امروز، پنجشنبه هجدهم شهریور سال ۱۴۰۰ هجری شمسی، برابر با دوم صفر سال ۱۴۴۳ هجری قمری و مطابق با نهم سپتامبر سال ۲۰۲۱ میلادی است.
درگذشت جلال آل احمد
۵۲ سال پیش، در روز هجدهم شهریور سال ۱۳۴۸ هجری شمسی «جلال آل احمد»، نویسنده و منتقد معاصر ایران، درگذشت. وی درسال ۱۳۰۲ هجری شمسی در تهران متولد شد. آل احمد درسال ۱۳۲۵ هجری شمسی در رشته ادبیات از دانشگاه تهران فارغ التحصیل شد. وی در سال‌های پرآشوب جنگ جهانی دوم، وارد صحنه سیاست شد و نویسندگی در مطبوعات را آغاز کرد و از سال ۱۳۳۲ هجری شمسی بطور جدی به کار تحقیق و تالیف و تعلیم پرداخت و مقالات انتقادی و داستان‌های کوتاه را به رشته تحریر درآورد. آل احمد در داستان نویسی، سبک و شیوه‌ای خاص داشت. او زبان محاوره را بسیار دقیق و بجا به کار می‌برد و در قالب داستان‌های جذاب، انتقاد‌های اجتماعی و سیاسی را با ظرافت خاصی مطرح می‌کرد. نفوذ فرهنگ غرب در جامعه مذهبی ایران، دلمشغولی و نگرانی اصلی آل احمد بود. از این رو کتاب «غرب زدگی» را درسال ۱۳۴۱ هجری شمسی منتشر کرد و در مورد خطر غربزدگی، هشدار داد و راه چاره را، روی آوردن به اسلام خواند. «خسی در میقات» دیگر اثر مهم آل احمد است که دستاورد او از سفر حج است. از دیگر آثار او می‌توان «مدیر مدرسه»، «نفرین زمین» و «در خدمت و خیانت روشنفکران» را نام برد.
شهادت زید فرزند امام سجاد (ع)
۱۳۲۲ سال پیش در چنین روزی، دوم صفر سال ۱۲۱ هجری قمری «زیدبن علی بن الحسین»، فرزند امام سجاد (ع) و نواده پاک رسول خدا (ص) به شهادت رسید. زیدبن علی بن الحسین، برای مقابله با ستم امویان و پاسداری از دستاورد‌های قیام جدش امام حسین (ع)، علیه حکومت بنی امیه به پاخاست و پس از نبردی دلیرانه سرانجام در شهر کوفه به شهادت رسید. قیام زید، از نتایج و ثمرات نهضت عظیم امام حسین (ع) در عاشورای سال ۶۱ هجری قمری، به شمار می‌رود، زیرا پس از این نهضت، بار دیگر روحیه حق طلبی در بین مسلمانان پدیدار شد و آنان هر زمان در انتظار رهبری بودند تا علیه حکومت فاسد بنی امیه قیام کنند. از آن زمان قیام‌های متعددی همچون قیام توابین و قیام مختار ثقفی روی داد. در این قیام‌ها هدف اصلی خونخواهی امام حسین (ع) و براندازی حکومت ظالمانه بنی امیه بود.
شکست قیام زنگیان
۱۱۷۳ سال پیش، در روز دوم صفر سال ۲۷۰ هجری قمری با کشته شدن «صاحب الزّنج» رهبر قیام زنگیان، این قیام شکست خورد. علی بن محمد معروف به صاحب الزنج که خود را از نوادگان پیامبر و علی (ع) می‌خواند، در سال ۲۵۵ ه. ق با کمک غلامان و بردگان سیاه پوست که به آن‌ها زنگی می‌گفتند، قیامی را در جنوب عراق علیه حکومت ستمگر عباسی آغاز کرد. وی به زنگیان وعده آزادی از اسارت و برخورداری از تساوی حقوق اجتماعی می‌داد و بدین ترتیب، هواداران بسیاری از میان آن‌ها جذب کرد. صاحب الزنج در سال ۲۵۷ ق توانست بر شهر مهم بصره تسلط یابد و به تدریج شهر‌ها و نواحی اطراف آن را نیز تحت کنترل درآورد. در این مدت سپاهیان عباسی بار‌ها به زنگیان حمله کردند که هر بار شکست خوردند. اما به تدریج به دلیل مشکلات داخلی، زنگیان تضعیف شدند و با کشته شدن رهبرشان، قیام زنگیان پس از ۱۵ سال مقاومت، شکست خورد.
