اقدام امریکا در لغو معافیت های مربوط به فعالیت های هسته ای ایران, نه تنها حسن نیت کاخ سفید را نشان نمی دهد بلکه به نظر می رسد این اقدام به منظور خنثی سازی اهرم پیشرفت های هسته ای کشور در مذاکرات لغو تحریم ها مدنظر است.
دولت بایدن روز جمعه برخی از تحریم های مربوط به فعالیت های هسته ای ایران را که در زمان ترامپ با خارج شدن امریکا از برجام وضع شده بود لغو کرد. وزارت خارجه آمریکا روز جمعه در بیانیه‌ای اعلام کرد:
« این اقدام برای کمک به منافع منع اشاعه و ایمنی هسته‌ای ایالات متحده و محدود کردن فعالیت‌های هسته‌ای ایران طراحی شده است.»
هر چند وزارت خارجه امریکا در ادامه ادعا کرد «معافیت ارائه شده برای تسهیل گفت‌وگوها طراحی شده است که برای رسیدن به توافق در بازگشت متقابل به برجام کمک می‌کند و زمینه را برای بازگشت ایران به اجرای تعهداتش فراهم خواهد کرد.» اما لغو این تحریم ها نه تنها نشانه حسن نیت امریکا نیست بلکه حاکی از نگرانی مقام های امریکایی از پیشرفت های هسته ای کشور و استفاده تیم مذاکره کننده هسته ای در وین از این اهرم برای لغو تحریم هاست.
گفته می شود لغو این تحریم ها به شرکت ها و دولت های خارجی اجازه می دهد که در خصوص نگهداری و تعمیر نیروگاه بوشهر , نیروگاه آب سنگین اراک و رآکتور تحقیقاتی تهران کمک کنند اما میخائیل اولیانوف نماینده دائم روسیه نزد سازمان های بین المللی در وین دقیقترین توصیف را درخصوص این اقدام امریکا بیان کرد.
اولیانوف گفت بازگرداندن معافیت های تحریمی آمریکا که به ایران این امکان را می دهد تا از کمک دیگر کشورها در حوزه انرژی هسته ای برخودار شود، می‌تواند از سرعت برنامه هسته ای این کشور بکاهد. او در توئیتی نوشت:" مخالفان، مفاد واضح توافق هسته ای ایران را اشتباه تفسیر کرده اند. سیاست فشار حداکثری آمریکا همچنان عامل عمده پیشرفت هسته ای ایران است و احتمالا بازگرداندن این معافیت می تواند سرعت آن را کاهش دهد." این سخنان به معنای تصحیح اشتباه ترامپ در خصوص فعالیت های هسته ای ایران است که حتی بدون نیاز به کمک کشورهای خارجی کاملا بومی شده و در حال پیشرفت است.
از سویی ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه امریکا هم در توضیح برخی گزارش ها مبنی بر لغو تحریم های ضد ایرانی گفت که استفاده از این معافیت‌ها مستلزم بازگشت ایران به تعهدات برجامی خود است.
پرایس ادعا کرد تا زمانی که ایران به تعهدات برجامی خود بازنگردد، از این معافیت‌ها بهره‌مند نخواهد شد در حالیکه اقدامات ایران در کاهش تعهدات هسته ای خود در واکنش به خروج امریکا از برجام و وضع تحریم های یکجانبه علیه تهران بود.
با این حال ایران علی رغم خروج امریکا از برجام همچنان دراین توافق حضور دارد و اعلام کرده است در صورتیکه امریکا همه تحریم های ضد ایرانی را لغو و تضمین دهد که این تحریمها باز نخواهد گشت حاضر است به تعهدات برجامی خود عمل کند.
از سویی به نظر می رسد این اقدام امریکا حتی می تواند نشانه ای بر طولانی شدن مذاکرات لغو تحریم ها و پشت گرمی امریکا به این باشد که چین و روسیه فعالیت های هسته ای ایران را تحت نظارت خواهند داشت.
در این ارتباط به گزارش خبرگزاری فرانسه اشاره می شود که روز شنبه به نقل از یک مقام امریکایی نوشت این معافیت ها برای تضمین پایبندی سریع ایران به تعهدات هسته ای در صورت مصالحه در وین نیز ضروری است. اما حتی بدون توافق در وین این گفتگوهای فنی به تحقق هدف ما برای جلوگیری توسعه تسلیحات هسته ای کمک خواهد کرد.
از سویی با اینکه این اقدام امریکا در عمل هیچ گام مثت ونشانه حسن نیت محسوب نمی شود اما در عین حال به نظر می رسد هیاهوی رسانه ای پیرامون این اقدام شکل گرفته تا گامی مثبت از سوی امریکا در جهت احیای برجام محسبوب شود و تهران بدون اینکه در عمل چیزی دریافت کند تحت فشار قرار گیرد تا در وین امتیاز دهد.
خبرگزاری فرانسه در این ارتباط روز شنبه ادعا کرد آمریکا تدابیری در مورد بخش فنی برنامه اتمی غیر نظامی ایران اتخاد کرد که اقدامی قابل توجه در قبال ایران به نظر می رسد. آن هم در شرایطی که مذاکرات برای نجات برنامه هسته ای ایران وارد مراحل نهایی شده است.
-----------------------------------
رضا محمدمراد