بدین ترتیب آنچه با استناد به اقدامات رؤسای جمهوری و مجالس آمریکا در مدت زمان اجرای برجام بیش از همه نمایان و آشکار است، بدعهدی آمریکا و در نتیجه بی اعتمادی فرآینده به آن است.
به گزارش سرویس پژوهش خبرگزاری صدا وسیما: اصطلاح برجام یا JCPOA (توافق هسته ای ایران و گروه ۱+۵ تحت عنوان «برنامه جامع اقدام مشترک») پس از ماه ها مذاکره فشرده، ۲۳ تیر سال ۱۳۹۴، به طور رسمی وارد ادبیات سیاسی بین‌المللی شد.
دستیابی به این توافق، بی شک یکی از پربازتاب ترین خبرهای رسانه ای بود. تلاش برای حل و فصل تحریم ها و پرونده فعالیت های هسته ای ایران، موضوعاتی بود که این توافق را به یکی از مهم ترین توافقات بین‌المللی سال‌های اخیر تبدیل می-کرد؛ اما از همان زمان، صداقت واشنگتن در اجرای تعهدات مندرج در برجام، مورد تردید قرار گرفت.
رهبر معظم انقلاب پیش و بیش از همه، خطر بدعهدی آمریکا را گوشزد کردند و در تاریخ ۲۹ مهر ۱۳۹۴ در پاسخ به نامه رئیس جمهور وقت، تذاکرات مهمی را در قالب «الزامات نُه‌گانه» برای همسو کردن هرچه بیشتر برجام با منافع ملی و دوری از خسارت های احتمالی بدعهدی آمریکا برشمردند.
دولت آمریکا علی‌رغم تعهدات برجامی، موضوعات مختلف همچون سیاست منطقه ای و موشکی و موضوعات حقوق بشری را بهانه ای برای تحت فشار قرار دادن جمهوری اسلامی و در نهایت تخطی از تعهدات برجامی قرار داد و با ادعا‌های واهی، تحریم هایی را که متعهد به لغو آن شده بود، حفظ کرد. این بد عهدی منحصر به کاخ سفید نبود، بلکه نمایندگان کنگره نیز از همان ابتدا از تصمیم به بازگشت تحریم ها خبر دادند. کافی است به اظهارات «لوئی گومرت»، نماینده جمهوری‌خواه کنگره و «باب کورکر»، رئیس کمیته روابط خارجی سنا اشاره کنیم. ادعا ها به کلام محدود نشد؛ پس از چند ماه، سنای آمریکا قانون ISA (۲۰۱۶) را برای ده سال تمدید کرد.
با به قدرت رسیدن «دونالد ترامپ» که به تندروی و حمایت بی سابقه از رژیم کودکش صهیونیستی مشهور بود، بدعهدی‌ها شکل جدی‌تری به خود گرفت. ترامپ از همان ابتدا بر طبل خروج از برجام کوبید تا اینکه در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ (۹ می ۲۰۱۸) رسما از برجام خارج شد. بعد از خروج یکجانبه ترامپ از برجام، تحریم های تعلیق شده هسته ای بازگشت؛ ضمن اینکه ترامپ تحریم های جدیدی نیز (علیه اشخاص حقیقی و حقوقی) وضع کرد. رقم‌های متفاوتی درباره تعداد تحریم های آمریکا بعد از خروج از برجام اعلام شده است؛ برخی آن را ۶۰ و برخی ۳۰۰ مورد (اعم از صدور فرمان اجرایی و مصوبه قانونی) اعلام کرده اند.
در واقع، تمام تحریم‌هایی که برجام اجرای آن‌ها را تعلیق کرده بود، در دولت ترامپ با عنوانی دیگر برگردانده شد. مجموع تحریم های بازگشته و تحریم های جدید به ۳۰۰ مورد می رسد. تحریم چندباره یک موضوع عملا دیوار مستحکمی از تحریم‌ها شکل داد و در نتیجه امکان خلاصی موضوع مدِ نظر از شبکه تحریمی دشوار شد. تعدادی از مهم‌ترین تحریم های اِعمالی در دوره ترامپ و پس از خروج وی از برجام به شرح زیر است:
بدین ترتیب آنچه با استناد به اقدامات رؤسای جمهوری و مجالس آمریکا در مدت زمان اجرای برجام بیش از همه نمایان و آشکار است، بدعهدی آمریکا و در نتیجه بی اعتمادی فرآینده به آن است. این ویژگی ناصواب در تمامی دوره های حکومتی آمریکا از هر حزب و جریان سیاسی و در هر سطحی مشاهده می شود. واقعیت این است که رفتار قانون‌شکنانه و بدعهدی آمریکا، لزوم هوشیاری جدی نسبت به شخصیت غیر قابل اعتماد دشمنان ایران اسلامی به ویژه آمریکا را ضرورت می‌بخشد.
پژوهشگر: مرتضی هوشیار