شهرستان تنکابن واقع در غرب استان مازندران دارای جاذبه‌های گردشگری زیادی است
به گزارش خبرگزاری صداوسیمای مرکز مازندران، شهرستان تنکابن یکی از شهرستان‌های استان مازندران در شمال ایران است. این شهرستان از سمت غرب به شهرستان رامسر، از شمال به دریای خزر، از شمال شرقی به شهرستان عباس‌آباد، از شرق به شهرستان کلاردشت و از جنوب به رشته کوه‌های البرز، شهرستان طالقان و منطقه الموت متصل است.
اهالی این شهرستان به گویش تنکابنی و زبان‌های فارسی و مازندرانی و گیلکی گویش می‌کنند و از محصولات مهم آن می‌توان به انواع مرکبات، کیوی، برنج و چای اشاره کرد.
شهرستان تنکابن پنجمین شهرستان پر جمعیت مازندران و پرجمعیت‌ترین شهرستان غرب مازندران است.
این شهرستان مرکز باغ‌های کیوی و پرتقال و چای است و همچنین یکی از بزرگترین مراکز پروش و صادرکننده انواع گل‌ها و گیاهان زیبا و زینتی است. شهرستان تنکابن با دارا بودن مراکز متعدد پرورش ماهی در شیرود، دوهزار و … قطب پرورش ماهی ایران است و همچنین مرکز تحقیقات ماهیان سردابی کل کشور است.
جمعیت کل شهرستان تنکابن بر اساس آخرین سرشماری در سال نود و پنج ۱۶۶٫۱۳۲ نفر بوده‌است. بخش مرکزی آن با ۹۹٫۱۹۰ نفر (که از این بین جمعیت شهر تنکابن ۵۵٫۴۳۴ نفر و شهر شیرود ۱۱٫۳۷۷ نفر می‌باشد)، بخش خرم‌آباد با ۴۱٫۰۰۶ نفر و بخش نشتا با ۲۵٫۹۳۵ نفر ساکنان کل شهرستان تنکابن را تشکیل می‌دهند.
در حال حاضر بیشتر اهالی استان مازندران این شهرستان را با نام شهسوار می‌شناسند. در دوران پهلوی شهر جدیدالتأسیس شهسوار مرکز «منطقه تنکابن» گردید که پس از انقلاب اسلامی دوباره به تنکابن تغییر نام داد. در زمان سلطنت قاجاریان، خرم‌آباد مرکزیت منطقه تنکابن و مرکز محال‌ثلاثه در عصر حاکمیت خاندان خلعتبری بر این منطقه بوده‌است. در دوران زندیان، افشاریان، صفویان و در زمان الحاق منطقهٔ تنکابن از رویان به دیلمستان این منطقه با نام دِیلَم‌خاصه شناخته می‌شد و مرکز آن «تنکابن» بود که در دوران صفویان به نام فیض هم خوانده می‌شد، ولی قبل از الحاق از رویان به دیلمستان، تمام این منطقه با نام تَنکابن شناخته می‌شد. پیشتر از آن و در دوران باستان، این منطقه و مرکز آن تَنکا نام داشت
چشمه کیله (سه هزار) به طول حدود ۸۰ کیلومتر با جهت جنوبی ـ شمالی
دوهزار به طول حدود ۱۰ کیلومتر
تیرِم و شیرود (از مهم‌ترین رودخانه‌های صید ماهی سفید به جهت گرفتن تخم آنها)
میرشمس الدین باطول حدود ۹ کیلومتر (از مهم‌ترین رودخانه‌های صید ماهی سفید به جهت گرفتن تخم آنها که در مسیر‌های پایانی از، ولی آباد به دریا متصل می‌شود)
رودخانه چالکرود یا چهار کوه رود به طول حدود ۶۵ کیلومتر، مرز بین تنکابن و رامسر است.
