آسیب‌های تلفن همراه به سلامت کودکان

 

این روز‌ها کمتر پیش می‌آید گوشی تلفن و یا تبلت دست کودکان نبینیم؛ بچه‌های ۳ و ۴ ساله حتی اگر خودشان صاحب گوشی همراه و تبلت نباشند، تمام فوت و فن‌های تلفن همراه پدر و مادرشان را از حفظ هستند، حتی بهتر از خود آن‌ها و اگر تنها یکی دو سال بزرگ‌تر باشند، صاحب تبلت‌های اسمارت می‌شوند.

 

این در حالی است که گاهی اوقات والدین، خود برای کودکشان تبلت می‌خرند، بدون آن که کودک بخواهد و کلی هم ذوق می‌کنند که چه خوب است این تکنولوژی؛ بچه‌ها یک گوشه می‌نشینند و سرگرم بازی با آن می‌شوند، اما نباید فراموش کرد که آسیب‌های تلفن همراه و تبلت بسیار بیشتر از مزایای آن است.

 

تلفن همراه همچنین به یک وسیله جدانشدنی از دانش‌آموزان تبدیل شده است؛ آن‌ها تقریباً در همه جا از این وسیله استفاده می‌کنند، بازی می‌کنند، جستجو می‌کنند و گاه نیز اطلاعات مفید کسب می‌کنند؛ اما واقعیت این است که دانش آموزان اگر از این وسیله به‌درستی استفاده نکنند، بیش از هر قشر دیگری آسیب خواهند دید.

 

 

 

طبق گزارش مرکز تحقیقاتی PEW، در طول دو سال گذشته آمار استفاده از وسایل الکترونیکی در بین دانش‌آموزان، از ۵۲ درصد به ۷۵ درصد افزایش یافته است؛ این در حالیست که آمار‌ها حکایت از استفاده ۳۸ درصدی کودکان زیر دو سال از گوشی همراه دارند، در حالی که دو سال قبل این آمار تنها ۱۰ درصد بوده است.

 

درست است که کودک زیر دو سال نمی‌تواند از تکنولوژی استفاده کند، اما نباید فراموش کرد که به هر حال وسایل الکترونیکی تأثیر روانی خود را به جای می‌گذارند.

 

 

 

تحقیقات جدید پژوهشگران آمریکایی نشان داده است که ۹۷ درصد از کودکان زیر ۴ سال در آمریکا صرف نظر از درآمد خانواده، از تلفن همراه استفاده می‌کنند.

 

این تحقیق که در روزنامه ایندیپندنت منتشر شده است، ۳۵۰ کودک را در یک جامعه کم‌درآمد مورد مطالعه قرار داد و هشدار داد که کودکان در معرض آسیب‌های ناشی از تلفن همراه که کم هم نیستند، قرار دارند.

 

 

 

تلفن همراه با همه اثرات منفی که دارد، وقتی در دست کودک قرار می‌گیرد باعث آرامش او می‌شود؛ هرچند کاذب؛ هر چند برای لحظه‌ای کوتاه.

 

کافی است به یک کودک خردسال که مدام با شیطنت‌هایش آرامش را از شما سلب کرده و مانع تمرکز شما شده است، یک گوشی همراه و یا تبلت بدهید تا ببینید چطور یک گوشه می‌نشیند، بدون آن که چیزی را خراب کند و اعصاب کسی را بهم بریزد و سرگرم بازی می‌شود.

 

واقعیت این است که آیا این نکته مثبت به آسیب‌هایی که تلفن همراه به فرزند ما می‌رساند، می‌ارزد؟ در ادامه به مضرّات تلفن همراه و آسیب‌های غیر قابل جبرانی که به کودک و نوجوان ما وارد می‌کند، پرداخته شده است.

 

 

 

 

 

بررسی‌های جدید دانشمندان اروپایی نشان می‌دهد کار زیاد با تبلت به چشم کودکان آسیب‌های جدی وارد می‌کند و می‌تواند برای سیستم عصبی و چشمی کودکان بسیار مضر باشد.

 

با توجه به اینکه استفاده از گوشی همراه و تبلت برای کودکان در مدت زمان کوتاه خلاصه نمی‌شود، قطعاً به بینایی آن‌ها آسیب می‌زند.

