چه اتفاقی در گوشمان می افتد که این وزوز را حس می کنیم؟
ساختمان گوش داخلی انسان در داخل استخوان گیجگاهی قرار گرفته است. سختی این استخوان بعد از مینای دندان، مقام دوم را در بدن دارد. در کنار این استخوان غشایی قرار گرفته که احشای داخلی را عایق بندی می کند. خلقت گوش به نحوی صورت گرفته که اعضای حساس باید در محیطی ایمن قرار داشته باشند تا هیچ گونه ضربه و اختلالی در کارشان به وجود نیاید بنابراین اگر هر عاملی (مثل ضربه ، تروما یا داروها) عایق پیرامون ساختمان داخلی گوش را دچار خدشه و آسیب کند، می تواند در گوش ایجاد صدا نماید
آیا این صداها واقعا صدای وزوز است یا اینکه صداهای دیگری هم ایجاد می شود؟
این طور نیست که فقط صدای وزوز باشد. خیلی از بیماران وقتی به پزشک مراجعه می کنند خودشان خیلی خوب می توانند این صدا را برای پزشک توضیح بدهند. بعضی ها می گویند مثل صدای ترانس مهتابی است و بعضی دیگر صدای آرام موتور یخچال یا دیگ زودپز را مثال می زنند و جالب است بدانید با مثال هایی که بیماران می زنند پزشک متخصص می تواند حتی محدوده فرکانسی وزوز را در ذهن تصور کند و این امر می تواند تا حدودی به پزشک کمک کند که محل مشکل را در گوش بیمار تشخیص دهد که آیا در داخل حلزون است یا در مناطق دیگر.
احساس وزوز در گوش می تواند هم ذهنی و هم واقعی باشد، در نوع واقعی حین معاینه پزشک قادر به شنیدن صدا است و در وزوز ذهنی فقط فرد قادر به شنیدن صدا است.
در موارد محدودی که به نام " وزوز گوش عینی" معروف است حتی ممکن است توسط دیگران شنیده شود که علت آن اختلالات عروق خونی یا اسپاسم ماهیچه های اطراف کام یا گوش است گاهی این صدا به طور مداوم است و در برخی دیگر منقطع شنیده می شود.این صدای وزوز با فرکانس های مختلف در افراد دیده می شود و همچنین صداهای متفاوت مانند وزوز زنبور، ناله ممتد، سوت، فریاد یا جیغ و ... این صداها در یک گوش یا هردو می تواند شنیده شود.
علت بروز عارضه شنوایی که منجر به وزوز گوش می شود، چیست؟
گوش سازمانی است که گیرنده اش در محیط قرار دارد (که همان کانال گوش خارجی، گوش میانی، پرده گوش و استخوان های ریز گوش است)، اما قسمتی که این صدا را تفسیر می کند، در مغز قرار دارد و بین مغز و گوش عصب شنوایی به عنوان پل ارتباطی قرار گرفته است. این عصب از گوش خارجی به گوش میانی و از سمت حلزون به سمت مغز امتداد دارد بنابراین اگر در هر کجای این سیستم از گوش خارجی تا سطوح عالی مغز مشکلی به وجود آید، می تواند عامل وزوز باشد. به عنوان مثال وقتی جرم گوش در گوش خارجی تجمع پیدا کند، می تواند عامل وزوز باشد. در گوش میانی عواملی مانند سفتی استخوانچه ها و چسبندگی بین آنها سبب ایجاد وزوز می شود. برخی از مسمومیت های دارویی به وسیله بعضی از داروها که برای گوش سمی هستند مانند برخی از داروها نظیر سالیسیلات ها، NSAIDS (ایبوپروفن، ایندومتاسین، فنیل بوتازون و…) آمینوگلیکوزیدها، فلزات سنگین مانند ارسنیک، کینین و بعضی از ضد افسردگی ها (آمی تریپتیلین، آموکساپین، دزیپرامین، دوکسپین، ایمیپرامین، نورتریپتیلین، تری میپرامین، پروتریپتلین و تزازودن) می توانند با آسیب حلزون و عصب زوج هشتم مغزی موجب وزوز گوش می شوند. در مسیر عصب شنوایی هم عواملی مانند تومورهای عصب شنوایی بسیار مهم اند.
