آبزی پروران گیلان، دلگرم تولید گرم آبی‌های سودآور

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز گیلان؛ گذری بر آمار و اطلاعات شیلات گیلان نشان می‌دهد: پرورش ماهیان گرم آبی در این استان از حدود ۵۰سال پیش در یک مزرعه ۸هکتاری آغاز شد و حالا با گذشت حدود نیم قرن، همت آبزی پروران این استان در ۵هزار و ۳۱۰مزرعه پرورش ماهی، حسابی گل کرده و این استان را در ردیف سوم تولید این گونه از ماهیان و در سکوی نخست تکثیر ان قرار داده است.

گذری بر مزارع پرورش ماهیان گرم آبی گیلان
مدیرکل شیلات گیلان با بیان اینکه مساحت مزارع پرورش ماهیان گرم آبی گیلان در مجموع ۱۰هزار و ۷۱۰هکتار است گفت: این مزارع، شامل استخر‌های خاکیِ بخش خصوصی، کشت توام برنج وماهی در شالیزار، آب بندان‌ها و حوضچه‌های فلزی است.

آنطور که عظیم مدبری می‌گوید: ۴هزار و ۷۶۱پرورش دهنده ماهیان گرم آبی در گیلان، سالانه ۴۱هزار و ۶۲۰تُن ماهی گرم آبی تولید می‌کنند و با این کار توانسته اند گیلان را بعد از خوزستان و مازندران، در جایگاه سوم تولید قرار دهند.

البته وی از مقام اول گیلان در تکثیر این گونه از ماهیان هم خبر می‌دهد و اضافه می‌کند: شهرستان‌های رشت، صومعه سرا و شفت حدود ۸۰درصد تولید ماهیان گرمابی استان را به خود اختصاص داده اند.

مدیرکل شیلات گیلان با بیان اینکه افزون بر استخر‌های پرروش ماهیان گرمابی، سالانه در ۲هزار هکتار آب بندان گیلان هم این گونه از ماهیان پرورش داده می‌شود گفت: شالیکاران گیلانی هم در ۳۶۹هکتار از شالیزار‌های شان به طور همزمان با کشت برنج، ماهی گرمابی پرورش می‌دهند.

عظیم مدبری افزایش تولید ماهی و اشتغال، صادرات و ارز آوری، بهبود اقتصاد خانوار‌های روستایی، کاهش فشار صید به ذخایر ماهیان دریای خزر، پایین بودن قیمت ماهیان گرم آبی پرورشی نسبت به ماهیان صید و افزایش توان خرید و سرانه مصرف ماهی را از مهم‌ترین مزایای توسعه پرورش ماهیان گرمابی در گیلان می‌داند و می‌گوید: فیتوفاگ، کپور، آمور و بیگ هد از مهم‌ترین گونه‌های ماهیان گرم آبی پرورشی در گیلان است.

به گفته وی سالانه بخش زیادی از ماهیان گرمابی پرورشی، معادل حدود ۳۰هزار تُن، در همین استان مصرف و حدود ۱۴هزار تُن آن هم به استان‌های دیگر فرستاده می‌شود.

مدیرکل شیلات گیلان از سهم پر و پیمان این ماهیان از صادرات هم می‌گوید و اضافه می‌کند: سالانه حدود ۳هزار تُن ماهی گرمابی پرورشی گیلان به ارزش حدود ۷ونیم میلیون دلار به عراق و جمهوری آذربایجان صادر می‌شود.

توسعه پرورش ماهیان گرم آبی = افزایش سرانه مصرف ماهی
با توجه به سهم عمده ماهیان گرم آبی پرورشی در بازار، توسعه این صنعت، نقش چشمگیری در بهبود سرانه مصرف ماهی در استان دارد.

