کودکان به طور طبیعی به یادگیری مشتاق هستند. اما رفتار والدین می‌تواند این اشتیاق را تضعیف یا تقویت کند.
به گزارش سرویس وب گردی خبرگزاری صدا و سیما، بیشتر کودکان در بعضی از زمینه‌ها یادگیری خوبی دارند، اما تشویق کودکان به درس خواندن توسط والدین می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا در کل به یادگیرنده‌های خوبی تبدیل شوند.
اقدامات تضعیف کننده انگیزه درس خواندن در کودکان
۱ ـ اجبار به تحصیل
اگر والدین با خشم، تهدید و تروشرویی کودک را به تحصیل وادار کنند، با خشونت از او بخواهند که به مدرسه برود یا تکالیف خود را انجام دهد، در این صورت انگیزه کودک تضعیف می‌شود. چون ترشرویی والدین با تحصیل تداعی می‌شود. همان طور که تهدید و ترشرویی نفرت آور است درس خواندن نیز این گونه می‌شود.
۲ ـ انتقاد و سرزنش
اگر کودک به تحصیل توجه ندارد، اما والدین مدام او را به خاطر این کار سرزنش می‌کنند. مثلا به او می‌گویند که او در آینده به هیچ جایی نخواهد رسید و کسی نخواهد شد. این برخورد‌ها نه تنها انگیزه او تحریک نخواهد کرد، بلکه روحیه و اشتیاق او را خراب می‌کند.
۳ ـ تنش‌های خانوادگی
اگر والدین بین خود مسأله دارند و در حضور کودک به مشاجره می‌پردازند، روحیه و انگیزه کودک خراب می‌شود.
۴ ـ تنبیه
تنبیه کردن کودک به خاطر مدرسه یا تکالیف درسی اثر مخرب بر روی انگیزه او دارد. خصوصا اگر تنبیه جنبه بدنی داشته باشد.
اصول اساسی تقویت انگیزه تحصیلی
تشویق کردن
تشویق کودکان به درس خواندن باعث پیشرفت آن‌ها می‌شود.
الهام‌بخش باشید
تنها راهِ انگیزه دادن، تلاش نکردن برای انگیزه دادن است. به جای آن، سعی کنید برای کودکتان الهام‌بخش باشید. اگر رفتار شما کنترل‌کننده باشد، فرزندتان سعی می‌کند تا کار‌هایی غیر از آنچه شما می‌خواهید انجام بدهد. به کسی که در زندگی شما الهام‌بخش بوده فکر کنید و سعی کنید مانند او باشید.
بهترین روش‌های علاقه‌مند کردن کودکان به درس
با کودک به درس خواندن بنشینید
بهترین کاری که می‌توانید به عنوان والد برای کودکتان انجام دهید، این است که زمانی که پای درس می‌نشیند و مطالعه می‌کند، شما نیز کنار او باشید. در این زمان از کار کردن با تلفن یا لپ تاپ خودداری کنید. به جای آن به کار‌های دفتری بپردازید یا کتاب بخوانید.
اگرچه نمره خوب مهم است، اما اگر دیدید کودکتان تمام تلاشش صرف گرفتن نمره خوب می‌شود، تمرکز او را بر روی یادگیری معطوف کنید. برای این منظور از او درباره فعالیت‌هایش و اینکه در کلاس درس چه چیزی یاد گرفته است سوال کنید.
با او مهربان باشید
به کودک خود فشار نیاورید که نمره‌های خوبی بگیرد. با او مهربان باشید و سعی کنید مسائل را از دیدگاه او ببینید. سعی کنید کودک خود را با روشی مثبت در رابطه با درس خواندن مسئول کنید. چون هر نوع رفتار منفی می‌تواند منجر به طغیان او شود و یا مقاومت کند و شما را به چالش بکشد.
با او صحبت کنید
در مورد کار‌هایی که کودکتان در کلاس درس انجام می‌دهد صحبت کنید. سوال کردن از او باعث می‌شود او بیشتر در کلاس‌هایش هشیار باشد. از او درباره موضوعات، معلم و کار مورد علاقه‌اش بپرسید.
برای درس خواندن برنامه ریزی کنید
هرچیزی که طبق برنامه و روال مشخصی انجام شود، نتیجه مثبتی نیز دارد و این درباره درس خواندن نیز صادق است. برای اینکه کودک را به درس علاقه‌مند کنید، برای او یک برنامه ریزی کنید و به آن پایبند باشید. تنها متمرکز بر انجام تکالیف نباشید، بلکه زمانی را نیز برای بازبینی مفاهیم و درس‌های آموخته شده در کلاس در نظر بگیرید.
یک همراه برای او پیدا کنید
فرزندتان و دوستش را تشویق کنید تا در درس‌هایی که قوی‌تر هستند، به یکدیگر کمک کنند. شاید یکی از آن‌ها مسئول درس ریاضی و دیگری مسئول املا باشد. داشتن همراهی برای درس خواندن، راه خوبی برای عادت دادن فرزندتان به سنجیدن خودش و دیگران است تا اطلاعات را به خاطر بسپارد.
