با توجه به خروج پر آشوب آمریکا از افغانستان بدون مشورت با اروپا، مقامات اروپایی به این نتیجه رسیده اند که برای حفظ منافع امنیتی خود دیگر نمیتوانند به آمریکا اعتماد کنند.
به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما، نیویورک تایمز نوشت در پایگاه اینترنتی خود در تحلیلی به قلم استیون ارلانگر نوشت: جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا، میگوید هیچ انتقادی از سوی متحدان آمریکا درباره خروج پر هرج و مرج از افغانستان و سقوط دولت آن نمیشنود. اما انتقادات دستکم در اروپا شدید و مداوم است.
مقامات کشورهای انگلیس، آلمان، ایتالیا و فرانسه شکایت کرده اند که با وجود وعدههای بایدن برای رایزنی، در خصوص افغانستان، وی بیشتر دیکتاتوری عمل کرد. بایدن احتمالا در ویدئو کنفرانس اضطراری روز سه شنبه از رهبران گروه هفت گلایههای بیشتری خواهد شنید.
شکست مفتضحانه اخیر در کابل، پس از گامهای اشتباه آمریکا در لیبی و سوریه و حتی عراق، فوریت بیشتری به سوالی که از زمان پایان جنگ سرد برای ناتو ایجاد شده، افزوده است، سوال این است که آیا تغییری جدی در نحوه عملکرد ناتو با رهبری آمریکا و پیروی اروپا از آن ایجاد خواهد شد؟
بایدن با فرصتی برای بازسازی روابط با اروپا روی کار آمد. گرچه وی تقریبا مسائل درستی را درباره تجارت و تغییرات آب و هوایی گفته است، اما شرایط آشفته در افغانستان موجب شد بسیاری از اروپاییها بیشتر از همیشه متقاعد شوند که نمیتوانند برای حفظ منافع امنیتی خود به آمریکا تکیه کنند – بدون در نظر گرفتن این که چه کسی در کاخ سفید است.
تغییر تمرکز سیاست خارجی واشنگتن بر مقابله با نفوذ جهانی روز افزون چین فقط نگرانیها را بیشتر کرده است.
در طی اجلاس ناتو در ماه ژوئن که بایدن نیز در آن شرکت داشت، میلوش زمان، رئیس جمهور جمهوری چک، تصمیم خروج نیروها از افغانستان را "خیانت" خواند.
اکنون برخی از درخواستها برای تغییر، جدیتر از گذشته به نظر میرسند. ارمین لاشت، محافظه کار آلمانی که قصد جانشینی آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان را دارد، خروج آمریکا از افغانستان را بزرگترین افتضاحی خواند که ناتو از زمان تشکیل خود تا به امروز تجربه کرده است.
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، به پارلمان اروپا گفت این خروج "فاجعهای برای مردم افغانستان، ارزشها و اعتبار غرب و گسترش روابط بین المللی بود. "
ترزا می، نخست وزیر سابق انگلیس، در پارلمان گفت: "آیا دستگاه اطلاعاتی ما آنقدر ضعیف بود؟ آیا درک ما از حکومت افغانستان آنقدر ضعیف بود؟ آیا اطلاعات ما آنقدر ناکافی بود؟ یا آیا ما فقط فکر میکنیم که باید از آمریکا تبعیت کنیم؟ "
یاپ دی هوپ شفر، دبیر کل سابق ناتو گفت انتقاد اروپا از بایدن کاملا درست بود، اما تا حدودی بی ربط بود، زیرا "ما اروپاییها به رهبری آمریکا عادت کرده ایم. " وی در خصوص قدرت گرفتن چین گفت "روابط دو سوی اقیانوس اطلس هرگز مثل گذشته نخواهد بود. "
وی به بی بی سی گفت، افغانستان باید یک درس برای اروپا باشد. تمرکز آمریکا بر چین بدین معنا است که اروپاییها باید توانایی ایستادن روی پاهای خود را از نظر نظامی و سیاسی افزایش دهند و باید به طور جدی به این فکر کنند که برای دفاع از خود چه کاری انجام دهند، اما "ما متاسفانه از این هدف بسیار فاصله داریم. ".
اما با وجود همه درخواستها برای استقلال عمل اروپا و "خودمختاری راهبردی" آن، برخی میگویند شواهد کمی وجود دارد که تغییر چندانی در این زمینه ایجاد شود.
رم کورتوِگ، عضو ارشد موسسه تحقیقاتی کلیندنگل دانمارک، گفت: "اروپاییها معترض هستند، اما هیچ گزینه جایگزینی ندارند. هر زمان که اوضاع آنطور که آنها میخواهند پیش نمیرود، این حرفها را تکرار میکنند. جنگهای بوسنی و لیبی نشان داد که اروپاییها نمیتوانند بدون آمریکاییها کاری جدی انجام دهند. "
تغییر این امر مستلزم اراده سیاسی و پول مالیات دهندگان است که مقامات اروپایی کمترین نشانهای از آن نشان نداده اند.
آنا ویسلاندر، تحلیلگر دفاعی سوئدی و مدیر شورای آتلانتیک در اروپای شمالی، گفت فاجعه خروج از افغانستان بحث خودمختاری راهبردی اروپا را احیا خواهد کرد، اما بهترین نتیجه این است که اروپا نیز مانند "ستونی در ناتو" عمل کند و با سرمایه گذاری زیاد میتواند برخی از حمل و نقلهای هوایی راهبردی، نظارت، شناسایی، فرماندهی و کنترلی را که اکنون فقط آمریکاییها انجام میدهند، در ناتو برعهده بگیرد.