 

به گفته گری هیتینگ نویسنده ارشد سایت "AllAboutVision.com"، خستگی دیجیتالی چشم (Digital Eye Strain) که گاهی اوقات تحت عنوان سندروم بینایی کامپیوتری (computer vision syndrome) از آن یاد می‌شود، باعث آزردگی بسیاری می‌شود.

 

بر اساس گزارشی که در سال ۲۰۱۵ میلادی از سوی انجمن بینایی ایالات متحده آمریکا با عنوان «بینایی ۲۰/۲۰/۲۰ است: از چشمانتان در برابر دستگاه‌های دیجیتالی محافظت کنید» به چاپ رسید، ۶۱ درصد از آمریکایی‌ها پس از استفاده دراز مدت از دستگاه‌های الکترونیکی دچار خستگی چشم می‌شوند؛ به بیان دیگر تقریباً از هر سه آمریکایی، دو تن را شامل می‌شود.

 

 

 

یکجانشینی و غافل شدن از بازی‌های کودکانه موجب بروز مشکلات عصبی در آن‌ها می‌شود. کار زیاد با رایانه، تبلت، گوشی و حتی تماشای زیاد تلویزیون از فاصله نزدیک و مواجهه بیش از حد با منابع نوری باعث بروز این مشکل می‌شود.

 

انجمن متخصصین اطفال آمریکا نیز می‌گوید که کودکان پیش از دو سالگی نباید به هیچ نمایشگری نگاه کنند، اما تقریبا ۹۰ درصد کودکان تا قبل از دو سالگی به طور منظم تلویزیون نگاه می‌کنند؛ زمان مشاهده تلویزیون نیز به تدریج بیشتر می‌شود.

 

 

 

زمانی که افراد به گوشی‌های هوشمند و تبلت‌های خود در تاریکی نگاه می‌کنند، طول موج کوتاه نور آبی منجر به تأخیر در ترشح ملاتونین می‌شود و پیرو آن، فرآیند خواب را سخت‌تر می‌کند.

 

نویسنده ارشد این تحقیقات از دانشگاه هوستون گفت: «دستگاه‌های الکترونیکی نظیر تبلت و گوشی همراه سطح هورمون خواب را کاهش و کیفیت خواب را تحت تأثیر خود قرار می‌دهند».

 

متخصصان دانشگاه هوستون در ادامه می‌گویند: «هزینه‌های پایین آمدن کیفیت خواب به خصوص در کودکان بسیار بیشتر از خستگی و خواب‌آلودگی است؛ عدم داشتن خواب منظم با خطر بالایی از افسردگی، چاقی، حمله قلبی، سکته مغزی و دیابت مرتبط است».

 

 

 

به گفته محققان روسی، ارسال بیش از اندازه پیام کوتاه نوعی وسواس و اختلال ذهنی به دنبال دارد که متأسفانه نزد کاربران نوجوان بسیار رایج است.

 

استفاده بیش از اندازه و غیر ضروری از تلفن همراه برای کاربر استرس و پریشانی ذهنی پدید می‌آورد.

 

این اختلالات به حدی است که نوعی بیماری روانی و عصبی براساس آن تعریف شده است و فرد مبتلا در طول روز چندین بار احساس می‌کند، گوشی تلفن همراهش زنگ می‌خورد.

 

از سوی دیگر برخی اختلالات روانی به دلیل تماشای صحنه‌های نامناسب در برخی بازی‌ها، فیلم‌های بلوتوثی، فیلم‌های فضای مجازی و مطالب خاص از دیگر مواردی است که نباید از آن غافل شد.

 

 

 

روزنامه دیلی‌میل نوشت: «بازی با تبلت و گوشی همراه فرصت آموزش، خواندن، نوشتن و حتی اجتماعی شدن و برقراری ارتباط با دیگران را از کودکان سلب می‌کند».

 

همه روز‌هایی که می‌توانند بهترین گزینه‌های برقراری ارتباط کودکان با دیگران و ایجاد روابط اجتماعی مفید باشند، با بازی با وسایل الکترونیکی به هدر می‌روند.

 

 

 

محققان آمریکایی با بررسی داده‌های بیش از هزار کودک چاق اظهار داشتند: «با فراگیر شدن تبلت‌ها و گوشی‌های هوشمند چاقی کودکان بیش از قبل شیوع پیدا کرده است که در پی آن بیماری‌های متعدد دیگری نیز شکل می‌گیرند».