اِزارود (هزاررود)
گرمارود (شاخه اصلی سه هزار)
وَلَم رود
تیله رود
این رود‌ها پس از آبیاری اراضی شهر به دریای خزر می‌ریزند.
همچنین این شهر دریاچه‌های کوهستانی و چشمه‌های آب گرم و معدنی دارد که ازجمله آنها می‌توان:
آب گرم فلکده در لیرسر
آب گرم سه هزار (که به گرمای حضرت سلیمان معروف است)
آب گرمی در روستای میانرود را نام برد.
چشمه آب معدنی سیوا در منطقه سه هزار، همچنین چشمه آب معدنی شلف که درسه هزار آن هم در نزدیکی چشمه آب گرم سه هزار واقع شده‌است، آب معدنی شلف از آب‌های معدنی بسیار گوارا و شفابخش است برای هضم غذا و ناراحتی‌های کبدی و تنظیم دستگاه گوارشی بسیار مؤثر و مفید می‌باشد، طعم آن شبیه لیمونات است و املاح معدنی گوناگونی دارد؛ و در سال‌های گذشته توسط جهانگردان فرانسوی مورد آزمایش قرار گرفت و ترکیبات آن و میزان اثرات مؤثر آن بررسی گردید، اما متأسفانه به واسطه نبودن راه شوسه تابحال اهمیت آن بر همه کس روشن نیست، به امید آنکه از این آب معدنی مانند آب معدنی چشمه علی مبارک‌آباد دماوند (یا آب معدنی ویشی که در فرانسه‌است) استفاده وبهره‌برداری شود.
جنگل و منطقه ییلاقی دوهزار
جنگل و منطقه ییلاقی سه هزار
مسیر دسترسی تنکابن به خرم‌آباد پس از عبور از قلعه گردن به سمت جنوب امتداد یافته و دو راهی لتاک در جانب شرقی وارد یک جاده خاکی می‌شود که به طرف منطقه زیبای سه هزار ادامه پیدا می‌کند دره سه هزار منطقه‌ای بکر، زیبا با چشم‌انداز‌های بدیع، چمنزارها، جنگل‌های مرتفع و جلگه‌ای، رودخانه پرآب سه هزار یک مانده‌است آب و هوای مطبوع به همراه آبشار‌ها و چشمه‌های آب گوارا و آرامش رؤیایی این منطقه برای گروه‌های توریستی مشتاق آرامش و طبیعت کاملاً ایدئال است.
دشت دریاسر
جاده آسفالته دو هزار از سه راهی خرم‌آباد و قبل از پل چشمه کیله آغاز و با عبور از شهر خرم‌آباد و دو راهی لتاک و پارک چالدره با طی مسافت ۴۰ کیلومتر به کلیشم می‌رسد از این نقطه در شرق جاده با صورت پیاده در حدود ۵/۱ ساعت در مسیر صعود به قله سیالان دشت زیبای دریا سر وجود دارد. این منطقه ۲۰۰۰۰۰ متر مربع مساحت دارد، ارتفاع دشت از این صحرا ۱۸۰۰ متر بوده و به این خاطر در تابستان دارای آب و هوای بسیار مطبوعی است. وجود کو‌های زیبای هر تنگ لات خان بن، سیاه کل و کل تلا، کوه‌های پوشده از گیاهان، چشمه‌ها و رود‌های پرآب دریاسر را به عنوان یکی از جاذبه‌های منحصربه‌فرد کشور معرفی می‌کند
منطقه ییلاقی دینارسرا
منطقه ییلاقی داکو
مسیر جنگلی لیره سر
مسیر جنگلی آغوزدارکوتی
اثر طبیعی خشکه داران
