۱۶ اردیبهشت، سالروز احداث رصد خانه تاریخی خواجه نصیرالدین طوسی و بسته شدن زیج ایلخانی روز مراغه نامگذاری شده است.
مراغه به لحالظ آثار تاریخی، فرهنگی و مفاخر ادبی جزو ۱۰ شهر غنی تاریخی در کشور است و این شهرستان در طول تاریخ قبل و پس از اسلام از مراکز مهم سکونت و پس از اسلام و در دوره ایلخانان پایتخت ایران بود.
رصد خانه تاریخی مراغه، گنبد سرخ، معبد مهر، گنبد‌های کبود و مدور و ده‌ها اثر تاریخی وشخصیت‌های ادبی و فرهنگی این شهر هرکدام نگینی در تاریخ و فرهنگ ایران زمین هستند.
مساجد ملامعزالدین، شیخ تاج، شیخ بابا و ملارستم یادگاران مدارس علوم دینی دوره‌های صدر اسلام و پس از آن هستند و علامه حلی و ده‌ها ریاضیدان، منجم، مفسر و محقق علوم دینی تربیت یافته مدارس علومی دینی مراغه در زمان ایلخانان بودند.
طبق مصوبه شورای فرهنگ عمومی شهرستان آیین‌های نکوداشت روز مراغه در روز ۱۶ اردیبهشت با حضور وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و شخصیت‌های علمی و ادبی برگزار می‌شود.
برگزاری پیاده روی صبحگاهی، برگزاری جشنواره گیاهان کوهی، ویزیت رایگان پزشکی، همایش دوچرخه سواری، بازدید از موزه‌ها و آثار تاریخی از برنامه‌های روز بزرگداشت مراغه است.
زیج ایلخانی اثری از خواجه نصیرالدین طوسی مربوط به قرن هفتم به زبان فارسی است که خواجه آن را با همکاری بعضی از دانشمندان در رصدخانه مراغه تحت سرپرستی هلاکوخان تهیه کرده است.
در این کتاب احوال و حرکات ستارگان و مانند آن را که به وسیله رصد کردن آنها معلوم می‌شود ثبت شده است.
در شهرستان مراغه نزدیک به ۵۰۰ اثرتاریخی و طبیعی شناسایی شده که از این تعداد ۳۰۰ اثر در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
این شهرستان با ۲۶۸ هزار نفر جمعیت در جنوب استان آذربایجان شرقی واقع است.