 

زل زدن کودکان به صفحه نمایشگر وسایل الکترونیکی، نشستن‌های مداوم، بی‌تحرکی‌های زیاد، پایین آمدن کیفیت خواب و حتی غذا خوردن در هنگام بازی به چاقی کودکان دامن زده است.

 

 

 

متخصصان انگلیسی باور دارند، تومور مغزی در نوجوانی و بزرگسالی حاصل استفاده بی‌رویه کودکان از وسایل الکترونیکی است؛ یک مطالعه جامع بین‌المللی در سال ۲۰۱۱، نشان داد، میان استفاده از وسایل الکترونیکی و ابتلا به تومور مغزی در بزرگسالی ارتباط مستقیم وجود دارد. هر چه کودک بیشتر از وسایل الکترونیکی استفاده کند، احتمال آسیب دیدن او در بزرگسالی افزایش می‌یابد.

 

 

 

آکادمی پزشکی اطفال آمریکا هشدار می‌دهد که استفاده طولانی‌مدت از صفحات لمسی ابزار‌های الکترونیکی به انگشت دست کودکان آسیب می‌زند؛ سرگرم شدن با تبلت و گوشی همراه فرصت بازی‌های معمولی را سلب می‌کند و به این ترتیب، عضلات کودک روز به روز تحلیل می‌رود و به مروز زمان حرکاتش تأخیر بیشتری خواهند داشت.

 

 

 

از آن‌‎جا که تلفن‌های همراه برای برقراری ارتباط از امواج رادیویی استفاده می‌کنند، یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های استفاده از این‌گونه وسایل افزایش خطر ابتلا به سرطان است.

 

 

 

متخصصان کلینیک درمانی کالیفرنیا ابراز کردند: «گوش دادن با صدای بلند به موزیک با استفاده از هدفون یا هندزفری به صورت طولانی‌مدت، سبب عارضه‌های مختلفی از جمله کاهش سطح شنوایی گوش به صورت موقت یا دائم می‌شود».

 

هدفون به دلیل انتقال صدا به صورت مستقیم و بی‌واسطه روی سیستم شنوایی و حلق تأثیر منفی می‌گذارد.

 

 

 

برخی کودکان عادت کرده‌اند صبح که از خواب بیدار می‌شوند، سراغ تلفن همراه و حتی قبل از آن که صبحانه بخورند، ساعت‌های زیادی را صرف بازی‌های آنلاین کنند که اگر والدین نتوانند کنترلی بر روی بازی‌های آنلاین فرزندشان اعمال کنند، باید گفت به راحتی این دست بازی‌ها اعتیادآور می‌شوند.

 

ضمن این که بعضی از کودکان برای افزایش رتبه و جایگاه خود در اینگونه بازی‌ها، حتی حاضر به پرداخت هزینه‌هایی هستند و گاه می‌بینیم که یک کودک خردسال با استفاده از کارت بانکی والدین از حساب آن‌ها برداشت کرده است تا رتبه خود در بازی را ارتقاء دهد.

 

بعضی از این بازی‌های آنلاین حاوی تصاویر مستهجنی است که کودک را با فضایی که هیچ تناسبی به سن او ندارد، آشنا می‌کند و قطعاً تبعات جبران‌ناپذیری در روح و روان وی به جای می‌گذارد.

 

بسیاری از محققان معتقدند که استفاده بیش از اندازه از تلفن همراه در ذهن و اعصاب کاربران نوعی اعتیاد پدید می‌آورد که درست مانند اعتیاد به مواد مخدر، بازی‌های رایانه‌ای، اینترنت و ... مخرب است.

 

معتادان به استفاده از تلفن همراه از دوستان و خانواده فاصله می‌گیرند، انزواطلب می‌شوند، اولویت‌های سنی و اجتماعی نظیر تحصیل و اشتغال را پس می‌زنند، هنگامی که تلفن همراه در دسترس‌ آنها نیست، به آن فکر می‌کنند و از دوری‌ آن رنج می‌برند.

 

 

 

شواهد نشان می‌دهند که جایگزینی این تکنولوژی به جای ارتباطات حضوری (به خصوص با استفاده از امکان ارسال پیام‌های کوتاه) تا حدود زیادی ارتباطات انسان‌ها را به حداقل رسانیده است.

