صدای مهیب کم توجهی...

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ مرکز اراک، اتفاق عجیب بود و باورنکردنی . آنچه به چشم می دیدند تاکنون ندیده بودند و حتی نامش را کمتر شنیده بودند . چشمانشان حیران بود از شکاف عمیقی که بر زمین ایجاد شده بود . رخدادی در اولین روزهای خرداد 1399.

بارش های پردامنه پارسال  باعث رانش زمین و ریزش کوه مشرف به جاده ارتباطی روستاهای مرق ، مرقکان و سیاله با مجموع ۲۷۰ خانوار از توابع بخش مرکزی شهرستان ساوه شد تا نخستین تاثیر این بلای طبیعی ایجاد بن بست جغرافیایی مردم منطقه باشد.

" رانش زمین " پدیده ای که تاکنون بیشتر در مناطق شمالی کشور رخ می داد اما این بار به سراغ حاشیه کوههای ساوه آمد تا راه مواصلاتی چند روستا را قطع کند و البته پرده از تجربه ای هولناک بردارد . آزمونی برای مردم و مدیران .

در آن روزها از طریق دریاچه سد الغدیر و با استفاده از قایق نسبت به انتقال مواد غذایی، آرد، نان،  کپسول های گاز و همچنین ترددهای ضروری اهالی به شهر اقدام می شد.  

در حادثه رانش زمین و ریزش کوه علاوه بر تخریب جاده، خط لوله گاز این روستاها نیز در معرض آسیب جدی قرار گرفت و به همین دلیل شرکت گاز برای جلوگیری از وقوع انفجار و بروز حادثه ای مضاعف نسبت به قطع جریان گاز اقدام کرد.

بارش باران و وقوع سیلاب باعث شد مسیر جدید در روز جمعه چهاردهم آبان امسال بار دیگر تخریب و از مدار استفاده خارج شود.

در جریان رانش زمین توده‌های سنگ، سطح زمین و گل و لای به علت وجود شیب حرکت می‌کنند که می تواند این حرکت کوچک، بزرگ، کند یا تند باشد. بر اساس یافته های تحقیقی و علمی توفان، زمین‌لرزه، فوران آتشفشان، آتش‌سوزی و دخالت‌های انسان، روند رانش زمین را تسریع می‌کنند.

رانش زمین پارسال در ساوه جاده سه روستای مرق، مرقکان و سیاله را مسدود کرد و امکان تردد زمینی برای ساکنین از بین رفت . جاده‌ای در بالادست این محور برای تردد موقت مردم ایجاد شد که آن هم این روزها دچار ریزش شده و به لحاظ هندسی مشکلاتی دارد.

به گفته ی مرزبان مدیر کل راه و شهرسازی استان برای مرمت و بازسازی یک و نیم کیلومتر  از طول محور روستای مرق، مرقکان حدود ۷۰۰ میلیون تومان پارسال هزینه شد که اکنون راه به جایی نبرده است.

آن روزها را هنوز به یاد دارم . یک و نیم سال پیش...

مشهدی حسین ساکن یکی از روستاها بود که از مشکلات مردم پس از رانش زمین می گفت که مردم برای عبور و مرور مشکل دارند و برای این کار از مسیر دریاچه سد الغدیر که در کنار روستاها قرار دارد استفاده می کنند .

البته دلسوزی مدیریت بهره برداری سد الغدیر، شهرداری و سپاه این فرصت را داد تا بتوانند از طریق قایق عبور و مرور کنند . اما این همه راه حل نبود و مردم از مشکلات گلایه مند بودند .

مشاهدات عینی حاکی از این بود که سالمندان روستا خانه نشین شده و مشکلات حتی آنان را از رفتن به مراکز درمانی و پزشکی منع کرده بود و ترجیح می دادند دل به سفر آبی نزنند تا بلکه صدها مسئول و مدیر راه زمینی برای آنان فراهم کنند .