در کیلومتر ۳۰ محور تنکابن به چالوس به بعد از نشتارود و قبل از عباس‌آباد در کنار جاده واقع شده و تنها ۱۲۰ متر با دریا فاصله دارد. این منطقه حفاظت شده به عنوان تنها جنگل جلگه‌ای و بکر و از آخرین بازمانده‌های اکوسیستم‌های جنگلی جلگه‌ای شمال ایران با مساحت تقریبی ۲۶۰۰۰۰۰ مترمربع مساحت به‌شمار می‌رود. انواع مختلف گونه‌های جانوری و گیاهی مانند توسکا از نوع کرک که در ایران رو به انقراض است سه قلو انجیلی، انار، ممرز، بلوط، لیلکی یا کرات خرمندی، لرگ، ملج، انواع مهم شمشاد، ازگیل جنگلی و یاس وحشی می‌باشد گونه‌های متنوع و فراوان جانوری نیز از قدیم در قدیم در آن می‌زیستند و در حال حاضر زیستگاه حیوانات وحشی نظیر شغال، گرگ، خوک، گربه وحشی و پرندگانی مثل حواصیل خاکستری، قره، غاز، مرغابیها، دارغاز باکلان، اگوت بزرگ و کوچک می‌باشد. خشکه داران با شرایط مذکور و برخورداری از ساحل زیبای دریای خزر و مجاورت با شهر‌های توریستی و امکانات اقامتی و پذیرایی از جمله بهترین مناطق برای اجرای تور می‌باشد درحاشیه این منطقه نیز یک موزه تاریخی طبیعی ایجاد شده که مجموعه تاکسیدرمی از حیوانات وحش شمال ایران را به نمایش گذارده و همواره مورد استقبال محققان و دانش پژوهان است با هماهنگی اداره محیط زیست می‌توان از این جاذبه بازدید کرد.
موزه خشکه داران
موزه مردم‌شناسی برسه دوهزار) (شانه تراش)
موزه شهدا واقع در گلزار شهدا تنکابن
موزه گیاهان دارویی کندلوس
آب گرم معدنی فلک ده لیره سر
این مکان بکر در لیر سر قرار دارد، مسیر آن از سه راهی خرم‌آباد در داخل شهر تنکابن و قبل از پل چشمه کیله آغاز و پس از عبور از شهر خرم‌آباد به دو راهی لتاک می‌رسد، از این محل پس از عبور از پل به فاصله اندک دو راعی سه هزار و لیر سر وجود دارد که از این محل جاده به صورت خاکی ادامه پیدا می‌کند کل فاصله تنکابن تا روستای سنتی فلکده ۳۳ کیلومتر است. آب گرم با درجه حرارت متوسط در کنار رودخانه لیرسر و یک چشمه آب سرد به همراه جنگل‌های انبوه و کوه‌های پوشیده از درخت برای اجرای تور و گروه‌های مختلف توریستی بسیار جالب است.
آب گرم معدنی سه هزار
آب گرم سه هزار معروف به آبگرم حضرت سلیمان یا نرگس است. منطقه‌ای زیبا در دره سه هزار تنکابن و در جوار تخت سلیمان، آب گرم چشمه ایست که دهانهٔ آن در دل توده‌ای از آهک، یک حوضچهٔ طبیعی حدود ۵ متر مربعی را شکل داده که رنگ سقف آن شیری تا قهوه‌ای است. حوضچه یک کریدور ۴ تا ۵ متری به سمت شمال دارد. برای ورود به حوضچه باید پنج پله را پائین رفته و نیم خیز از دریچه نیم دایره‌ای وارد آب گرم به عمق یک متر شوید. آبی زلال و گرم (حدود ۴۰ درجه سانتی گراد) همراه با چکیدن قطرات آب از سقف با کف پوشی از ریگ و شن. کنار آن هم حمامی به صورت طبیعی ایجاد شده‌است که در طول تمام روز‌ها به خصوص فصول گرم سال میزبان دوستداران طبیعت است. این آب دارای ذخایر سرشاری از دارو‌های طبی از قبیل اسید کربنیک، گوگرد، آهن و… است.
