استفاده بیش از حد گوشی‌های هوشمند با وجود کاربرد‌های مفید آن، موجب وابستگی و آسیب کاربران می‌شود.
به تعبیری ره آورد عصر اطلاعات و ارتباطات در قالب ادغام وهمگرایی رسانه‌ها و فناوری‌های نوین، در یک دهه اخیر این رسانه‌ها را به جزء جدایی ناپذیر زندگی کاربران تبدیل کرده است.
هرچند نفوذ کاربرد‌های گوشی‌های هوشمند در شئون زندگی افراد پدیده‌ای جهانی است، اما باوجودکاربرد‌های مفید گوشی‌های هوشمند، استفاده بیش ازحد آن زمینه وابستگی و آسیب را درکاربران ایجاد میکند.
همچنان تحقیقات نشان میدهد، استفاده زیاد از گوشی‌های هوشمند، موجب نوعی وابستگی شده و در مواقع شدید موجب روزمرگی کاربران می‌شود. این وابستگی به تدریج به عادت تبدیل شده و درنتیجه منجر به نوعی اعتیاد مدرن در کاربران می‌شود.
با این اوصاف با توجه به همه گیری گوشی‌های هوشمند در میان تمام اقشار جامعه بویژه در دوسال اخیر و بدلیل محدودیت‌های کرونایی و فراهم شدن زمینه بیشتر حضور افراد در فضای مجازی و محدود شدن روابط اجتماعی افراد، گوشی‌های هوشمند اوقات فراغت بسیاری از افراد و کاربران را درکشور پر میکند و باعث کاهش رفتار‌ها وفعالیت‌های اجتماعی آن‌ها شده که این پیامد انزوای اجتماعی را به همراه داشته و دارد هرچند، راه‌های رسیدن به جدیدترین اخبار و اطلاعات را درکوتاه‌ترین زمان برای کاربران آسان کرده است. اما در کنار این محاسن خطر‌هایی هم برای کاربران دارد که یکی از پیامد‌های عمده حضور بیش از حدکاربران از طریق گوشی‌های هوشمند در فضای مجازی ایجاد اضافه بار اطلاعاتی و تقلیل بهره وری کاربران در محیط‌های کاری است.
در واقع اضافه بار اطلاعات پدیده‌ای است که از ابتدای رشد اینترنت در حال اوج گرفتن بوده و روز به روز با گسترش این فضا، حرکت صعودی اش شدت بیشتری به خود می‌شود از همین رو بطورکلی اضافه بار اطلاعاتی هنگا‌می‌بوجود می‌آید که حجم و سرعت دریافت اطلاعات توسط کاربران خارج از ظرفیت وی باشد. با به تعبیری دیگر اضافه بار اطلاعاتی به این معنی است که ورودی اطلاعات به مغز کاربران بیش از توانایی پردازش آن باشد و از آن جایی که مغز برای پردازش اطلاعات ورودی به زمان نیاز دارد این عمل مختل می‌شود و برکیفیت تصمیم گیری کاربران اثر می‌گذارد.
اضافه بار اطلاعات اولین بارتوسط "برترام کراس" در کالج هانتر آمریکا و در اثر تحقیقاتی اش با عنوان "مدیریت سازمان ها" مطرح شد امابعد‌ها آلوین تافلر در کتابش با عنوان "شوک آینده" پیش بینی کرد که تولید و گسترش روز افزون اطلاعات در نهایت منجر به ایجاد آسیب‌هایی در زندگی کاری و اجتماعی افراد خواهد شود.
در این زمینه یکی از مشکلات جدی اضافه بار اطلاعاتی برای کاربرانی که زمان بیشتری را از طریق گوشی‌های هوشمند به وب گردی، تماشای فیلم یا بازی کردن و جستجو و بررسی خبر‌ها می‌پردازند می‌تواند باعث ایجاد استرس در افراد شود. این فشار روانی توسط ریجارد "سائول ورمن "، خالق معماری اطلاعات، اضطراب اطلاعات نامیده شده است. وورمن استدلال میکند که اضطراب اطلاعات به خودی خود ناشی از مقدار زیاد از اطلاعات نیست، بلکه ناشی از مقدار زیادی از اطلاعات بی ربط است و در واقع زمانی اتفاق می‌افتد که مقدار اطلاعات ورودی به سیستم بیش از ظرفیت پردازش آن باشد. در نتیجه، هنگامی که ورود اطلاعات بیش از حد ظرفیت رخ میدهد، احتمالاً کاهش کیفیت تصمیم گیری وجود دارد. از طرفی اضافه بار اطلاعات جلوی اقدام کردن را نیز می‌گیرد؛ بنابراین با گسترش ابزار‌های اطلاع رسانی، شبکه‌های اجتماعی، تبلیغات مجازی و محیطی، تکثیر راحت اطلاعات، از طریق گوشی‌های هوشمند اضافه بار اطلاعاتی بیش از هر زمانی کاربران را تهدید میکند. همچنانکه نتایج تحقیقات نشان میدهد حجم بالای اطلاعات نه تنها می‌تواند باعث اختلال در کار افراد شود بلکه می‌تواند روی تصمیم گیری، نوآوری و کاستن از لذت زندگی تاثیر بگذارد؛ بنابراین از یک سو در قالب دوجهانی شدن و سرعت بسیار بالا در تولید و گسترش اطلاعات، و تسهیل دسترسی به اشکال مختلف اطلاعات بویژه از طریق گوشی‌های هوشمند ذهن کاربران به آسانی قادر به مجزا سازی، انتخاب و سازماندهی اطلاعات مرتبط نیست، و ذهن براحتی دچار فرسوده و خستگی شده که ناشی از انطباق پذیری آن در دریافت حج زیاد اطلاعات است، همچنانکه برایان سالیس تحلیگر دیجیتال معتقد است اضافه بار اطلاعاتی نشانه‌ی تمایل کاربران برای تمرکز نکردن روی چیز‌ها و موضوعات مهم است. با این اوصاف پدیده اضافه بار اطلاعاتی ضمن اینکه باعث تاخیر یا اختلال بسیار از تصمیم گیری‌های مهم کاربران می‌شود و این مهم خودش را درحس انباشت اطلاعات درکاربران خودنمایی میکند.
با توجه به آنچه اشاره رفت امروز با برداشته شدن فاصله جغرافیایی در اینترنت و وب و تسهیل اشتراک اطلاعات، گوشی‌های هوشمند در ایجاد اضافه بار اطلاعاتی کاربران نقش بسزایی ایفا میکند؛ بنابراین استفاده افراطی از اینترنت و برنامه‌های گوشی‌های هوشمند می‌تواند از سایر جنبه‌های زندگی اجتماعی خود و از روابط اجتماعی واقعی منزوی و بویژه در محیط‌های کاری منجر به کاهش بهروری کاربران شاغل شود.
نویسنده : محمد نیک ملکی