سفر رئیس جمهورسوریه به امارات و مذاکرات عربستان برای حذف دلار از فروش نفت به چین در سایه خروج احتمالی امریکا از منطقه, از نظم و معادله های جدید منطقه ای حکایت دارد که ورود غرب آسیا به دروه ای از آرامش و بازسازی اقتصادی را نوید می دهد.
روز جمعه رسانه ها از سفر بشار اسد رئیس جمهور سوریه به امارات و دیدار اوبا مقام های این کشور از جمله محمدبن زائد ولیعهد ابوظبی خبر دادند. امارات یکی از کشورهای محور عبری, امریکایی و عربی است که در بحران سازی در سوریه درسال 2011 نقش اصلی داشت این کشور که در سال 2012 بر رفتن اسد برای از سرگیری رابطه با دمشق تاکید داشت اکنون به او در ابوظبی خوش آمد می گوید.
هر چند تغییر رویکرد امارات ناشی از شکست طرح براندازی بشاراسد و دور کردن این کشور از محور مقاومت است اما با این حال به نظر می رسد کاهش حضور امریکا در منطقه, پررنگ شدن نقش روسیه در غرب آسیا و احیای توافق هسته ای ایران و پیروزی محور مقاومت در جبهه های مختلف از جمله یمن معادله های جدیدی را در منطقه رقم زده که چاره ای برای امارات و حتی عربستان باقی نگذاشته است تا همسو با تحولات مثبت و معادله های جدید قرار گیرند.
حضور امریکا در غرب آسیا در چند دهه گذشته توام با راه اندازی جنگ ها و درگیری های گوناگونی بوده که این در گیری ها چیزی جز عقب افتادن کشورها از توسعه اقتصادی در برنداشته است. شکست لشکرکشی امریکا به عراق وافغانستان, شکست تحریم های شدید اقتصادی علیه ایران وشکست ائتلاف متجاوز سعودی در یمن ودر آخر گمانه زنی ها در باره تصمیم امریکا برای رها کردن خاورمیانه وتمرکزبر شرق آسیا برای کنترل چین و روسیه همه از این حکایت دارد که ورود به دوره امنیت و بازسازی منطقه با کاهش حضور امریکا رابطه مستقیم دارد و احتمالا در دوره جدید کشورهای منطقه به رغم اختلافات و رقابت ها, برای پاسخگویی به نیازهای داخلی چاره ای جز افزایش همسویی و همکاری در همیه زمینه ها از جمله اقتصادی و سیاسی و امنیتی ندارند.
به ویژه اینکه با کاهش حضور امریکا در منطقه و پر رنگ شدن نقش چین و روسیه در غرب آسیا که رابطه متوازنی با همه کشورهای منطقه دارند بستر همکاری های سیاسی واقتصادی ازطریق ایجاد کریدورهای حمل ونقل زمینی , هوایی ودریایی چون شمال – چنوب و جاده ابریشم همه کشورها به هم متصل خواهند شد.
شاید به همین دلیل باشد که بن زائد ولیعهد ابوظبی در دیداربا بشار اسد سوریه را ستون اساسی از امنیت عربی دانست و خواستار خروج نیروهای خارجی غیر قانونی از سوریه شد. تنها نیروهای غیر قانونی که در حال حاضر در سوریه حضور دارند نظامیان امریکایی هستند.
کارشناسان سیاسی هم رای ممتنع امارات به قطعنامه پیشنهادی آمریکا در محکومیت روسیه، سفر وزیر خارجه این کشور به مسکو، پاسخ سرد ابوظبی به درخواستهای آمریکا برای همکاری در مدیریت بازار نفت پس از حمله روسیه به اوکراین و حالا سفر بشار اسد به ابوظبی را از نشانههای آشکاری از شکاف در روابط امارات با دولت آمریکا می دانند.
به ویژه اینکه سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا با ابراز نگرانی از سفر بشار اسد به امارات گفته است از تلاش برای مشروعیت بخشیدن به بشار اسد به شدت ناامید و ناراحت هستیم.
در ارتباط با معادله های جدید در منطقه اشاره به مذاکرات عربستان برای حذف دلار از فروش نفت به چین و جایگزینی یوان نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است. بر اساس نوشته وال استریت ژورنال، عربستان و چین در حال مذاکره برای قیمت گذاری بخشی از صادرات نفت عربستان به یوان هستند.
این روزنامه افزود چنین اقدامی علاوه بر این که نفوذ پترودلار در بازار جهانی نفت را تضعیف میکند و به منزله تغییر دیگری از سوی بزرگترین صادر کننده نفت جهان در قبال آسیاست اما همچنین اقدامی است که قلب سیستم مالی آمریکا را نشانه میگیرد که از جایگاه ذخیره ارزی دلار استفاده کرده و هر میزان دلاری که مورد نیاز بوده است برای تامین هزینه دولت در یک دهه گذشته چاپ کرده است.
البته این احتمال هم وجود دارد که امارات سعی می کند با نزدیکی به سوریه, دولت بشار اسد را در محور عربی قرار دهد و این کشور را از ایران دور کند همانگونه که این تلاش پیش از این از سوی عربستان در نزدیکی با عراق آغاز شد .
دراین ارتباط می توان به مواضع انور قرقاش مشاور دیپلماتیک رئیس امارات اشاره کرد که در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: امارات همچنان رویکرد اتخاذ سیاست واقع بینانه در جهت کاهش تنش ها و تقویت نقش کشورهای عربی و نیز رویکردی عملی برای یافتن راهکار برای بحران های منطقه در پیش می گیرد.
البته قرقاش دربخش دیگری از موضع در باره سفر بشار اسد به کشورش می افزاید امارات بر این باور است که ارتباط سیاسی، گشایش در روابط و گفتگو در سطح منطقه ضروری است. مرحله کنونی نیازمند برداشتن گام های شجاعانه برای تحکیم ثبات و شکوفایی و تضمین آینده منطقه و رفاه مردمان آن است.
----------------------------------------------
رضا محمدمراد