بعضی از وزوزهای گوش با بالا رفتن سن ایجاد می شود زیرا دیواره عروق سخت شده و در نتیجه عروقی که حلزون گوش را تغذیه می کند، مسدود یا تنگ شده و سبب کم خونی در قسمتی از حلزون می شود که خود، عامل ایجاد وزوز گوش است. یک سری اختلالات عروقی هم هستند که می توانند عامل وزوز باشند. مثلا وقتی بیمار سر خود را پایین می آورد یا در حالت درازکش قرار می گیرد فشار وریدی ناحیه جمجمه بالا می رود و بالا رفتن این فشار وریدی همراه با نازک شدن یا وجود نداشتن دیواره نازک استخوانی که بین شریان های مغز وجود دارد، سبب می شود صدای ضربان یا نبض به حلزون منتقل شده و صداهای داخلی در گوش ایجاد کند. ولی به طور کلی، بیشترین علت بروز وزوز گوش، آلودگی های صوتی در محیط های صنعتی و محیط زندگی است.
تاثیر بیماری های زمینه ای در ابتلا به وزوز گوش
برخی از بیماری ها مانند فشارخون، دیابت، بیماری های عروقی، آلرژی و حساسیت، مشکلات روحی و روانی مانند افسردگی و… در این زمینه موثرند. یک سری عوامل هم سبب بدتر شدن وزوز گوش می شوند؛ مانند استعمال دخانیات، مصرف الکل و قرارگیری در معرض اصوات بلند.
شایع ترین علل وزوز گوش عبارتند از:
- کم شنوایی
- قرار گرفتن در معرض سر و صدا (به عنوان مثال صدای تیراندازی و یا صدای ماشین آلات در محل کار)
- یک بخش طبیعی از روند پیری
- ضربه به سر
- عارضه جانبی بعضی از داروها مانند آسپرین
- برخی از بیماری های گوش مانند اتواسکلروز، منییر و ...
- بیماری های قلبی-عروقی
- تومورهای سیستم شنوایی
- در بسیاری از موارد علت وزوز گوش ناشناخته است.
چه زمانی وزوز گوش آزاردهنده می شود و حتما به درمان احتیاج دارد؟
زمانی که صدا، تمرکز شما را به هم می زند، یا مانع خواب تان می شود یا در شنوایی شما اختلال ایجاد می کند ، وزوز شدید و آزاردهنده است. وزوز گوش گاهی شدت زیادی دارد و سبب آشفتگی و پریشانی فرد می شود و زندگی طبیعی فرد را مختل می کند. اما اگر وزوز بیمار با یک صدای دیگر مانند صدای رادیو یا تلویزیون، دیگر شنیده نمی شود و نیمه شب هم بر اثر وزوزگوش بیدار نشود، یعنی اینکه آزاردهنده نیست و خفیف است.
آیا بیماری هایی که به وزوزگوش منجر می شوند، می توانند موجب کاهش شنوایی هم بشوند؟
ـ بله، می توانند. به عنوان مثال، بیماریی به نام منییر که فشار گوش داخلی را بالا می برد و ایجاد وزوزگوش هم می کند. اگر این بیماری پیشرفت کند، به کاهش شنوایی منجر خواهد شد و خود کاهش شنوایی اثر وزوز را بیشتر می کند و چون کاهش شنوایی سبب می شود صداهای محیط اطراف کمتر شنیده شود در نتیجه وزوز به نظر بلندتر شنیده می شود، در حالی که صدای آن تغییری نکرده است.
آیا عفونت گوش هم می تواند سبب ایجاد وزوز گوش شود؟
عفونت های گوش هم ممکن است موجب جذب سم از پشت دریچه گرد به گوش داخلی شود و این عفونت ها ممکن است سبب ایجاد وزوز شوند. اگر عارضه برگشت ناپذیر نباشد با درمان عفونت، وزوز از بین می رود ولی اگر برگشت ناپذیر بوده و صدمه خیلی شدید باشد صدا از بین نخواهد رفت.
دلایل ایجاد وزوز در گوش ها
- کاهش شنوایی
- صداهای شدید و زیاد و صدای دستگاه های صنعتی وجنگی، وسایل موسیقی و ... از علت وزوز گوش راست یا وزوز گوش چپ هستند.
- گرفتگی گوش با جرم ها
- گرفتگی گوش با جسم
- حساسیت
- برخی از بیماری های خونی
- رشد استخوان
- بیماری فشار خون
- عوارض بعضی از دارو ها ( ضد افسردگی، آنتی بیوتیک ها، داروهای درمان سرطان و ...)
