اول محرم روز اجابت دعای حضرت زکریا؛ روزه و دعای این روز را فراموش نکنید
نخستین روز از ماه محرم‌الحرام، روزی است که دعای حضرت زکریا علیه‌السلام به اجابت رسید و خداوند متعال در حالی که زکریا سنین پیری را سپری می‌کرد فرزندی به نام "یحیی" را به او بخشید.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای مرکز اردبیل؛ روایت شده است در روز اول ماه محرم ریان بن شبیب به خدمت امام رضا علیه السّلام رسید. آن حضرت فرمود: اى پسر شبیب، آیا روزه دارى؟ عرض کرد: خیر. فرمود: این روز، همان روزى است که حضرت زکریا در آن به درگاه پروردگارش عزّ و جلّ دعا نمود و عرض کرد: «پروردگارا، از جانب خود فرزندانى پاک به من ارزانى دار، به راستى که تو شنونده دعا هستى.» و خداوند دعاى او را مستجاب کرد و به فرشتگان دستور داد در حالى که حضرت زکریا در محراب عبادت به نماز ایستاده بود او را ندا کردند و گفتند: «خداوند مژده یحیى را به تو مى‌دهد که او تو را تصدیق خواهد کرد.»
بنابراین، هرکس این روز را روزه بدارد و به درگاه خداوند عزّ و جلّ دعا کند، خداوند همان گونه که دعاى حضرت زکریا علیه السّلام را مستجاب کرد، دعاى او را به مرحله اجابت مى‌رساند.
حضرت زکریا علیه السلام
زکریا یکی از پیامبران الهی است. او یک عمر توحید و خداپرستی و پاکی و درستی را تبلیغ کرد و مردم را به راه راست هدایت کرد. آن گاه که به سنّ پیری رسید فکر می‌کرد به زودی مرگ به سراغ او خواهد آمد و در غمی جانکاه فرو رفت.
غم و اندوه زکریا برای آن بود که فرزندی نداشت و از نزدیکان او هم کسی نبود که راه او را ادامه دهد و از این نظر بسیار اندوهگین شد که مشعل هدایتی که از دیر باز در خاندان او و به دست پدران او بوده است به خاموشی گراید.
پیری خود و عقیم بودن همسر، او را از چشم داشتن به لطف الهی باز نداشت او این خواسته و آرزوی خود را در موارد گوناگون از خداوند درخواست کرد.
آیات ۳۸ تا ۴۱ سوره مبارکه «آل عمران» به بیان جریان چگونگی اجابت دعای حضرت زکریا (ع) پرداخته است:
هُنَالِکَ دَعَا زَکَرِیَّا رَبَّهُ ۖ قَالَ رَبِّ هَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ ذُرِّیَّةً طَیِّبَةً ۖ إِنَّکَ سَمِیعُ الدُّعَاءِ ﴿٣٨﴾ در آنجا بود که زکریا [با دیدن کرامت و عظمتمریم]پروردگار خود را خوانده، گفت: پروردگارا! مرا از سوی خود فرزندی پاک و پاکیزه عطا کن، یقیناً تو شنوای دعایی. (۳۸)
فَنَادَتْهُ الْمَلَائِکَةُ وَهُوَ قَائِمٌ یُصَلِّی فِی الْمِحْرَابِ أَنَّ اللَّهَ یُبَشِّرُکَ بِیَحْیَىٰ مُصَدِّقًا بِکَلِمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَسَیِّدًا وَحَصُورًا وَنَبِیًّا مِنَ الصَّالِحِینَ ﴿٣٩﴾ پس فرشتگان، او را در حالی که در محراب عبادت به نماز ایستاده بود، ندا دادند که خدا تو را به یحیی بشارت می‌دهد که تصدیق کننده کلمه‌ای از سوی خدا [یعنی مسیح]است و سرور و پیشوا، و [از روی زهد و حیا]نگاهدار خود از مُشتهیات نفسانی، و پیامبری از شایستگان است. (۳۹)