آبشار فرهاد جوی
جاده آسفالته دو هزار و سه هزار که از تنکابن آغاز می‌شود پس از عبور از خرم‌آباد به مساحت ۲ کیلومتر به منطقه قلعه گردن می‌رسد که منظره جالبی را در دامنه ارتفاعات کوتاه و جنگلی از جلگه و دریای تنکابن به نمایش می‌گذارد. این محل با تنکابن ۸ کیلومتر فاصله دارد در کنار جاده از تونل انحرافی و تاریکی قلعه تنکا که آب و لمرود را به رود سه هزار ملحق می‌کند آبشاری ایجاد شده که ده متر ارتفاع دارد و تا ۵۰ متر قابل افزایش است در جمع محیطی زیبا برای اتراق مسافران به وجود آمده‌است.
آبشار کوهسر
واقع در بخش نشتا تنکابن.
راه مالرو باستانی تنکابن به قزوین
نهارخوران امیراسعد تنکابن
چشمه آب معدنی شلف
پس از طی کردن مسافتی در حدود ۳۵ کیلومتر با وسیله نقلیه در صورت ۳۰ کیلومتر پیاده‌روی در دو کیلومتری شمال شرق روستای میان رود در غرب رودخانه پرور آب معدنی شلف قرار دارد که Ph مواد قلیایی، نمکی، آهکی، فسفر، اکسید آهن، سیلیس، پتاس، آلومین، کلر، سود، کربنات، منیزیم و اسید سولفوریک تشکیل شده و با دارا بودن خواص طبی فراوان برای درمان بیماری‌های مختلف، نظیر امراض کلیوی سوء هاضمه و نقرس، امراض جلدی و درد روماتیسم مفید است این آب معدنی به همراه مناظر زیبای طبیعی اطراف مورد علاقه ورزشکاران و طبیعت گردان می‌باشد. آب معدنی شلف شامل مواد قلیائی، آهکی و نمکی است که برای سوء هاضمه، بیماری‌های کلیوی و… مفید است. مسیر دسترسی به این چشمه با پیاده‌روی همراه است. تا روستای شهرستان مسیر عبور وسایل نقلیه وجود دارد، پس از آن می‌توان با راهنمایی از محلی‌ها به مسیر ادامه داد و بر سر دوراهی آبگرم و چشمه شلف مسیر سمت چب به چشمه منتهی می‌شود. این چشمه یکی از محدود چشمه‌های آب گازدار در جهان است.
پارک شورا [پارک ساحلی]غار کبود آبی ور
پارک جنگلی چالدره
در ۱۸ کیلومتری مسیر تنکابن به دو هزار و در کنار جاده قرار دارد و مسیر آسفالت بوده و پارک زیبای چالدره با ۹۴ هکتار مساحت در میان دلتای دو رود سه هزار و دو هزار و محل اتصال آنها قرار دارد این پارک با پل پارکینگ، سرویس‌های بهداشتی، اب و برق، آلاچیق از امکانات پارک چالدره می‌باشند طرح‌هایی برای توسعه این پارک در دست اجرا است.