- انواع تومورهای مغزی
- مشکلات تیرویید
- دیابت
- استفاده از داروهای ضد التهاب و انواع آرام بخش ها
- آسیب های وارد شده به سر و گردن
- آنمی
- پارگی پرده گوش
- مشكلات هورمونی
- فقدان منگنز كه باعث سرگیجه، وزوز و كم شنوایی می‌شود
- بیماری‌هایی مثل مین‌‌یر، ام.اس، صرع، میگرن، پركاری تیروئید
افراد در معرض وزوز گوش
- وزوز گوش در هر فردی ممکن است رخ بدهد، ولی افراد زیر در معرض خطر بیشتری هستند:
- وزوز گوش در مردان شایع تر از زنان است
- افراد سیگاری
- افزایش سن و افراد سالمند
- افرادی که اطرافشان سر و صدای زیادی است
- بیماران قلبی و عروقی
عارضه های وزوز در افراد
- وزوز کردن گوش در کیفیت زندگی تاثیر بسزایی دارد، در حالیکه عوارض آن در افراد متفاوت دیده می شود.
- برخی از این عوارض می توان به استرس، مشکلات خواب، مشکلات حافظه، خستگی، اضطراب و نگرانی و افسردگی نام برد.
درمان وزوز گوش
راه های درمانی متفاوتی برای وزوز گوش وجود دارد. یکی از راه های درمانی، استفاده از داروها است. البته با دادن دارو، صدای وزوز را از بین نمی برد، بلکه تحمل بیمار را زیاد کرده یا او را نسبت به صدا بی تفاوت می کند. این داروها معمولا داروهای آرام بخش هستند ولی در هر صورت ابتدا باید بیماری ایجادکننده وزوز گوش را تشخیص داد تا بتوان مشکل را به صورت ریشه ای درمان کرد. و از آنجایی که شنیدن وزوز در گوش از علل بیماری های دیگر است با تشخیص به موقع و سریع می توان بیماری را درمان و با کاهش و رفع وزوز برای بیمار رو به رو بود. تغییرات دارویی برای بیماران قلبی، پاکسازی گوش و ... از درمان های پزشکان است. شناسایی علت وزوز گوش مستلزم انجام آزمایشات بسیار، تست های تعادلی و عکس های رادیولوژیک است در برخی افراد هم علت وزوز مشخص نمی شود و پزشک برای بیمار از روش های جایگزین دیگری کمک می گیرد که تجویز سمعک یا ماسک صدا و ماشین های نویز کمک بسیاری به بیمار می کند. به کسانیکه در پی کاهش این صداها و تحمل آن هستند توصیه می شود که روش های زیر را امتحان کنند:
- کافئین و نیکوتین از محرک های اصلی و افزایش دهنده شدت وزوز گوش هستند، پس از استفاده آن ها خود داری کنید
- در معرض صداهای بلند به هیچ عنوان قرار نگیرید.
- الکل مصرف نکنید استرس و اضطراب خود را کنترل کنید که یکی از عوامل مهم است
- افزایش مصرف ویتامین های گروه ب
درمان پزشکی وزوز گوش
در درمان وزوز بایستی به علت به وجود آمدن آن توجه داشت.
- بیرون آوردن جرم گوش: معمولا سرومن یا جرم فشرده شده گوش می تواند منجر به ایجاد وزوز شود.
- درمان دارویی یا جراحی بیماری های قلبی-عروقی: برخی از این بیماری ها منجر به ایجاد وزوزهایی شبیه به صدای ضربان قلب می شوند.
- درمان دارویی یا جراحی: برخی از بیماری های گوش مانند اتواسکلروز، منییر، تومور آکوستیک و ...
- تغییر رژیم دارویی: وزوز گوش ممکن است عارضه جانبی برخی از داروها باشد.
- تجویز داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی: هیچ دارویی برای درمان وزوز گوش وجود ندارد، ولی بعضی از داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی معمولا در کاهش وزوز گوش به صورت موقت تاثیرگذار هستند، البته بایستی به عوارض جانبی این داروها مانند خواب آلودگی و اعتیادآور بودن آن ها نیز توجه داشت.
پوشاننده های وزوز
- دستگاه های پوشاننده ی وزوز: این وسایل صداهایی مانند ریزش باران، صدای امواج دریا و دیگر صداهای دلنشین طبیعت را پخش می کنند و در پوشش وزوز و درمان آن بسیار موثر هستند. به علاوه این دستگاه ها می توانند نویز سفیدی با فرکانس وزوز گوش ایجاد کنند و در پوشش آن موثر واقع شوند.
- سمعک ها: تحقیقات نشان داده اند که استفاده از سمعک در درمان وزوز گوش همراه با کم شنوایی بسیار موثر است.
- مشاوره و برنامه های بازتوانی وزوز: این برنامه های بازتوانی و مشاوره سبب می شوند که افراد مبتلا به تدریج به وزوز گوش خود عادت کنند و دیگر به آن توجه نکنند.