فضای مناسب مطالعه فراهم کنید
علاقه‌مند کردن کودک به درس ممکن است کار ساده‌ای نباشد. باید دقت داشته باشید که هیچ گونه حواس پرتی مانند صدای تلویزیون یا سرو صدای خواهر و برادر در محیط اطراف دانش آموز وجود نداشته باشد. یک کودک حوزه توجه بسیار کمی دارد و ممکن است با کوچکترین صدایی تمرکز خود را از دست بدهد.
با معلم او صحبت کنید
اگر متوجه شده‌اید که کودک شما در یک درس خاص دچار مشکل است یا علاقه کمی نسبت به آن نشان می‌دهد، با معلم او در این باره صحبت کنید. والدین و معلمان همیشه می‌توانند استراتژی‌های خوبی در مورد پرورش علاقه کودک به موضوعات درسی پیاده کنند.
سبک یادگیری فرزندتان را دنبال کنید
بسیار مهم است که بفهمید کودکتان چه نوع یادگیرنده‌ای است؛ شنیداری، دیداری یا عملی. بهتر است سعی کنید برنامه‌های آموزشی را طبق این ویژگی‌های کودکتان انتخاب کنید.
با هم اهداف مطالعاتی تعیین کنید
این بسیار ایده خوبی است که اهدافی مشخص کنید که با تلاش و کوشش قابل دستیابی هستند. باهم، اهداف کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت مربوط به درس را مشخص کنید تا او همواره با انگیزه بماند و شما نیز بتوانید پیشرفت او را زیر نظر بگیرید.
به نظرات او گوش دهید
برای علاقه‌مند کردن کودک به درس خواندن، بسیار مهم است که به نظرات او در این رابطه گوش کنید و به آن‌ها احترام بگذارید. حتی اگر گاهی احساس می‌کنید که اشتباه می‌کند، با دادن اجازه تصمیم گیری به او، اعتماد به نفس او را تقویت کرده‌اید. به کودک خود بگویید برای استدلال‌های خود دلایل منطقی ارائه کند.
کمک کنید از شکست درس بگیرد
حتی اگر کودک شما نمره کمی گرفت، از سرزنش یا مقایسه کردن او بپرهیزید. این کار باعث می‌شود احساس بی ارزشی کند. با کودک خود همدلی کنید و به او بگویید بهتر است از اشتباهاتش درس بگیرد.
کودکتان را بیشتر درگیر کنید
بهتر است برای علاقه‌مند کردن کودک به درس، او را در مسائلی مانند خریدن کتاب، لوازم تحریر و سایر مسائل مربوطه دخیل کنید. در این صورت کودک شما احساس مشارکت بیشتری می‌کند و این می‌تواند علاقه او به درس خواندن را بیشتر کند.
از نصیحت کردن اجتناب کنید
تمام والدین مصلحت فرزندشان را می‌خواهند و این آرزوی قلبی ممکن است منجر به ارائه سخنرانی برای آن‌ها شود که چه چیز درست و چه چیز غلط است. از انجام این کار خودداری کنید چرا که در نهایت به بی علاقگی کودکتان منجر می‌شود. به جای اینکه به او دستور بدهید، تهدیدش کنید یا یک سخنرانی برایش ترتیب دهید، به کودک خود دستورالعمل مشخصی ارائه کنید.
دستاوردهایش را ببینید
هرکسی گاهی از نوازش و تعریف لذت می‌برد و کودکان نیز از این قاعده مستثنی نیستند. بسیار مهم است که از کوچکترین دستاورد‌های کودک خود تعریف و تمجید کنید. این نه تنها آن‌ها را خوشحال می‌کند بلکه به او انگیزه بهتر شدن می‌دهد.
عادت مطالعاتی ایجاد کنید
برای علاقه‌مند کردن کودک به درس، باید یک عادت به خواندن در او ایجاد کنید. اغلب دیده می‌شود که کودکانی از مطالعه لذت می‌برند، از درس خواندن نیز خوششان می‌آید. برای مثال یک محیط مناسب مطالعه و پیشرفت در خانه ایجاد کنید و یا بهتر، برنامه‌های منظم مطالعاتی در خانه خود داشته باشید.
موانع یادگیری را شناسایی کنید
مراقب علائم و نشانه‌هایی باشید که می‌تواند بر توانایی یادگیری فرزند شما در مدرسه تأثیر بگذارد و به عنوان نتیجه‌ای اجتناب ناپذیر، لذت یادگیری را از او می‌گیرد
ممکن است این علایم به دلیل مشکلات اجتماعی، مسائل عاطفی مانند اضطراب یا اختلالات یادگیری باشد. اگرچه معلمان به دنبال این مسائل هستند، اما بچه‌ها به راحتی می‌توانند این مشکلات را پنهان کنند.
