شاخص آلودگی هوا اثر مستقیمی روی سلامت دارد، ذرات معلق سمی ناشی از آلودگی هوا میتوانند آسیبهای متعددی را به سلامت دستگاه تنفسی و قلبی عروقی وارد کنند.
بهترین راه برای در امان ماندن از عوارض آلودگی، ماندن در خانه و قرار نگرفتن در فضای آزاد است.
خوردن مایعات به ویژه آب علاوه بر اینکه باعث پاکیزگی مجاری گلو و دهان میشود به دفع سموم از کلیهها هم کمک میکند. استفاده از چای به دلیل تئوفیلین موجود در آن میتواند مجاری ریوی را بازکند و ترشحات ریوی جمع شده را به بیرون ریه انتقال دهد.
استفاده از شکلات تلخ هم در روزهای آلوده موثر است. استفاده حداکثر ۳ لیوان شیر و خوردن لبنیات به کودکان توصیه میشود؛ ضمن اینکه شیر داغ به عنوان یک مایع گرم کمک میکند تاثیر آلایندهها در بدن کمتر شود و برونشهای ریه توان بهتری برای انتقال اکسیژن پیدا کنند و اکسیژن بیشتری از خون به اندام بدن برسد.
از سوی دیگر مهمترین آنتی اکسیدانها ویتامینهای C، E بتاکاروتن، سیلنیوم و روی هستند. این مواد مغذی به دلیل خواص آنتیاکسیدانی که دارند به طور موثری از بروز التهابات جلوگیری میکند و موجب غیرفعال شدن رادیکالهای آزاد موجود در هوای آلوده میشوند.
منابع غذایی حاوی ویتامین E را هم میتوان جزء یکی از بهترینهای تغذیه مناسب در هنگام آلودگی هوا دانست؛ مانند گردو، بادام، زیتون، جوانه گندم، جگر و سبزیجات دارای برگ سبز به دلیل خواص آنتیاکسیدانی قوی در روزهای آلوده باید بیشتر مصرف شوند.
روغن زیتون نیز حاوی یک نوع از ویتامین E است؛ در نتیجه نقش موثری در بهبود وضع تنفس دارد.
استفاده از محصولات گیاهی و میوههای تازه نیز راهکار دیگری برای کاهش عوارض آلودگی هواست.
از سوی دیگر سیر و پیاز دارای آنتی اکسیدانهای قوی هستند که نقش مهمی در کاهش خطر ورود رادیکالهای آزاد از هوای محیط به بدن دارند. سیر با خاصیت آنتی اکسیدانی خود از بروز التهاب در سینوسها و آلرژیهای مرتبط جلوگیری میکند.
ماهی آبپز یا تنوری غنی از اسیدهای چرب امگا ۳مانند ساردین، قباد، سالمون، شاه ماهی، قزلآلا (حتی انواع پرورشی) و ماهیهای آزاد در کنار میگو میتوانند از اثرات زیان بار ترکیبات التهابآور آلایندهها بکاهند و مصرف آن به مبتلایان آسم، تنگی نفس و مشکلات قلبی و التهابی توصیه میشود.
آب انار، چای سبز، چای سفید و قهوه هم به دلیل داشتن ترکیبات فلاونوئیدی به دفاع بدن در برابر عوامل اکسیدکننده که از طریق آلودگی هوا وارد بدن میشوند، کمک میکند؛ در مقابل خوراکیهای پرچرب، پرپروتئین و غذاهای فرآوری شده آماده میتوانند سرعت اکسیداسیون و افزایش رادیکالهای مضر آزاد را در بدن بالا ببرند.
باید این توصیهها را هم جدی گرفت:
۱- خوردن آنتی اکسیدانها راهی برای مقابله با عوارض آلودگی هواست. افرادی که کمبود کلسیم دارند، بیشتر در معرض خطر آلودگی با سرب قرار میگیرند.
۲- تغذیه متعادل و مناسب با در دسترس قرار دادن مواد مغذی که هر یک به طریقی بافتهای بدن را در برابر آثار مخرب ذرات آلاینده یاری میکنند، نقش موثری در حفظ سلامت بدن دارد.
۳- سبزیها و میوهای تازه، منابع غنی ویتامین C هستند. بهتر است میوهها و سبزیجات را تازه مصرف کنید.
۴- روغن سویا، آفتابگردان، جوانه گندم و سایر روغنهای گیاهی، غنیترین منابع ویتامین E هستند. ویتامینهای E نسبت به شرایط طبخ مقاومت بیشتری دارند.
۵- از غذاهای فست فودی باید پرهیز کرد. در روزهایی که آلودگی هوا زیاد است، از خوردن غذاهای چرب به خصوص چربیهای جامد حیوانی و فست فودها پرهیز کنید؛ زیرا مصرف چنین غذاهایی سبب تشدید کاهش توان بدنی و ذهنی در طول روز خواهد شد.
خوردن تنقلات کم ارزش مانند چیپس، پفک، نوشابههای گازدار، مواد حاوی نگهدارنده مانند سوسیس و کالباس، مواد کافئین دار مانند قهوه، نسکافه و. باید فراموش شوند.
۶- روزانه بینی و گلوی خود را با آب نمک معمولی و نه خیلی شور شستشو دهید. با این کار مجاری تنفسی تان تمیز میشود.
۷- هنگام برگشتن از کار روزانه به خانه سعی کنید دوش بگیرید یا حداقل سر و صورت خود را با آب و صابون بشویید تا آلودگی نشسته بر آن از بین برود.
۸- لبنیات میل کنید، اما کم چرب؛ در زمان آلودگی هوا باید بیشتر از روزهای معمول دیگر شیر، ماست و دوغ بنوشید، زیرا فسفر، منیزیم و کلسیمی موجود در لبنیات به عنوان خنثی کننده سموم عمل میکند و تاثیر به سزایی در کاهش صدمات دستگاه تنفسی و التهاب دستگاه گوارش ناشی از آلودگی هوا، خواهد داشت. میزان کلسیم موجود در بدن رابطه معکوس با جذب سرب در بدن خواهد داشت.