مشاهدات خبراز زندگی در بن بست می دهد . وقتی پیرزن تلاش می کرد  دستم را بگیرد تا شاید التیامی باشد بر دردهای نهفته اش و ماهها انتظار برای گشایش راه.

به یاد دارم که آن زمان مسئولین بر برطرف کردن هر چه زودتر مشکل تاکید کردند .

استاندار وقت مرکزی به همراه چند تن از مدیران استان و شهرستان در بازدید از روستاها بر تسریع در احداث مسیر موقت و نیز ایجاد جاده ایمن جدید تاکید کرد و با دستور آقازاده و تخصیص اعتبار قرار بر این شد علاوه بر احداث و ایمن سازی مسیر دسترسی جایگزین محور اصلی در یک پروسه زمان بندی مشخص نسبت به مرمت و ایمن سازی محور اصلی اقدام شود .

یک و نیم سال از آن روزها می گذرد اما خبری از جاده ، پل و برطرف شدن مشکلات نیست و حتی بارش های چند روز اخیر باری جدید بر دوش مشکلات نهاده و مسیرها با ریزش مواجه شده تا چهره دیگری از مشکل رونمایی شود .

رئیس اداره راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای ساوه می گوید : شدت بارش‌ها در غرب شهر ساوه و جاری شدن سیل در مسیر روستای مرق مرقکان موجب آبشستگی مقطعی و مسدودی راه روستایی در حال احداث شده، که در سالهای قبل عملیات اجرایی آن توسط دستگاه اجرایی مربوطه شروع شده و موجب ریزش بخشی از مسیر جاده شده که نیاز به مرمت دارد.

مردانی از ایجاد مسیر تردد جدید و البته موقتی می گوید و می افزاید : ظرف چند روز آینده این محور ترمیم خواهد شد.

دهیار روستای مرقکان  اما چیز دیگری می گوید : چون پروژه ایمن سازی جاده روستا های مرق، مرقکان و سیاله نیمه کاره رها شده بود بارش اخیر نیز آنچه تا کنون ساخته شده بود را تخریب کرد .

صفا می گوید : قرار بر این بود جاده ایمن جدید در سه ماه احداث و تردد محور مواصلاتی جدید انجام شود که چنین نشد .

او اضافه می کند : راه موقت که  پرخطر بود در 16 روز ایجاد شد و مردم در این مدت با قایق‌های سپاه که در سد ساوه مستقر شده بودند با وجود مشکلاتی تردد می‌کردند.

پس از پدیده رانش، عملیات خاکریزی از خاک موجود در رودخانه پائین دست جاده صورت گرفت اما خاک به تنهایی قادر به نگه داشتن جاده نبود و با وقوع بارش، سیلاب خاک را با خود می‌برد.

به گفته یک کارشناس راهسازی ، سنگ‌های دامنه کوه باید شکافته می‌شد و جاده بر روی دامنه کوه و قسمت مقاوم آن احداث می‌شد تا از طریق مقاومت بالای سنگ نسبت به خاک جاده ای ایمن برای تردد روستائیان ساخته می‌شد که چنین نشد .

او احداث پل یا کانال هدایت سیلاب و اجرای زیرساخت بتنی را دیگر راهکار ایجاد مسیر ایمن دانست .

نگرانی در چهره دهیارهویداست و با اشاره به بارندگی اخیر می گوید : علت  رانش کوه در سال گذشته ، نفوذ آب باران داخل کوه و تجمع در لایه‌های زیرین بود و در صورت شروع بارندگی، مجددا امکان رانش جدید وجود دارد .

پیرزن همچنان دست در دستم دارد و می گوید : پارسال خیلی زجر کشیدیم جاده ها بسته وبد و گاز روستا هم قطع بود سرما امان اهالی را برید اگر مسئولین صدای ما را می شنوند اجازه ندهند امسال هم چنین اتفاقی رخ دهد .