درس خواندن را جالب و سرگرم کننده کنید
یکی از مشکلاتی که در راه علاقه‌مند کردن کودک به درس خواندن وجود دارد این است که آن‌ها از درس خواندن بدشان می‌آید و آن را حوصله سر بر می‌دانند. البته این به تنهایی از ویژگی‌های بچه‌های سالم است.
کار‌های روزمره را به فرصت‌های یادگیری تبدیل کنید
به کودک خود این فرصت را بدهید تا با یادگیری اعداد، حروف، صداها، رنگ‌ها و شکل‌ها دنیای اطراف خود را مشاهده کند.
تکرار این اقدامات ساده هر روز باعث آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان و حافظه کودک می‌شود.
کار‌های خانه را آموزشی کنید
مرتب کردن لباس‌ها برای بچه‌ها کسل کننده است، اما اگر از کودک خود بخواهید لباس‌ها را بر اساس رنگ، نوع و اندازه مرتب کند و سپس بشمارد می‌توانید آن را جذاب و آموزشی کنید. این یکی از راه‌های آموزش نظم و انضباط به بچه‌ها است که به مرور برای آن‌ها جذاب می‌شود.
لمس و توصیف یک تکنیک سریع و موثر
در حین پیاده روی کودک خود را تشویق کنید که اشیا و بافت‌های مختلف مثل برگ، پر، گل، سنگ و ... را نشان دهد. به کودک خود اجازه دهید آن‌ها را بررسی کند و شکل، رنگ و صدایی که ایجاد می‌کنند و احساسی که هنگام لمس آن دارند را توصیف کند.
این تمرین تمام حواس را درگیر می‌کند و مهارت‌های گفتاری کودک شما را بهبود می‌بخشد.
روی علائق فرزندتان تمرکز کنید
زمانی که یادگیری درباره موضوعات مورد علاقه کودکان باشد، یادگیری سرگرم کننده می‌شود و کودکان در یادگیری مشارکت می‌کنند.
اگر واقعا می‌خواهید به کودک خود کمک کنید تا یک یادگیرنده خوب شود، او را به جستجوی موضوعات جذاب ترغیب کنید. حتی در قانون گذاری برای بچه‌ها در خانه هم می‌توانید از این تکنیک‌ها استفاده کنید.
به کودک خود کمک کنید تا منظم باشد
کمک به فرزندتان در مرتب کردن کتاب‌ها و تکالیف کمک زیادی به وی می‌کند تا برای یادگیری انگیزه داشته باشد. بی نظمی در بین کودکان مدرسه‌ای معمول است، اما ممکن است موجب کلافگی شود.
در کمک به فرزندتان برای مرتب کردن وسایل و تکالیف مدرسه صبور، اما ثابت قدم باشید. به این صورت او احساس کنترل کرده و انگیزه بیشتری برای یادگیری دارد.
تنبیه کردن ممنوع
یادتان باشد، تنبیه کردن یا دادن سختی به خاطر نتایج ضعیفشان باعث ترس از روند یادگیری خواهد شد. بنابراین به جای تنبیه برای نمرات بد یا عملکرد ضعیف چه از لحاظ احساسی و چه از نظر تحصیلی از او حمایت کنید، بگذارید بدون ترس از قضاوت شما در مورد ناامیدی‌های خود صحبت کنند.
آن‌ها را به پرسیدن سوال تشویق کنید
از دید روانشناسی، بهترین روش برای درس خواندن کودکان این است که دست بچه‌ها را برای ایجاد خلاقیت باز بزارید. این کار باعث افزایش هوش هیجانی بچه‌ها هم می‌شود!
هرگز اجازه ندهید کودک از پرسیدن سوال شرمنده شود، زیرا هیچ سوالی سوال احمقانه‌ای نیست. آن‌ها در مرحله‌ای از زندگی هستند که همه چیز برایشان جدید و طاقت فرساست، بنابراین شما باید با پاسخ دادن به سوالات کنجکاوی آن‌ها را برآورده کنید.
بر نقاط قوت کودک تمرکز کنید
اگر کودک شما از نظر تحصیلی دارای مشکلاتی است، تمرکز بر نقاط قوت او ممکن است دشوار باشد. با وجود این، تمرکز بر نقاط قوت کودک برای رشد و پیشرفت از نظر عاطفی و تحصیلی حیاتی است.
تمرکز بر نقاط قوت فرزندتان نوع دیگری از تقویت مثبت است که وی را برای ادامه یادگیری تحریک می‌کند. برعکس، تمرکز بر روی نقاط ضعف فرزند شما چیزی جز ایجاد دلسردی، پریشانی و عدم تمایل به یادگیری ندارد.
به کودک خود اجازه ندهید که دچار استرس یا خشم شود. اگر شما به او فشار بیاورید یا اضطراب خود را به او انتقال دهید، ممکن است در نهایت تمام علاقه خود را به درس خواندن از دست بدهد. کودک خود را تشویق کنید و در هر مرحله برای تقویت اعتماد به نفس او یک قدم بردارید.