قَالَ رَبِّ أَنَّىٰ یَکُونُ لِی غُلَامٌ وَقَدْ بَلَغَنِیَ الْکِبَرُ وَامْرَأَتِی عَاقِرٌ ۖ قَالَ کَذَٰلِکَ اللَّهُ یَفْعَلُ مَا یَشَاءُ ﴿٤٠﴾ گفت: پروردگارا! چگونه برای من پسری خواهد بود، در حالی که پیری به من رسیده و همسرم نازاست؟ خدا فرمود: چنین است [که می‌گویی، ولی کار خدا مُقیّد به علل و اسباب نیست]خدا هر چه را بخواهد [با مشیّت مطلقه خود]انجام می‌دهد (۴۰)
قَالَ رَبِّ اجْعَلْ لِی آیَةً ۖ قَالَ آیَتُکَ أَلَّا تُکَلِّمَ النَّاسَ ثَلَاثَةَ أَیَّامٍ إِلَّا رَمْزًا ۗ وَاذْکُرْ رَبَّکَ کَثِیرًا وَسَبِّـحْ بِالْعَشِیِّ وَالْإِبْکَارِ ﴿٤١﴾ گفت: پروردگارا! برای من نشانه‌ای [جهت الهی بودن این بشارت]قرار ده. گفت: نشانه تو این است که سه روز نتوانی با مردم جز با رمز و اشاره سخن گویی، و پروردگارت را بسیار یاد کن و [او را]شام گاه و بامداد تسبیح گوی. (۴۱)
گذری بر تفسیر آیات ۳۸ تا ۴۱ سوره مبارکه «آل عمران»
از تفسیر نمونه آیت‌الله مکارم شیرازی و بیان جریان چگونگی اجابت دعای حضرت زکریا (ع):
همسر زکریا و مادر مریم خواهر یکدیگر بودند و اتفاقا هر دو در آغاز، نازا و عقیم بودند هنگامى که مادر مریم از لطف پروردگار، صاحب چنین فرزند شایسته اى شد و زکریا اخلاص و سایر ویژگی‌هاى شگفت آور او را دید آرزو کرد که او هم صاحب فرزندى پاک و باتقوا همچون مریم شود فرزندى که چهره اش آیت و عظمت خداوند باشد و با اینکه سالیان درازى از عمر او و همسرش گذشته بود و از نظر معیارهاى طبیعى بسیار بعید به نظر می رسید که صاحب فرزندى شود ولى ایمان به قدرت پروردگار و مشاهده وجود میوه هاى تازه در غیر فصل، در کنار محراب عبادت مریم، قلب او را لبریز از امید ساخت که شاید در فصل پیرى، میوه فرزند بر شاخسار وجودش آشکار شود.
به همین دلیل هنگامى که مشغول نیایش بود از خداوند تقاضاى فرزند کرد و آن گونه که قرآن در نخستین آیه فوق می گوید: در این هنگام زکریا پروردگار خویش را خواند و گفت: پروردگارا! فرزند پاکیزه اى از سوى خودت به من عطا فرما که تو دعا را می شنوى و اجابت می کنى «هُنَالِک دَعَا زَکرِیَّا رَبَّهُ قَالَ رَب هَب لى مِن لَّدُنک ذُرِّیَّةً طیِّبَةًإِنَّک سمِیعُ الدُّعَاءِ».
در این موقع فرشتگان به هنگامى که او در محراب ایستاده و مشغول نیایش بود وى را صدا زدند که خداوند تو را به یحیى بشارت می دهد، در حالى که کلمه خدا (حضرت مسیح) را تصدیق می کند و آقا و رهبر خواهد بود و از هوى و هوس بر کنار و پیامبرى از صالحان است «فَنَادَتْهُ الْمَلَئکَةُ وَ هُوَ قَائمٌ یُصلى فى الْمِحْرَابِ أَنَّ اللَّهَ یُبَشرُک بِیَحْیى مُصدِّقَا بِکلِمَةٍ مِّنَ اللَّهِ وَ سیِّداً وَ حَصوراً وَ نَبِیًّا مِّنَ الصلِحِینَ».
زکریا از شنیدن این بشارت به وسیله فرشتگان، غرق شادى و سرور شد و در عین حال نتوانست شگفتى خود را از چنین موضوعى پنهان کند، عرض کرد: پروردگارا! چگونه ممکن است فرزندى براى من باشد در حالى که پیرى به من رسیده و همسرم نازاست «قَالَ رَب أَنى یَکُونُ لى غُلَمٌ وَ قَدْ بَلَغَنىَ الْکبَرُ وَ امْرَأَتى عَاقِرٌ».
در اینجا خداوند به او پاسخ داد و فرمود: اینگونه خداوند هر کارى را که بخواهد انجام می دهد «قَالَ کَذَلِک اللَّهُ یَفْعَلُ مَا یَشاءُ».