برای ایجاد راه یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان اختصاص یافت  که ناتمام ماندن آن به گفته این پیرزن  بارش های اخیر همه را شست و رفت .

اکنون حدود ۷۰ متر از طول جاده بر اثر سیلاب از بین رفته و در صورتی که زیرسازی مقاومی برای این جاده صورت نگیرد افزون بر ۲۰۰ متر از جاده مجددا از بین خواهد رفت.

به گفته ی جهانی مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای می گوید : عملیات مرمت تکمیل نشده است، که پس از بارش‌های اخیر دچار حادثه مجدد شد . 

با وجود سقوط دو خودرو در مسیر موقت نیز خبری از رفع مشکل نشد و کار تا کنون به درازا کشید.

پس از ریزش جاده میرزایی فرماندار ساوه در جمع خبرنگاران در این باره می گوید : به لحاظ جنس جاده، نوع سنگ‌ها ، جغرافیای منطقه و صعب‌العبور بودن این مسیر همواره دستخوش حوادث زیادی است و بارش‌های اخیر سبب افزایش مشکلات در برخی از نقاط این جاده شده است.

او با اشاره به رانش زمین در سال گذشته و آبشستگی جاده در روزهای اخیر بر لزوم تخصیص بودجه از منابع مدیریت بحران تاکید کرده و می افزاید :  مطالعات فنی جدی هم برای ایجاد مسیری مطمئن باید انجام شود .

فرماندار ساوه با اشاره به اینکه مقرر شد طی ۱۰ روز آینده با همکاری پیمانکار و راهداری نسبت به ترمیم، ترانشه و ایمن سازی آن اقدام شود می گوید : این مسیر به لحاظ جنس جاده یکی از دشوارترین پروژه‌ها به شمار می رود.

به گفته ی میزرایی اعتبار مورد نیاز پروژه ۲۰ میلیارد تومان تخمین زده شده است که شامل ایجاد پل و آبراهه  است تا با توجه به موقعیت کوهستانی، جاده ایمنی فراهم شود .

گودرزی‌راد بخشداری مرکزی ساوه نیز با بیان اینکه هزینه های انجام شده تاکنون ، به هدر رفته است می گوید : در پیچ پایینی این جاده آبراهی وجود دارد که لازم بود بعد از اصلاح جاده کانال یا مسیری برای هدایت آب های بالادست تعبیه شود تا به جاده آسیبی نزد اما متاسفانه پیمانکار مرتبط با راه و شهرسازی این کار را نکرد و معتقد بود مخروط اجرا شده زهکش آب را رد می‌کند که این فرآیند صورت نگرفت. 

گودرزی با بیان اینکه هفته گذشته دهیار روستا با ارسال نامه‌ای به اداره راهداری تاکید کرده بود که آب عبوری در حال شستن جاده است، می افزاید : متاسفانه علیرغم نامه نگاری اقدام خاصی صورت نگرفت و بر اساس سهل انگاری و عدم انجام وظایف محوله، جاده سمت دره ریزش کرد و همه اقدامات صورت گرفته از بین رفت. 

وی با تاکید بر اینکه در این موضوع هم پیمانکار راه و شهرسازی و هم راهداری که وظیفه انجام تمهیدات لازم برای هدایت آب را داشت کوتاهی کرده‌اند، ادامه می دهد : گزارش کاملی در این خصوص تهیه و به دادستان ساوه ارسال می‌شود تا تصمیمات لازم اتخاذ شود. 

بیش از چهل سال از پیروزی انقلاب محرومان گذشته و بسیاری از 800 روستای استان مرکزی به خدمات رفاهی نسبی رسیده اند . روستایی که اکنون دارای لوله های گاز برای رهایی از سرماست نشان از رد پای توسعه در آن  است و چه خوب است با ایجاد راهی مناسب گرد و غبار راه خاکی در این خطه از استان برچیده شود.