نتیجه دور اول انتخابات ریاست جمهوری با آنکه غافلگیر کننده نبود، اما پیام مهمی داشت. راهیابی نامزدی از جناح راست افراطی فقط با اختلاف چهار درصد نسبت به نامزدی از جریان میانه به دور دوم نشانه تغییر نگرش شهروندان فرانسوی است.
به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما، بر اساس اعلام نتایج نهایی دور نخست انتخابات ریاست جمهوری فرانسه، «امانوئل مکرون» و مارین لوپن موفق شدند به دور دوم راه یابند. مکرون نامزد حزب میانه «جمهوری به پیش» با کسب ۲۷/۶ درصد آراء و مارین لوپِن از حزب راست افراطی «اجتماع ملی» با کسب ۲۳/۴ درصد آراء پیروز دور نخست انتخابات معرفی شدند.رقابت سرنوشت ساز میان این دو چهره مطرح فرانسوی روز چهارم اردیبهشت برگزار خواهد شد.
نتیجه دور اول انتخابات با وجودیکه غافلگیر کننده نبود، اما پیام مهمی داشته است. راهیابی نامزدی از جناح راست افراطی تنها با اختلاف چهار درصد نسبت به نامزدی از جریان میانه به دور دوم نشانگر تغییر نگرش شهروندان فرانسوی است و این پیام را داشت که راست افراطی هر روز قدرتمند‌تر می‌شود و ناامیدی فرانسوی‌ها از احزاب سنتی در این کشور عمیق و تامل برانگیز است.
پس از اعلام رسمی نتایج دور اول انتخابات، دانشجویان برخی از دانشگاه‌های فرانسه از جمله سوربن را اشغال کردند و روز بعد هزاران تظاهرکننده فرانسوی در پاریس و دیگر شهر‌ها، علیه حزب راستگرای افراطی به خیابان‌ها آمدند. این تظاهرات گسترده به درخواست چند اتحادیه و انجمن پس از اعلام نتایج دور نخست ریاست جمهوری فرانسه و راهیابی مارین لوپن، نامزد راست افراطی به دور دوم انتخابات برپا شد. در برخی از شهر‌ها این تظاهرات به تقابل پلیس و مردم انجامید.
تظاهرات گسترده در پاریس علیه حزب راستگرای افراطی «اجتماع ملی»
حمله پلیس به دانشجویان معترض در دانشگاه سوربن
حمله پلیس با گار اشک آور به اعتراضات خیابانی مردم علیه حزب راست افراطی «اجتماع ملی»
راست افراطی و اتحادیه اروپا:
نکته مهم اینکه اگر مکرون در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری فرانسه شکست بخورد، جناح راست افراطی می‌تواند در راس اتحادیه اروپا قرار گیرد، که اکثر رهبران این اتحادیه در مورد آن بیمناک هستند. حضور لوپن در کاخ ریاست جمهوری کابوسی برای اتحادیه اروپاست. کارشناسان می‌گویند این اتفاق پیامد‌های زیادی بر عملکرد فعلی اتحادیه اروپا در پی خواهد داشت. قدرت یافتن راست افراطی نه تنها به ارزش‌های دموکراتیک و قوانین تجاری بلوک آسیب می‌رساند، بلکه جبهه مشترک اتحادیه اروپا و تحریم‌ها را در واکنش به جنگ روسیه در اوکراین تهدید می‌کند.
«ژان کلود پیریس»، مشاور حقوقی شورای اروپا می‌گوید:« پیروزی لوپن به مثابه یک «زلزله» خواهد بود. او طرفدار نوعی میهن‌پرستی اقتصادی توام با کمک‌های دولتی است که مغایر با قوانین بازار واحد است».
سال گذشت خانم لوپن در سفر به مجارستان با انتقاد از سیاست‌های کنونی اتحادیه اروپا، این نهاد را به «بی رحمی ایدئولوژیک» متهم کرد و یادآور شده که چنین رویکردی حاکمیت کشور‌ها را تهدید می‌کند. مجارستان در استقبال از مارین لوپن به مثابه پذیرایی از یک مقام بلند پایه دولتی عمل کرد؛ رهبر راست افراطی فرانسه با اسکورت ویژه به ساختمان دفتر نخست وزیری آمد و شخص «ویکتور اوربان» روی فرش قرمز از او استقبال کرد.