مدیرکل شیلات گیلان یکی از دلایل مهم افزایش سرانه مصرف ماهی در گیلان نسبت به گذشته را رونق تولید ماهیان پرورشی ازجمله ماهیان گرمابی و پایین بودن قیمت آن نسبت به ماهیان صید شده از دریا می‌داند که باعث افزایش توان خرید مردم و رغبت آنان به مصرف ماهی شده است.

عظیم مدبری در این باره مثالی می‌زند و می‌گوید: قیمت هر کیلو گونه ماهی فیتوفاگ که بیشترین میزان تولید ماهیان گرم آبی را به خود اختصاص داده، به طورمیانگین ۱۷هزار تومان است، اما هر کیلو ماهی سفید صید شده از دریا در بازار‌های گیلان، به طورمیانگین ۱۳۰هزار تومان است.

وی توسعه آبزی پروری را یکی از راهکار‌های حفظ ذخایر ماهیان دریای خزر می‌داند و می‌گوید: چون ماهیان پرورشی در گیلان، غرفه‌های بیشتری از بازار شیلات این استان را پر می‌کند به تبع آن، فشار صید از دریا هم برای تامین سبد ماهی مصرفی گیلانی‌ها کم می‌شود.

نانی که این ماهی‌ها بر سر سفره‌ها می‌گذارند
مدیرکل شیلات گیلان با بیان اینکه بیشتر پرورش دهندگان ماهی، روستاییانی هستند که در کنار کشاورزی و دامپروری به پرورش ماهی مشغولند می‌گوید: پرورش ماهی در استخر‌های خاکی گرمابی بصورت نیمه متراکم حدود ۱۰۰ میلیون تومان در آمد دارد و پرورش هر ۱۰ تن ماهی گرم آبی برای یک نفر بطور مستقیم شغل ایجاد می‌کند.

عظیم مدبری توضیح می‌دهد: در فرآیند برداشت ماهیان از استخر‌ها تا بردن به بازار و فروش آن هم، برای ۳نفر بطور غیرمستقیم، شغل ایجاد می‌شود که براین اساس با پرورش سالانه ۴۱هزار و ۶۲۰تُن ماهی گرم آبی در گیلان، برای بیش از ۴هزار و ۷۰۰نفر بطور مستقیم و حدود ۱۳هزار نفر هم بطور غیرمستقیم شغل ایجاد می‌شود.

همت شیلات گیلان برای پر‌تر شدن سبد تولید ماهیان گرمابی
سراغ معاون آبزی پرورسی شیلات گیلان می‌روم تا ببینم این اداره کل برای توسعه پرورش ماهیان گرمابی در گیلان چه برنامه‌هایی دارد؟
حمیدرضا تقی نصیری می‌گوید:با توجه به مزیت‌های پرورش ماهیان گرمابی؛ شیلات گیلان توسعه مشاغل خانگی آبزی پروری، ارتقا بهره وری با اصلاح الگوی کشت در قالب پرورش متراکم کپور در استخر‌های خاکی، بالا بردن راندمان تولید در واحد سطح با اجرای طرح تجهیز و مکانیزاسیون پرورش ماهی و استفاده از ظرفیت‌های آب بندان‌ها را در دستور کار خود قرار داده است.

وی با بیان اینکه ۵سالی است فناوری و شیوه جدید پرورش ماهی گرمابی در حوضچه‌های فلزی به صورت متراکم را به بهره برداران معرفی کرده ایم می‌گوید: در این شیوه به جای پهنه‌های طبیعی آب و استخر‌های خاکی از حوضچه‌های فلزی در ابعاد ۳۰، ۶۰ و ۹۰ متر مکعب که قابلیت نصب در حیاط خانه‌های روستایی را دارد، استفاده می‌شود که زود بازده بودن، کاهش آمار تلفات، تامین نیاز آبی کمتر، امکان غذا دهی کیفی، برداشت راحت‌تر و دسترسی آسان و در نهایت مدیریت و کنترل فرآیند پرورش، از مهم‌ترین مزایای این شیوه است.