 

افزایش این گونه ارتباطات به کاهش روابط چهره به چهره و زنده صوتی منجر می‌شود. ارتباطات ناقصی که در قالب متون خشک و بی‌روح جان می‌گیرد، مرز شوخی و جدی را درهم می‌آمیزد و مسیر اغراق آمیز و نادرستی را می‌پیماید که هرگز جایگزین مناسبی برای ارتباط کلامی و عاطفی میان گروه دوستان و آشنایان نیست و شناخت مجازی و غیر واقعی حاصل از آن نمی‌تواند معیار خوبی برای آگاهی درباره طرفین رابطه باشد.

 

این ارتباط مجازی، فرصت یادگیری آداب زندگی را به‌طور عملی و از راه ارتباط مؤثر با اقشار مختلف اجتماعی از فرد، سلب و او را در محیطی بسته و محدود محصور می‌کند.

 

 

 

متخصصان در دانشگاه سوئیس یادآوری می‌کنند که مغز کودک در طول دوره یک سالگی با سرعت بالایی در حال توسعه و رشد است. کودکان در سن پایین از تعامل با محیط بسیار بیشتر و بهتر یاد می‌گیرند تا محدود شدن دنیایشان به یک صفحه نمایشگر.

 

لازم است کودکان در تعامل با دیگران درگیر شوند و حتی نکات جزیی مانند برقرار کردن تماس چشمی را در این تعاملات بیاموزند. یادگیری این مسائل در این سن ضروری است و بعد‌ها نمی‌توان آن را جبران کرد.

 

 

 

از آن‌جا که گوشی‌های تلفن همراه، قابلیت دارا بودن بازی‌های مختلف را در خود دارد، کودک یا نوجوان مدت زمان زیادی را سرگرم بازی می‌شود و از دیگر کار‌های ضروری خود باز می‌ماند.

 

بر اساس گزارشی که شبکه سی ان ان در سال ۲۰۱۵ منتشر کرد، نوجوانان روزانه حداقل ۹ ساعت از وسایل الکترونیکی استفاده می‌کنند که تاکنون به طرز چشمگیری نیز افزایش داشته است.

 

 

 

در بسیاری از مواقع، محتویات درون پیامک‌ها و بلوتوث‌ها مسائل و اطلاعات نامناسبی دارد که ذهن کودک و نوجوان را درگیر می‌کند، مشغله فکری برای او ایجاد می‌شود و به علاوه غالباً به‌خاطر ترس از اطلاع والدین، دچار تشویش و نگرانی می‌شود.

 

 

 

 

 

 

استفاده از ابزار دیجیتال ممکن است گاه بسیار خوب باشد؛ به‌خصوص زمانی که بچه‌ها و والدین آنها با یکدیگر جهت استفاده از این دستگاه‌ها در تعامل باشند. پدر‌ها و مادر‌ها می‌توانند برای فرزندانشان کتاب الکترونیکی بخوانند، در بازی‌ها و اپلیکیشن‌های آموزشی به آنها کمک کنند و تجربه‌های کسب‌شده از اسمارت‌فون‌ها را به دنیای واقعی متصل کنند.

 

اغلب تصور می‌شود کودکان فقط به تماشای کارتون و سریال تلویزیونی علاقه دارند، اما مطالعات موسسه "Zero to Three‌" ثابت کرده است این رده سنی به بازی کردن، کتاب خواندن و استفاده از برنامه‌های تعاملی بیشتر توجه می‌کند.

 

برخلاف آن‌چه به نظر می‌رسد، کودکان به دنبال‌های راه‌های بیشتری برای کار با اپلیکیشن‌ها و دستگاه‌ها هستند و اگر والدین نیز با آنها همراهی کنند، یادگیری و تجربه کاربری آنها بسیار غنی‌تر و مؤثرتر می‌شود.

 

 

 

 

 

آمار‌ها حکایت از آن دارند که تقریباً همه مدارس دنیا استفاده از گوشی همراه در کلاس درس را ممنوع کرده‌اند. ۶۲ درصد دانش‌آموزان می‌توانند گوشی همراه به مدرسه ببرند، اما اجازه استفاده از آن در کلاس درس یا حتی به همراه بردن آن در کلاس را ندارند.

 

گرچه تلفن همراه بردن به کلاس درس ممنوع است، اما قطعاً دانش‌آموزانی هستند که به شیوه خاص خود از قانون مدرسه، سرپیچی می‌کنند و حتی در کلاس درس از تلفن همراه استفاده می‌کنند که در این صورت، بیشترین آسیب را خود دانش‌آموز می‌بیند.