خطّ فارسى، به‌موجب اصل پانزدهم قانون اساسى جمهورى اسلامى ایران، خطّ رسمى کشور است و همه نوشته ها و اسناد و کتاب‌هاى درسى باید به این خط نوشته شود.
به گزارش سرویس پژوهش خبرگزاری صدا وسیما:خطّ فارسى، به‌موجب اصل پانزدهم قانون اساسى جمهورى اسلامى ایران، خطّ رسمى کشور است و همه نوشته ها و اسناد و کتاب‌هاى درسى باید به این خط نوشته شود؛ از این رو باید قواعد و ضوابطى معلوم و مدوّن داشته باشد تا همگان، با رعایت آنها، هویت خط را تثبیت و حفظ کنند.
فرهنگستان زبان و ادب فارسى جمهورى اسلامى ایران، به‌حکم وظیفه‌اى که برحسب اساسنامه اش در پاسدارى از زبان و خطّ فارسى بر عهده دارد، از همان نخستین سال‌هاى تأسیس، در صدد گردآورى مجموع قواعد و ضوابط خطّ فارسى و بازنگرى و تنظیم و تدوین و تصویب آنها برآمد و در نهایت در تاریخ ۳۰/ ۰۴/ ۱۳۸۰ «دستور خطّ فارسى» را تصویب کرد؛ اما نهاد فرهنگی و موثر آموزش و پرورش از به کارگیری رسم الخط یکدست براساس این مصوبه، سرباز زده و همین موضوع، سردرگمی دانش آموزان و خانواده و به خطر افتادن هویت خط فارسی را در پی داشته است. این موضوع زمانی اهمیت دوچندان می یابد که دشواری های موجود در خط فارسی را در نظر بگیریم؛ دشواری هایی مانند وجود شکل‌های گوناگون نوشتاری (سرهم‌نویسی و جدانویسی) و نبود تناظر میان حروف الفبا و آوا‌های زبان (خواهر و خاهر) و ...
برخی از پربسامدترین مصداق های یکدست نبودن شیوه نوشتار کتاب‌های فارسی اول تا ششم ابتدایی (در این کتاب ها، به ویژه جدانویسی و پیوسته نویسی واژه ها بسیار سردرگم است و مصوبات فرهنگستان رعایت نشده است):
قوانین بالادستی سند
- مصوبه «دستور خطّ فارسى»
- مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی
- سند تحول آموزش و پرورش - فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی مصوبه «دستور خطّ فارسى» را در جلسۀ دویست‌ویازدهم، در تاریخ ۳۰ /۰۴/ ۱۳۸۰ تصویب کرد.
- شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه ۵۸۶ مورخ ۰۶/ ۰۴/ ۱۳۸۵ موضوع فراگیر کردن دستور خط
فارسی مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی را با بهره‌گیری از رایانه تصویب کرد.
- در سند تحول آموزش و پرورش بر تقویت گرایش به زبان و ادبیات فارسی به عنوان زبان مشترک تاکید شده است؛ بدیهی است خط فارسی چهره مکتوب این زبان است.
تاکیدات رهبر معظم انقلاب
رهبر معظم انقلاب، مسئله خط فارسی را مربوط به بخش حقیقی و اصلی تمدن و از چیز‌هایی می-دانند که متن و سبک زندگی ما را تشکیل می دهد؛ اهمیت این موضوع در بیانات رهبر انقلاب به حدی است که ایشان مسئله خط را در کنار مسئله مهمی نظیر خانواده قرار می دهند. رهبر انقلاب همچنین در بیاناتشان پس از بازدید از سازمان صداوسیما در تاریخ ۲۸/ ۰۲/ ۱۳۸۳، خط کشور را یکی از نقاط برجسته و از شاخص های مهم فرهنگی کشور می شمارند و از کسانی که در دوران طاغوت با استدلال های کاملاً مجادله‌آمیز و مغالطه‌آمیز و خلاف واقع از تغییر خط دفاع کردند، انتقاد می کنند. رهبر انقلاب همچنین در دیدار رؤسای دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی در تاریخ ۲۳/۰۵/۱۳۸۵، هویت ملی ما را وابسته به خط و زبان می دانند و بر حفظ و تثبیت آنها تاکید می-کنند.
مسئله بر زمین مانده
مسئله اینجاست که نهاد مهم آموزش و پرورش، باوجود نقش تاثیرگذار در ترویج رسم‌الخط یکدست، مصوبه دستور خط فرهنگستان را در کتاب های درسی اجرا نکرده و همین موضوع سبب سردرگمی دانش آموزان و خانواده های آنان شده است. توجه وزارت آموزش و پرورش به دستور خط مصوب فرهنگستان، از هرج و مرج و چندسلیقگی در نوشتار فارسی جلوگیری می کند. توضیح اینکه شیوه نوشتار در کتاب های درسی آموزش و پرورش، در موارد بسیار، خلاف مصوبه دستور خط فرهنگستان است.
نقش سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش در این میان بسیار مهم است. شورای هماهنگی پاسداشت زبان فارسی نیز که وزارتخانه های ارشاد، علوم، صنعت، اقتصاد، آموزش و پرورش، بهداشت و کشور و نهاد‌ها و سازمان هایی نظیر فرهنگستان زبان و ادب فارسی، صداوسیما، نیروی انتظامی، شهرداری، سازمان ثبت و سازمان میراث فرهنگی را شامل می شود، کم توجه به این موضوع مهم است.
سابقه موضوع:
دکتر حسن ذوالفقاری رئیس وقت گروه آموزش زبان فارسی فرهنگستان زبان و ادب فارسی حدود ۹ سال پیش (۱۳۹۱) در گفتگو با خبرگزاری ها از برنامه دوساله فرهنگستان برای همسان‌سازی رسم‌الخط همه کتاب‌های درسی در همه مقاطع تحصیلی خبر داده بود که این وعده هنوز محقق نشده است.
دکتر غلامعلی حدادعادل رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی نیز در همان سال از مراحل پایانی اقدامات درخصوص انسجامِ رسم الخط کتاب‌های درسی با همکاری وزارت آموزش و پرورش گفته بود که این گفته نیز هنوز محقق نشده است.
پژوهشگر: دکتر امید جلوداریان