سفر اخیر میقاتی به فرانسه در وهله اول در جهت سیاست‌های دولت فرانسه درباره لبنان و به‌طور مشخص سیاست‌های مکرون و در وهله دوم با هدف برون‌رفت لبنان از مشکلات اقتصادی صورت گرفت.
به گزارش سرویس پژوهش خبرگزاری صدا وسیما: «نجیب میقاتی»، نخست‌وزیر لبنان، روز جمعه ۲۴ سپتامبر (دوم مهر) برای گفتگو با مقام‌های فرانسه، از جمله «امانوئل مکرون»، رئیس‌جمهور این کشور، عازم این کشور شد و در کاخ «الیزه» پاریس با وی دیدار و گفتگو کرد.
میقاتی در حالی نخستین سفر خارجی خود را به فرانسه انجام داد که چهار روز از رأی اعتماد پارلمان لبنان به کابینه وی (۲۰ سپتامبر) سپری شده بود. دهم سپتامبر نیز کابینه وی با رأی اعتماد به میقاتی به‌عنوان نخست‌وزیر به ۱۳ ماه خلاء سیاسی در این کشور پایان داد.
انتخاب فرانسه به‌عنوان نخستین کشور برای سفر میقاتی بیانگر دلالت‌های حائز اهمیتی است که در چارچوب اهدافی تحلیل‌پذیر است که پاریس در لبنان دنبال می‌کند و نشان از اهمیت این کشور برای دولت امانوئل مکرون است. البته، شایان اشاره است که به‌طور کلی فرانسه برای لبنان اهمیت زیادی قائل است؛ زیرا لبنان پیش از این مستعمره فرانسه بود و اکنون نیز نفوذ زیادی در ساختار قدرت لبنان دارد.
در وهله اول آنچه سبب شد تا میقاتی فرانسه را نخستین سفر خارجی خود قرار دارد، مشکلات اقتصادی لبنان است. آوریل سال ۲۰۱۸، کنفرانس «سیدر» در پاریس با هدف جمع‌آوری کمک مالی برای لبنان برگزار شد. شرکت کنندگان در این کنفرانس، وعده داده بودند ۱۱ میلیارد دلار کمک مالی به لبنان ارائه شود. میقاتی با سفر اخیر به پاریس تلاش کرد مکرون را به دریافت این کمک مالی متقاعد کند، کمکی که مکرون نیز پیش از این وعده آن را داده بود.
همچنین، میقاتی درصدد است تا رئیس جمهوری فرانسه را به حمایت از لبنان در جریان مذاکرات با صندوق بین‌المللی پول متقاعد کند؛ زیرا دولت لبنان برای کاستن از مشکلات اقتصادی خواستار دریافت وام از صندوق بین المللی پول شده و مذاکراتی نیز میان طرفین برگزار شده است.
بنابراین، میقاتی با هدف ارائه چهره موفق از خود و منجی لبنان، بیش از هر چیزی به کمک‌های کشور‌های دیگر برای برون‌رفت کشورش از بحران اقتصادی تکیه کرده است.
دومین علتی که سبب شد میقاتی فرانسه را به‌عنوان نخستین کشور برای سفر خود انتخاب کند، به اهداف فرانسه در لبنان مربوط می‌شود. فرانسه درصدد محکم کردن جای پای خود در لبنان است و علت آن نیز به سیاست‌های کلی فرانسه درباره غرب آسیا باز می‌گردد. بسیاری از کارشناسان بر این نظرند که فرانسه قصد دارد جای خالی آمریکا را در منطقه بگیرد و مشارکت «امانوئل مکرون» در کنفرانس سران کشور‌های همسایه عراق در بغداد نیز در این چارچوب صورت گرفت.
میقاتی حتی تلاش می‌کند در‌این‌باره، از طریق تاثیرگذاری فرانسه بر عربستان سعودی و برخی کشور‌های حوزه خلیج فارس آنها را برای به رسمیت شناختن دولت خود و گرفتن کمک‌های مالی ترغیب کند. در این چارچوب بود که میقاتی در گفتگو با شبکه خبری سی‌ان‌ان اعلام کرد که کشورش منتظر «برادر بزرگتر» عربی برای کمک به این کشور در عبور از بحران اقتصادی و اجتماعی خود است.