روزنامه محلی «اوئست فرانس» در گزارشی این سوال را مطرح ساخت که آیا روسیه کارزار تبلیغاتی لوپن رو تامین مالی می‌کند؟ جواب خیر است. این بار تامین کننده مالی کارزار انتخاباتی او مجارستان است. رادیو و تلویزیون خصوصی فرانسه (آر. ت. ال) در اوایل ماه فوریه اعلام کرد که لوپن پس از آنکه حزبش با امتناع ده‌ها بانک‌های فرانسوی و اروپا برای وام مواجه شد، ۱۰ میلیون ۶۰۰ هزار یورو از یک بانک مجارستانی وام گرفت. به نوشته روزنامه «لا لیبراسیون» این وام از بانکی متعلق به یکی از نزدیکان اوربان تخصیص یافته است. البته (آر. ت. ال) که امروز نیز احتمال تامین مالی غیر مستقیم لوپن را توسط روسیه و در پوشش وام مجارستان منتفی نمی‌داند.
نفی اروپا گرایی:
فقدان تعهد لوپن به اروپاگرایی موضوعی است که رهبران اروپا را نگران می‌کند و این نامزد انتخابات ریاست جمهوری فرانسه در جدیدترین اظهار نظر در مصاحبه‌ای مخالفت خود با تحریم‌های اعمالی علیه روسیه در زمینه صادرات انرژی ابراز داشته و گفت: فرانسه باید بهای گزافی برای این محدودیت‌ها پرداخت کند.
گزارش مرکز اصلاحات اروپایی نشان می‌دهد که چگونه لوپن می‌تواند همان مسیری را طی کند که «ویکتور اوربان»، نخست‌وزیر مجارستان و «ماتئوس موراویسکی» نخست وزیر لهستان طی کردند و موانعی برای بروکسل ایجاد کند تا تصمیم‌گیری‌های سخت اتحادیه اروپا را کندتر کند. در این گزارش تاکید شده است: تفاوت آنجاست که فرانسه... برای اتحادیه اروپا ضروری است.
کاندیدای ریاست جمهوری جناح راست افراطی فرانسه همچنین به هوادارانش وعده داده است در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری اتحادیه اروپا را با نهادی اصلاح شده جایگزین کند. لوپن که خواهان نزدیک شدن راهبردی ناتو و روسیه است همچنین وعده داد فرانسه را از ساختار فرماندهی ناتو خارج ساخته تا از منفعت ملی این کشور محافظت کرده و نگذارد فرانسه به درگیری‌های کشور‌های دیگر کشیده شود.
اما نگاه‌های بدبینانه تری نیز سپهر سیاسی فرانسه وجود دارد. «اریک دوپون مورتی»، وزیر دادگستری فرانسه در گفتگو با شبکه تلویزیونی (ب. اف. ام) فرانسه تصریح کرد: لوپن با روسیه در ارتباط است و قصد دارد با کشور‌های دیگری نیز اتحاد برقرار و «فرگزیت» (خروج فرانسه از اتحادیه اروپا) را پیاده کند. در صورتی که وی در انتخابات پیروز شود و اهداف خود از جمله خروج از اتحادیه اروپا و منطقه یورو را عملی کند، اقتصاد فرانسه فرو خواهد پاشید.
هر چند مارین لوپن می‌گوید که به دنبال خروج فرانسه از اتحادیه اروپا به سبک «برگزیت» نیست، اما از جایگزینی اتحادیه کنونی با اتحادی از ملت‌های اروپایی دفاع می‌کند. بسیاری از تحلیلگران بر این باور هستند که چنین سیاستی در عمل به معنای «فرگزیت» یا خروج فرانسه از اتحادیه اروپا خواهد بود.
همسویی با روسیه:
مارین لوپن در این سال‌ها پیوند‌های نزدیکی با کرملین ایجاد کرده است. او در تلاش قبلی خود برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری فرانسه در سال ۲۰۱۷، خواستار برقراری روابط امنیتی قوی با مسکو برای مبارزه مشترک با گروه‌های اسلامی رادیکال شد. او همچنین متعهد است کریمه، شبه جزیره‌ای که روسیه در سال ۲۰۱۴ از اوکراین ضمیمه کرد، را به عنوان بخشی از روسیه به رسمیت بشناسد.