آنطور که معاون آبزی پروری شیلات گیلان می‌گوید: این استان ۷۹حوضچه فلزی پرورش ماهی متراکم به مساحت ۷هزار مترمربع دارد.

حمیدرضا تقی نصیری در تشریح حمایت‌های مالی شیلات برای ایجاد استخر‌های خاکی کوچک وبزرگ، خرید حوضچه‌ها و تامین بچه ماهی می‌گوید: پس از گرفتن پروانه تاسیس، برای ساخت یک هکتار استخر گرمابی ۹۰میلیون تومان سرمایه گذاری نیاز است است که ۸۰درصد این مبلغ از محل تسهیلات بانکی و ۲۰درصد از محل آورده شخصی تامین می‌شود.
به گفته وی نرخ سود تسهیلات بانکی حدود ۱۲تا۱۵ درصد و بازپرداخت تسهیلات پرورش ماهی هم، ۵ساله است.

آبزی پروران چه می‌گویند؟
آقای عابد راد، یکی از پرورش دهندگان ماهیان گرم آبی در شهرستان رشت است که ۴۰سال است، ماهی گرم آبی پرورش می‌دهد.
او سالانه افزون بر تولید وپرورش ۱۰۰تُن ماهی گرمابی، ۱۰ میلیون قطعه بچه ماهی و حدود ۱۰۰میلیون لارو ماهی هم، تکثیر و روانه بازار می‌کند.

آقای عابد راد می‌گوید: کار تکثیر ماهی گرمابی از اواخر اردیبهشت هر سال آغاز می‌شود و معمولا تا پایان خرداد ادامه دارد، اما گاهی وقت‌ها براساس شرایط جوی تا پایان تیر ماه هم ممکن است، طول بکشد.

این آبزی پرور موفق گیلانی که فیتوفاک، بیگ هد، کپور و آمور پرورش می‌دهد، خبر‌های خوبی هم درباره صادرات دارد و توضیح می‌دهد: بخشی از ماهی‌های گوشتی و بچه ماهیان گرم آبی را از طریق واسطه‌ها به عراق صادر می‌کنیم.

آقای عابد راد که مدرک کارشناسی مدیریت بازرگانی دارد، تا کنون توانسته با توسعه پرورش ماهی برای ۲۰خانوار دیگر هم اشتغال ایجاد کند.

وی اگر چه به درآمدزا بودن پرورش ماهیان گرم پپآبی اذعان دارد و معتقد است؛ این شغل جانبی، کشاورزان را از اقتصاد تک محصولی رها می‌کند، اما درعین حال گذری برمشکلات پرورش ماهیان گرمابی دارد و می گوید: با وجود اینکه گیلان استان پربارانی است، در فرآیند تکثیر و پرورش ماهیان گرم ابی اغلب با کمبود آب مواجهیم.

اما در حالی که شیلات گیلان از برنامه‌ها و حمایت هایش برای توسعه پرورش ماهیان گرمابی می‌گوید: این تولیدکننده از کمبود حمایت‌ها گلایه دارد و معتقد است؛ در گذشته نقش شیلات به عنوان متولی در سیاست‌های تولید و آبزی پروری بسیار تاثیرگذار بود، اما چند سالی است آنگونه که باید از ابزی پروروان حمایت نمی‌شود حمایت نمی‌کند.

در نهایت...
صنعت پرورش ماهیان گرم ابی که چنته گیلان را در آبزی پروری حسابی پر کرده و این استان را در سکو‌های نخست تولید و تکثیر این گونه از ماهیان قرار داده، هم سبد مصرفی خانوار‌ها را پر می‌کند و هم فشار بر دریا را کم و برای خیلی‌ها هم شغل جانبی دست و پاکرده است.

اگر چه این صنعت در گیلان حرف‌های زیادی برای گفتن دارد، اما حفظ جایگاه مطلوب تولید و حتی بهبود آن مستلزم برنامه ریزی، توجه و حمایت بیشتر از بهره برداران است.

*نویسنده: عطا خالق پرست