درگذشت ریاضیدان و منجم مسلمان
۶۸۱ سال پیش در چنین روزی، دوم صفر سال ۷۶۲ هجری قمری «ابن دریهم» (Ebn-e Doraihem)، ریاضیدان و منجم مسلمان درگذشت. وی با کوشش و پشتکار به تحصیل علم و دانش، همت گماشت. ابن دریهم قرائت قرآن کریم، فقه و ریاضیات را نزد اساتید عصر خود فراگرفت و در مصر به استماع حدیث مشغول شد و به مقامات علمی دست یافت او پس از مدتی به شام عزیمت کرد. ابن دریهم در جامع اموی، در دمشق، به عنوان مدرس مشغول تدریس شد. وی به علومی، چون قرائت، حدیث، فقه و اصول آن، کلام، تفسیر و ادبیات عرب تسلط کامل داشت. ابن دریهم در لغت عرب نظریات جالبی دارد که توسط برخی از بزرگان پس از او نقل شده است. شمار اندکی از آثار متعدد او به صورت خطی باقی است که «قصیده فی مدح الرسول (ص)» از آن جمله است.
۲۰ سال پیش در چنین روزی شیردره پنجشیر ترور شد
در تاریخ ۹ سپتامبر ۲۰۰۱ و دو روز قبل از حملات ۱۱ سپتامبر به برج‌های دو قلو مرکز تجارت جهانی در نیویورک و وزارت دفاع آمریکا، پنتاگون، احمد شاه مسعود، رهبر آخرین نیرو‌های باقیمانده مخالف طالبان در افغانستان، توسط دو بمب گذار انتحاری در پوشش روزنامه‌نگار، در والسوالی بها الدین ولایت تخار در شمال افغانستان ترور شد.
احمد شاه مسعود در اوایل دهه ۱۹۷۰ میلادی که در رشته مهندسی به تحصیل مشغول بود، وارد عالم سیاست شد و در ابتدای راه در این مسیر عضو یک گروه اسلامی مخالف دولت کمونیستی افغانستان شد.
مسعود با افراط گرایی مخالف بود و این مورد می‌تواند یکی از مهمترین خصیصه‌های وی در علم سیاست باشد و همچنین تمایز دهنده شخصیت وی با تندروها.
احمد شاه مسعود به عنوان ایفاکننده نقش برجسته‌ای در اخراج اشغالگران شوروی سابق از افغانستان، از سال ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۶ درست موقعی که طالبان قدرت را در کنترل داشت، بعنوان وزیر دفاع افغانستان در ادامه اهتمام به این کارویژه خود به عضویت دیگر نیرو‌های مجاهد برای نابودی طالبان درآمد.
احمد شاه مسعود به دفعات توانست از زادگاهش دره پنجشیر در برابر حملات ارتش سرخ شوروی و بعد‌ها طالبان دفاع و از اشغال پنجشیر جلوگیری کند و دولت افغانستان به او لقب «قهرمان ملی» داد.
در سالگرد ترور احمد شاه مسعود مراسم باشکوهی با شرکت مردم و علاقمندان وی و دولتمردان افغانستان برگزار می‌شود. وی نماد شکست طالبان و نیرو‌های اشغالگر شوروی سابق و مقاومت افغان‌هاست.
نبرد ایران و روم معروف به جنگ هفت ساله
۱۴۴۹ سال پیش در چنین روزی، نهم سپتامبر سال ۵۷۲ میلادی نبرد‌های معروف به جنگ هفت ساله میان دو امپراتوری قدرتمند ایران و روم، با حمله ژوستی نین (Justinian)، امپراتور روم برای اشغال متصرفات غربی ایران آغاز شد. انوشیروان پادشاه ایران، پس از هفت سال جنگ، شکست سنگینی بر ژوستی نین وارد کرد و وی ناگزیر از استعفا شـد و تیبریوس به مقام امپراتوری روم رسید. پس از آنکه رومی‌ها حاضر به پرداخت غرامتی معادل ۴۵ هزار سکه طلا به ایران شدند، جنگ در سال ۵۷۹ میلادی پایان یافت.