اختلاف راهبردی با آلمان:
مارین لوپن معتقد است دو کشور فرانسه و آلمان «اختلاف‌های راهبردی» با یکدیگر دارند. او در همین راستا خواستار پایان برنامه‌های نظامی مشترک فرانسه و آلمان شده است. به نظر می‌رسد پیروزی لوپن همگرایی راهبردی میان پاریس و برلین را با چالشی جدی مواجه کند. نامزد حزب راست افراطی «اجتماع ملی» یکی از اختلاف‌های «راهبردی» کشورش با آلمان را «سیاست ضدهسته‌ای» این کشور دانست.
عدالت اجتماعی:
با گذشت زمان و کسب تجارب مبتنی بر انتخابات ادوار گذشته، مارین لوپن، رهبر حزب اجتماع ملی متوجه شد که برای موفقیت در سازوکار‌های مبتنی بر روند‌های دموکراتیک باید برچسب راست افراطی را از حزب خود پاک کند. با این حال در پس ذهن این سیاستمدار فرانسوی اندیشه‌های مبتنی بر راست گرایی افراطی همچنان اصالت دارند. او در این دوره از انتخابات رویکرد دیگری انتخاب کرد و بر نیاز فرانسه به یک قدرت جایگزین تاکید کرد و از کلیۀ کسانی که در دور اول به امانوئل مکرون رای نداده‌اند خواست در دور دوم انتخابات به وی بپیوندند و میان دو نگرش کاملاً متضاد راه او را که خواستار «عدالت اجتماعی» است برگزینند.
نابرابری و وضعیت بد اقتصادی فرانسه هم در سال‌های گذشته از مهمترین دغدغه‌های رای دهندگان است. همین مساله سبب شد موضوعاتی چون: افزایش قدرت خرید، اشتغال جوانان، کاهش مالیات، افزایش حقوق بازنشستگی و کاهش سن آن، پرداخت پاداش سالانه به کارمندان و کارگران و پرداخت حقوق به جوانان و دانشجویان بخشی از شعار‌ها و وعده‌های نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری در فرانسه باشد و هر دو نامزد انتخاباتی تلاش دارند بهره برداری لازم را از این مساله داشته باشند.
با این حال نارضایتی بسیار گسترده است. بسیاری از مردم امیدی به تغییر وضعیت ندارند و مردم فرانسه تاکید کردند که «نه مکرون و نه لوپن» قادر به بهبود وضعیت اجتماعی کشور و برقراری عدالت نیستند.
کلام آخر
در دو هفته اخیر هدف هر دو کاندیدا بسیج نیرو‌ها در آخرین مرحله این رقابت و همچنین مجاب کردن کسانی بود که هنوز تصمیم نگرفته اند در انتخابات به چه کسی رای دهند و یا به طور کلی برای شرکت در انتخابات مردد هستند. آمار‌ها نشان می‌دهد نزدیک به ۱۳ میلیون نفر از واجدان شرایط رای در انتخابات در دور نخست اصلا شرکت نکردند. بر اساس اعلام مقامات فرانسوی در دور نخست انتخابات ریاست جمهوری ۱۲ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر که واجد شرایط رای بودند از شرکت در این رویداد سیاسی امتناع کردند.
حمایت‌ها از مکرون گسترده است و نامزد‌های جناح چپ، چون «یانیک ژادو» (سبزها)، «آن ایدالگو» (حزب سوسیالیست) و «فابین روسل» (حزب کمونیست) از طرفداران خود خواستند در دور دوم رأی‌شان را برای مکرون به صندوق بریزند. حتی «ژان لوک ملانشون» (از جناح چپ تندرو فرانسه تسلیم‌ناپذیر) که پس از مکرون و لوپن بیشترین آراء را به خود اختصاص داده، خواستار انتخاب مکرون شده است. اما مساله به این سادگی نیست و آراء «اریک زمور» را می‌توان از همین حالا برای مارین لوپن محاسبه کرد و پیش بینی می‌شود نیمی از آراء ملانشون هم جذب کاندیدای راست افراطی شود.
به نظر می‌رسد سرنوشت دور دوم انتخابات بویژه در دست رای دهندگان چپ است که بر اساس آراء دور اول برای شش نامزد این جناح، حدود یک سوم کل رای دهندگان را تشکیل می‌دهند. هر چند تردیدی نیست که شماری از آن‌ها بسوی حزب راست افراطی کشیده خواهند شد، اما امانوئل مکرون نیز که برای پیروزی خود به آراء آنان نیاز دارد، تلاش می کند در فاصلۀ میان دو دور انتخابات با برجسته کردن برنامه‌های چپ گرایانه، آراء شمار هر چه بیشتری از رای دهندگان این جناح را بدست آورد.
نویسنده: علی ظریف