همچنین، فرانسه به‌دنبال گرفتن امتیاز بازسازی بندر بیروت و ترمیم بخش فرسوده برق لبنان برای شرکت‌های فرانسوی است. با نزدیک شدن به زمان برگزاری انتخابات در فرانسه (۲۴ آوریل ۲۰۲۲) موقعیت مکرون متزلزل شده است، به‌ویژه پس از موضوع قرارداد زیردریایی‌های که قرار بود استرالیا از فرانسه خریداری کند، اما با دخالت آمریکایی‌ها متوقف شد. از این رو، مکرون تلاش می‌کند با گرفتن چنین امتیازی برای شرکت‌های فرانسوی، حمایت آنها را در انتخابات بگیرد و موقعیت خود را به‌لحاظ داخلی تقویت کند. البته، مکرون تلاش‌های خود را در این‌باره، بلافاصله پس از انفجار مهیب بیروت (۱۴ مرداد سال ۹۹) آغاز کرد. در واقع، این انفجار فرصتی برای دولت مکرون ایجاد کرد تا مکرون با هدف گرفتن امتیاز بازسازی بندر برای شرکت‌های فرانسوی وارد عمل شود.
در‌این‌باره، نگرانی که پاریس دارد، از ورود شرکت‌های روسیه، چین و حتی آلمانی به فرایند بازسازی بندر بیروت است؛ زیرا شرکت‌های آلمانی نیز در‌این خصوص، فعال شده‌اند، اما پاریس خود را محق‌تر از دیگران در لبنان می بیند، به‌گونه‌ای که این تلقی ایجاد شد که فرانسوی‌ها با ذهنیت دست‌اندازی به طور مشخص بر بندر بیروت و همچنین سود اقتصادی آشکار حاصل از بازسازی، رفتار می‌کنند. برخی ها حتی فراتر رفته و تأکید کردند که فرانسه به‌دنبال احیای قیمومت خود بر لبنان است. این عده، اظهارات خود را در بستر اظهارات و رفتار‌های مستبدانه فرانسه در قبال لبنان پس از انفجار بیروت مطرح کردند؛ زیرا مکرون در نخستین سفر خود به لبنان پس از انفجار بندر بیروت در سخنانی غیر دیپلماتیک و مداخله جویانه با تعیین ضرب الأجل برای اصلاحات سیاسی به مقامات لبنانی اعلام کرد که اگر تا ماه سپتامبر (شهریور) اصلاحات انجام نشود، خود مسئولیت این اصلاحات را برعهده خواهد گرفت.
در واقع، با چنین سخنانی مکرون آغاز مرحله جدیدی از سیاست مداخله جویانه فرانسه در قبال لبنان را کلید زد و بدنبال آن خبرگزاری «رویترز» ششم شهریورماه ۹۹ در گزارشی اختصاصی به نقل از یک منبع سیاسی لبنانی نوشت که فرانسه طرحی را برای اصلاحات اقتصادی و نجات لبنان از بحران کنونی ارائه داده است.
درباره کمک‌هایی که قول آن در نشست سدر داده شده است، مکرون انجام اصلاحات سیاسی و اقتصادی در لبنان را مشروط به ارائه این کمک‌ها کرده بود.
بنابراین، مداخلات فرانسه درباره لبنان تا آنجا پیش رفت که این گمانه مطرح شد که فرانسه به‌دنبال تغییر نظام سیاسی لبنان است که ممکن است توطئه‌هایی علیه گروه هشت مارس نیز در آن نهفته باشد. در این چارچوب بود که «ژان لوک ملانشون» رهبر حزب «فرانسه تسلیم ناپذیر» درباره مداخله‌های کشورش در امور سیاسی لبنان هشدار داد و در توئیتی نوشت: این حس قدرت مکرون از کجا نشئت می‌گیرد؟ وی فرانسه را وارد چه ماجراجویی می‌کند؟ لیبی سارکوزی کافی نبود؟ لبنان تحت الحمایه فرانسه نیست. من به لبنانی‌ها در مورد اصلاحات مکرون هشدار می‌دهم. از مطالبات انقلاب شهروندی خود محافظت کنید.
از این رو، می‌توان گفت که سفر اخیر میقاتی به فرانسه در وهله اول در جهت سیاست‌های دولت فرانسه درباره لبنان و به‌طور مشخص سیاست‌های مکرون و در وهله دوم با هدف برون‌رفت لبنان از مشکلات اقتصادی صورت گرفت.
پژوهشگر: جلال چراغی