استقلال تاجیکستان
۳۰ سال پیش، در روز نهم سپتامبر سال ۱۹۹۱ میلادی کشور تاجیکستان، استقلال خود را از شوروی اعلام کرد. تاجیکستان در قرن ششم قبل از میلاد، بخشی از قلمرو حکومت سلسله هخامنشیان ایران بود و در قرن نهم میلادی توسط مسلمانان فتح شد. نفوذ روسیه تزاری در این سرزمین از قرن نوزدهم آغاز شد و به تدریج تمام تاجیکستان به اشغال روسیه درآمد. پس از انقلاب شوروی در سال ۱۹۱۷، تاجیکستان علیرغم مقاومت مردم آن، به شوروی ضمیمه شد. در طول حاکمیت شوروی بر تاجیکستان، این کشور از نظر اقتصادی یکی از عقب مانده‌ترین جمهوری‌های شوروی بود. در پی تحولات سیاسی اواخر دهه ۱۹۸۰ شوروی، تاجیکستان نیز استقلال خود را به دست آورد و همزمان اختلافات سیاسی و دینی نیز دراین کشور شدت یافت و به جنگ داخلی منجر شد. ولی در اثر فعالیت‌های سازمان ملل متحد و برخی کشور‌های منطقه، بویژه ایران و روسیه، توافقنامه صلح تاجیکستان درسال ۱۹۹۷ میان گروه‌های متخاصم و دولت امضا شد. تاجیکستان در آسیای مرکزی، بیش از ۱۴۳ هزار کیلومتر مربع مساحت دارد و با کشور‌های چین، قرقیزستان، ازبکستان و افغانستان همسایه است.
اعلام استقلال کره شمالی
۷۳ سال پیش در چنین روزی، نهم سپتامبر سال ۱۹۴۸ میلادی درپی جنگ جهانی دوم و تقسیم شبه جزیره کره، کره شمالی اعلام استقلال کرد. در طول تاریخ کره، این سرزمین بار‌ها توسط اقوام دیگر اشغال شد. ژاپن در سال ۱۹۰۵ پس از شکست دادن چین و روسیه تزاری، شبه جزیره کره را تحت کنترل خود درآورد و علیرغم قیام‌های متعدد کره‌ای ها، این سرزمین را تا پایان جنگ جهانی دوم در اشغال داشت. در جریان جنگ جهانی دوم، استقلال طلبان کره‌ای و چینی در این دو کشور به مبارزه با ژاپن پرداختند و متفقین نیز به آن‌ها وعده استقلال دادند. اما براساس مصوبات کنفرانس‌های یالتا و پوتسدام درسال ۱۹۴۵، قسمت شمالی کره توسط شوروی و قسمت جنوبی آن به وسیله آمریکا اشغال شد و در چنین روزی، کمتر از یک ماه پس از اعلام استقلال کره جنوبی، کره شمالی نیز استقلال خود را اعلام کرد. کره شمالی در شرق آسیا، با روسیه و چین در شمال و کره جنوبی در جنوب، همسایه است. این کشور بیش از ۱۲۰ هزار کیلومتر مربع مساحت دارد.
تولد خالق جنگ و صلح
۱۹۳ سال پیش در چنین روزی، نهم سپتامبر سال ۱۸۲۸ میلادی «لئو تولستوی» (Leo Tolstoy) نویسنده و ادیب روسی متولد شد. تولستوی ابتدا به ارتش قفقاز پیوست و کتاب «کودکی» را، که نخستین اثر او به شمار می‌رود، در همین دوران نوشت. تولستوی مدتی بعد، از ارتش کناره گرفت و از آن پس تمام اوقات خود را صرف مطالعه و نویسندگی کرد. از مهمترین آثار این نویسنده روسی می‌توان به «جنگ و صلح»، «قزاق ها» و «حاجی مراد» اشاره کرد. تولستوی در سال ۱۹۱۰ درگذشت.
