خوشایندتری را نسبت‌به سالمندان غیرموفق انتظار می‌کشیدند.

چگونه یک زندگی موفق در سالمندی داشته باشیم؟

حقیقت این است که هرچه از نظر مالی، اوضاع بهتری داشته باشید، می‌توانید کیفیت زندگی بهتری در دوران پیری داشته باشید. اما این مسئله به آن معنا نیست که اگر از نظر مالی در وضع خیلی بدی هستید، پس حتماً در پیری، پایین‌ترین کیفیت زندگی را دارید.

بدترین کیفیت زندگی متعلق به کسانی است که از نظر سلامتی در وضع خوبی به سر نمی‌برند.

سلامتی در سالمندی

افراد در دوران سالمندی دچار مشکلات سلامتی زیادی می‌شوند؛ فشار خون بالا، دیابت، بیماری‌های قلبی‌عروقی، اضافه‌وزن و زمین‌خوردنْ بخشی از این مشکلات است.

این روند طبیعی پیری است، ولی شاید بتوان با انجام برخی از کارها این روند را به‌خوبی مدیریت کرد. فراموش نکنید که ثروت حقیقی شما در دوران پیری، سلامت شماست.

یکی دیگر از نکاتی که باید برای زندگی موفق در سالمندی مدنظر قرار دهید، قدرت مثبت‌اندیشی است. جالب است بدانید که بزرگسالانی که نسبت‌به دوران پیری نگرش منفی دارند، در مقایسه با افرادی که نگرش مثبت دارند، سرعت راه‌رفتن آهسته‌تر و توانایی‌های ذهنی بدتری دارند.

باتوجه به آنچه گفته شد، برای داشتن یک زندگی موفق در سالمندی، موارد زیر را در نظر داشته باشید:

مراقب سلامت جسمانی خود باشید

به‌طور مرتب به پزشک مراجعه کنید؛ تغذیه سالمی داشته باشید و به‌طور منظم ورزش کنید.

در ارتباط با رژیم غذایی سعی کنید که چربی، نمک، شکر و افزودنی‌های مصنوعی را کم کنید و درعوض، میوه، سبزیجات و فیبر را افزایش دهید.

برای ورزش هم در حدود ۱۵۰ دقیقه در هفته، ورزش هوازی داشته باشید. این ورزش می‌تواند یک پیاده‌روی ساده باشد.

پیاده‌روی را اصلاٌ دست‌کم نگیرید. 

نکته دیگری که باید در ارتباط با سلامتی در نظر داشته باشید درباره مصرف الکل و سیگار است. حواستان به این دو مورد باشد.

مراقب سلامت روان خود باشید

برای این کار باید به‌طور منظم با خانواده و دوستان خود در ارتباط باشید. همچنین سعی کنید در فعالیت‌های اجتماعی و پروژه‌های داوطلبانه شرکت کنید.

برای یک زندگی موفق در سالمندی سعی کنید خودتان را از نظر فکری فعال نگه دارید؛ برای مثال، کتاب بخوانید، در یک کلاس شرکت کنید یا خود را با بازی‌هایی مثل سودوکو، پازل و جدول سرگرم کنید.

در آخر اینکه مثبت‌اندیشی را فراموش نکنید. سعی کنید بیشتر از آنکه روی چیزهای بد تمرکز کنید، نگاهتان به موارد خوب زندگی‌تان باشد.

افسردگی و اضطراب یکی از مشکلات رایج در بین افراد مسن است. اگر احساس می‌کنید همیشه غمگین هستید و علاقه خود را به چیزهایی که قبلاً از آن‌ها لذت می‌بردید، از دست داده‌اید، به پزشک مراجعه کنید.

به فکر آینده باشید

مراقب پول خود باشید. حتی اگر شخص دیگری حساب‌های شما را مدیریت می‌کند و سرمایه‌گذاری‌های شما را انجام می‌دهد، سعی کنید خودتان همیشه در جریان امور مالی خود باشید.

در کنار مسائل مالی باید برای سلامتی خود نیز پیش‌بینی‌های لازم را انجام دهید. سعی کنید یک لیست از شرایط پزشکی و داروهای تجویزشده خود را در یک برگه کاغذ بنویسید و در کیف پول خود نگه دارید.

بیشتر بخوانید:سالمندی سالمی داشته باشیم

سخن آخر

شاید شما هم داستان ژاپنی‌هایی را که به‌دلیل اعتقاد به ایکیگای بالای ۱۰۰ سال عمر می‌کنند شنیده باشید و در دل، آرزوی چنین طول عمری را   داشته باشید.

اما این نکته را به خاطر بسپارید که یک عمر طولانی بدون بهره‌وری یا بدون سلامت ذهن و جسم، فایده زیادی نمی‌تواند برای شما داشته باشد.

یک زندگی موفق در سالمندی به این معناست که شما بتوانید روی کارهایی که برایتان مهم هستند تمرکز کنید و توانایی انجام کارهای مورد علاقه خود را داشته باشید.

بااین‌حال، سالمندی موفق به این معنی نیست که بتوانید دقیقاً تمام کارهایی که در جوانی انجام می‌داده‌اید، تک‌به‌تک در پیری هم انجام دهید.

شما باید روند پیری خود را بپذیرید، برای مسائلی که ممکن است از قبل برای شما پیش بیاید پیش‌بینی‌های لازم را انجام دهید تا زندگی شادی در این دوران داشته باشید.

از خودتان بپرسید دوست دارید پیری خود را چگونه بگذرانید و از نظر شما زندگی موفق در سالمندی به چه معناست؟ سپس برای آن برنامه‌ریزی کنید. آیا تاکنون دست به چنین برنامه‌ریزی‌ای زده‌اید؟ فکر می‌کنید برای اینکه سالمندی خود را در آرامش سپری کنید، باید چه کارهایی را از الان انجام دهید؟