پارک سی سراسلمان شهر
پارک مادر
(سینمای ۴D و سالن آمفی تئاتر)
پارک کریم آباد
پارک کوثر چشمه کیله
پارک خبرنگار
مزارع پرورش ماهیان سردآبی
مزارع دو هزار و سه هزار (مزارع پرورش ماهی دیگری در نقاط غیر کوهستانی مانند مزارعی در روستا‌های میرشمس الدین، آب کله سر، کبودکلایه و خرم‌آباد وجود دارند)
قله سیالان، قله گردکوه، قله مازوچال، قله شاه رشید، کوه بلور (شاه سفیدکوه)، چشمه ولگ میال، چشمه دیوخانی، چشمه کارکوه، گرخانی چشمه وینی چشمه، ولگتوک میان چشمه، چشمه سوی، رود دو هزار، رود سه هزار، رود ولمرود، رود آزاد رود، رود میرشمس الدین، آب‌بندان جیسا، شکارگاه نرگس کوه، شکارگاه نوارکوه، شکارگاه اکر، شکارگاه پیله کوه، تفرجگاه گرگویه شانه تراش، رود شیرود، رود ترک رود، رود نسارود، رود گرگرود، رود کاظم رود، رود نشتارود، رود چشمه کیله، کوهستان لیمرا، کوهستان پیش کوه، کوهستان نوشا، کوهستان داکو، کوهستان مازولنگاسر، آبشار ماهی وزان، آبشار سنگ بن چشمه، آبشار فرهاد جوی، دریاچه یخی یا دریا آبی، دریاچه بلور، دریاچه هزارکوه، منطقه ییلاقی نوشا، قلعه تنکا، ساختمان شهرداری، ساختمان شهربانی، پل آجری قلعه گردن، پل قدیمی لپاسر، شانشین دشت نوشا، قلعه نوشا، مزارع پرورش ماهیان سردابی دو هزار، مزارع پرورش ماهیان سردابی سه هزار، مراکز پرورش ماهی در آبندان‌ها (بابولات و..)، کارگاه کوزه‌گری سلیمان‌آباد سیاهگل چال، پایه‌های چوبی اسکله بندر تجاری درسبزه میدان، قلعه نوشا تنکابن، قلعه کتی تنکابن، قلعه هاله کله تنکابن، قلعه بهکله تنکابن، قلعه سیاورز خرم‌آباد تنکابن، قلعه رودپشت تنکابن، قلعه لشکرک تنکابن، قلعه هلوکله تنکابن، پل قلعه گردن تنکابن، قلعه تنکا تنکابن، موزهٔ مردم‌شناسی برسه (روستای برسه واقع در دوهزار)، بام تنکابن (فضای بالای دهستان قلعه گردن و آبشار فرهاد جوی که از چالوس تا رامسر را در دید رس قرار می‌دهد، تنکابن قدیم را می‌توان دید)
این شهرستان مدفن چندین امامزاده از تبار امامان شیعه از جمله فرزندان امام موسی کاظم است.
بقعه سیدحسین بن موسی الکاظم در شیرود (برادر رضا)
بقعه آقامیرشمس الدین در روستای میرشمس الدین (از نوادگان موسی کاظم)
بقعه آقاشیرعلی درمیان ناحیه خرم‌آباد
امامزاده آقا سید حسین در روستای پلتکله
امامزاده سید محمدطاهر در آبادی حاجی محله دهستان میرشمس الدین
امامزاده قاسم در دوهزار
امامزاده سید محمد در روستای واچک (سید عبدالحی ابن سید صدرالدین مرعشی)
بقعه سیدجلال در آبادی زَرَوج محله گلیجان
امامزاده سید محمدآبادی فقیه محله گلیجان
امامزاده سید قوام الدین کبود کلایه
بقعه صالح بن علی
بقعه سّید علی کیا در روستای رودپشت
بقعه سیده زیبا خانم
بقعه بی بی نورزاده خانم در مزردشت خرم‌آباد
امامزاده درویش ماهرو تنکابن
امامزاده سید ابوالحسن الموید بالله
بقعه سید ابوجعفر ثائری ابیض تنکابن
بقعه سیدحبیب اللّه
بقعه سیدرضا در آبادی شیرود
امامزاده سید قاسم در شیرود
امامزاده برهان الدین سپهسالار در سه هزار
امامزاده سید صادق در بالابند گلیجان
بقعه دو برادران در آبادی کَچانَک در سه کیلومتری
بقعه میرسبحان در آبادیِ تمیجانَک
امامزادگان طاهر و مطهر در سیف کلایه
امامزاده اوج بن علی پایین اشتوج
امامزاده آقا میربخش رضا رودگر محله نشتا
و بیش از شصت امامزاده و بقعه دیگر را نام برد.