مجموعه مستند «کار، کار انگلیسیهاست»، تولید موسسه فرهنگی هنری اندیشه شهید آوینی به ماجرای نفوذ انگلستان در ایران و مقابله متفاوت علما با این جریان؛ از نهضت تنباکو تا انقلاب اسلامی میپردازد.
«لطیفهسادات مرتضوی»؛ نویسنده فیلمنامه و یکی از پژوهشگران این مجموعه درباره چرایی انتخاب چنین سوژهای عاظهار داشت: با مرور فرمایشات آقا و بعد از مطالعهی تاریخ، این نتیجه حاصل شد که نفوذ انگلستان در ایران تقریبا از زمان نهضت تنباکو بوده است.
البته قبلاً هم استعمار انگلستان وجود داشت، ولی از آن زمان، بحث نفوذ خیلی جدی مطرح شد. در این شرایط، وجود روحانیت و این که چه نقشی در رهبری مردم به عهده گرفتند، موضوع مناسبی برای طرح ایده، انجام پژوهش و نگارش فیلمنامه بود و این مجموعه براساس اسناد و مدارک به این نتیجه میرسد که نهضت تنباکو، فرآیند وقوع بیداری اسلامی در ایران بوده است.
وی درباره رویکرد محتوایی «کار، کار انگلیسیهاست»، گفت: ما در این مستند از طریق مرور شخصیتها و عملکرد علما در آن دوران به موارد مختلفی میپردازیم. بحث انقلاب مشروطه و هدف انگلیسیها از ایجاد تفرقه میان علما و نقش نفوذ انگلیس بعد از نهضت تنباکو و موارد مختلفی که در این فاصله زمانی افتاد، از جمله مباحث این مجموعه به شمار میآید. در واقع انگلیس از طریق نفوذ و اختلاف بین روحانیت در ایران توانست میدان را به نفع خودش تغییر دهد چرا که انگلیس در طول مدتی که توجهاش به ایران جلب شد، درصدد از بین بردن رهبری واحد بود و میدانست که با وجود رهبری واحد در جامعه، عملی کردن نقشه نفوذ غیر ممکن میشود. به همین دلیل وقوع انقلاب اسلامی شرایط متفاوتی را رقم زد و این مستند براساس مطالعات تاریخی به این نتیجه میرسد که انقلاب اسلامی، پیروزی مشروطهی مشروعه بوده است.
این نویسنده افزود: مجموعه مستند «کار، کار انگلیسیهاست» در ۱۶ قسمت ۳۰ دقیقهای و براساس اسناد تاریخی مروری پژوهشی به مقطع حساسی از تاریخ کشورمان دارد و به نقش علما در این دوره میپردازد تا با بررسی این دوران به تاثیر نفوذ انگلیس در میان برخی از خواص توجه شود. ما برای هر قسمت از کتاب حدود ۷، ۸ منبع قید کردیم و البته این منابع در برخی از قسمتهای دیگر هم مورد استفاده قرار گرفته است.
«لطیفهسادات مرتضوی» دربارهی بخشهای مختلف این مجموعه مستند گفت: ما در این مجموعه از نهضت تنباکو شروع میکنیم که در آن رهبری میرزای شیرازی به تصویر کشیده میشود. سه قسمت بعدی دربارهی مشروطه است که در قسمت اول آن، رهبری آقایان بهبهانی و طباطبایی بررسی میشود. قسمت بعدی دربارهی رهبری شیخ فضلالله نوری است. قسمت سوم از بخش مشروطه هم دربارهی سیدعبدالحسین لاری است. ما ضمن اشاره به نتایج مثبت عملکرد این افراد به بیان ایرادات هم میپردازیم تا اشکالات این رفتارها را هم نشان دهیم.