پیشگیری از وزوز گوش ها
- بعضی از عوامل به وجود آورنده وزوز گوش را می توان در زندگی روزمره حذف یا راه هایی برای محافظت از گوش ها تعبیه کرد.به طور مثال از استرس دور باشید. تا آنجا که امکان دارد در محیط های پر تنش قرار نگیرید و از یوگا و روش های کاهش استرس برای وزوز گوش در هنگام خواب استفاده کنید.
- تلاش در حفظ سلامت قلب و عروق
- مصرف نمک خود را کنترل کنید
- استراحت کافی و جلوگیری از خستگی زیاد
- به هیچ عنوان از گوش پاک کن ها استفاده نکنید
- این کار موجب تجمع واکس گوش و فشرده شدن آن می شود و در طولانی مدت از علت وز که به بیماری اتواسکلرزو معروف است
- استفاده از پوشاننده های گوش و گوش گیرها در محیط های پر سر و صدا برای پیشگیری از وزوز گوش و درمان آن مفید است.
وزوز گوش هنگام خواب
- چگونه می توانیم شنیدن صدا در گوش هنگام خواب را از بین ببریم؟
- چگونه با وجود این صدا بخوابیم ؟
- صدای زنگ یا سوتی که در گوش حس می شود استراحت شبانه افراد را برهم می زند صدای وزوز گوش قبل از خواب بسیار آزاردهنده است و در طی پروسه درمان بیماری و تا زمان رفع کامل آن راه حل های زیر برای شما کمک کننده خواهد بود.
- توصیه‌های زیر كمك می‌كند كه با وجود وزوز بهتر بخوابید
- گوش دادن به موسیقی با صدای پایین قبل از خواب می تواند صدای وزوز را بپوشاند.
- زمانی که احساس خواب آلودگی دارید به رختخواب بروید
- تمرین های تمرکز برای رفع وزوز گوش هنگام خواب
- 30 دقیقه قبل از خواب کتاب خواندن آرامش بخش است
- استفاده از سمعک برای وزوز گوش و درمان آن
- مصرف نیکوتین و کافئین قبل از خواب نداشته باشید
- هوای اتاق خواب متعادل باشد
- سعی کنید به صدای وزوز گوش هنگام خواب بی توجه باشید، تفکر به مسایلی که مورد علاقه شماست کمک خواهد کرد.
- تمرین های تمدد اعصاب
- صداهایی که تناوب دارند و به White noise معروفند مثل تیک تاک ساعت یا طول موج های رادیو
- استفاده از پوشاننده های صدا یا همان masking ها
- در هر حال توجه به وزوز و نگرانی درباره آن تنها شرایط را بدتر می كند.
وزوز گوش در کودکان
این مشکل در کودکان هم مانند بزرگسالان دیده می شود با همان حالات و دلایل علت وز مثل ضربه به سر،داروها، واکنش های آلرژیک یا ویروسی، ضربه های صوتی، اختلالات سیستم ایمنی و ... می باشد. کودکان تا سنین 5 تا 6 سالگی از بیان حالات خود بخصوص صدای وزوز گوش عاجزند و مواردی مثل مشکلات رفتاری و بدخلقی ها، کاهش تمرکز و توجه، بی خوابی، افسردگی و ... می تواند نشان دهنده وزوز باشند. در آخر از فکر زیاد و نگرانی از مورد وزوز گوش خود جلوگیری کرده و سعی کنید تا آنجا که ممکن است آنرا نا دیده بگیرید .
اگر وزوزگوش دارید این توصیه ها می تواند موثر باشد:
- آرامش داشته باشید و به وزوز فکر نکنید. یادتان باشد که هر چه بیشتر به این مشکل فکر کنید، طنین صدا را در گوش خودتان بیشتر خواهید شنید.
- برای کنترل وزوز گوش باید توجه کنید که چه فعالیت هایی در طول روز، شما را از دقت به صدای گوش تان باز می دارد.
- وزوز گوش می تواند با تحریک پذیری، عصبانیت، اضطراب و افسردگی شدت پیدا کند. بنابراین بر اعصاب خودتان مسلط باشید و بدانید که با خونسردی و آرامش، مشکلتان کمتر می شود.
- از قرار گرفتن در معرض اصوات بلند خودداری کنید.
- مرتب فشارخونتان را کنترل کنید و در صورت وجود مشکل به پزشک مراجعه کنید.
- سیگار نکشید، کمتر نمک بخورید و در مصرف چای، قهوه و نوشابه های گازدار افراط نکنید.