مطرح شدن نام برخی میوه‌ها مانند انار و خرما در قرآن کریم به علت مزایایی است که این گونه میوه‌ها نسبت به سایر میوه‌ها دارند.
به گزارش گروه وب گردی خبرگزاری صدا و سيما، اگر با نگاه حکیمانه و دقیق به قرآن کریم نگاه کنیم می‌فهمیم که مطرح کردن نام میوه‌ها دارای حکمت، هدف و غرض خاصی از جانب خداوند است و این گونه میوه‌ها که در قرآن کریم نام برده شده اند دارای شاخص‌هایی هستند که سایر میوه‌ها و سبزیجات از آن‌ها برخوردار نیستند.
به عنوان مثال خرما دارای ۹ ویتامین مختلف است که قرآن کریم بیش از سایر میوه‌ها از آن نام برده و آن را هم از میوه‌های دنیوی و بهشتی معرفی کرده است، همچنین خرما می‌تواند جایگزین یک وعده غذایی کامل شود، این ویژگی‌ها را می‌توان برای انگور، انجیر و انار نیز ذکر کرد علت اشاره خداوند متعال به این میوه‌ها اعجاز و خواص آن‌ها بوده نه مصرف متداول در بین اعراب آن زمان. در قرآن کریم از گیاه به عنوان «نبات» بیش از ۲۰ بار، از درخت با عنوان «شجره» بیش از ۲۰ بار، از میوه با عنوان «فاکهه و ثمر» بیش از ۳۰ بار، از دانه حبوبات با عنوان «حبّ» بیش از ۱۰ بار و از زراعت با عنوان «زرع» ۹ بار و از سبزی با عنوان «قضب و بقل» دو بار یاد شده است.
«انار» (رمّان)
انار سه بار در قرآن مطرح شده، یکی در کنار خرما، انگور و زیتون که در آن از انسان‌ها دعوت شده است به هنگام پدید آمدن و رسیدن انار در آن بنگرند و نشانه‌های خداوند را ببینند (۱)، دیگر بار در کنار خرما و زیتون آمده و از انسان‌ها خواسته شده از انار استفاده کنند و حق مستمندان را بپردازند و اسراف نکنند (۲)، سومین یادآوری انار در قرآن بیان وجود انار در بهشت است (۳).
«انجیر» (تین)
انجیر یک بار در قرآن کریم مطرح و به آن سوگند یاد شده است (۴) و به همین دلیل آن سوره به نام سوره انجیر نام گذاری شده است.
«انگور» (عنب)
انگور، به صورت جمع و مفرد (عنب و اعناب) بیش از ۱۰ بار در قرآن کریم آمده است، برای تأمل در پدید آمدن و رسیدن آن (۵)، برای تأمل در یکسان نبودن انگور‌ها از نظر کیفیت (۶)، در جایی دیگر پدید آمدن آن از نشانه‌های خداوندی معرفی شده است (۷)، در آیه‌ای دیگر شربت پدید آمده از انگور رزق نیکو معرفی شده است (۸)، همچنین مشرکان به پیامبر (ص) می‌گویند: اگر تو پیامبر خدا هستی چرا باغ انگور نداری (۹)، در جایی دیگر قرآن کریم از ضزب المثلی یاد می‌کند که شخصی باغ انگوری پر محصول داشت و با غرور فراوان می‌پنداشت هیچ گاه باغش نابود نخواهد شد و سرانجامش چنان شد که دست حسرت بر دست می‌سایید (۱۰).
«خرما» (رطب)
«درخت خرما» (نخل، نخیل، نخله) کلمه نخل و نخیل در ۲۰ آیه از قرآن کریم آمده است، در هشت آیه نخل به تنهایی ذکر شده و در ۱۲ آیه دیگر در جمع میوه‌هایی مانند زیتون، انار و انگور، ذکر شده است، افزون بر کلمه نخل نام نوعی درخت خرما به نام (لینه) در سوره «حشر آیه ۵» آمده است، از رطب در سوره «مریم آیه ۲۵» نیز یاد شده است، در سوره «نحل آیه ۶۷» نوشیدنی فرآهم شده از خرما به عنوان رزق نیکو یاد شده است، قرآن کریم آدمیان را به اندیشه در خوشه‌های به هم پیچیده خرما و گونا‌گونی انواع آن فرا خوانده است (۱۱)، همچنین از انسان‌ها خواسته شده از اسراف و زیاده روی جلوگیری کنند (۱۲)، قرآن کریم باغ‌های سر سبز خرما را از آیات الهی ذکر می‌کند (۱۳) و از خرما به عنوان میوه‌ای بهشتی نام می‌برد.
«خیار» (قناء)
خیار در ماجرای بنی اسرائیل آمده که آنان به یک غذا قناعت نکردند و از موسی (ع) خیار خواستند (۱۴).
«زیتون»
نام زیتون ۶ بار در قرآن کریم به کار رفته است، یک بار به طور مستقیم به درختی اشاره شده که در کوه سینا می‌روید و روغن می‌دهد (۱۵)، نام این درخت دو بار به تنهایی و پنج بار همراه دیگر میوه‌ها همچون خرما، انار، انگور و انجیر به کار رفته است. در قرآن کریم رویش درخت زیتون از نشانه‌های خداوند معرفی شده (۱۶) و درخت زیتون مبارک و پر برکت ذکر شده است (۱۷)، همچنین خداوند به زیتون سوگند یاد کرده است (۱۸).
«موز» (طلح)
موز یک بار در قرآن کریم آمده است که بهشتیان از درخت موزی که میوه اش بر روی هم چیده شده بر خوردارند (۱۹)، البته غالب مفسران قرآن کریم، «طلح» را درخت موز می‌دانند، اما فاروقی آن را «اقاقیا» می‌داند.
«پیاز» (بصل)
یاد کردن از پیاز در ماجرای بنی اسرائیل است که آنان به یک نوع غذا قناعت نکردند و از موسی (ع) پیاز خواستند (۲۰).
«سیر» (فوم)
در قرآن کریم و در ماجرای بنی اسرائیل سیر هم یکی از خواسته‌های قوم، از حضرت موسی (ع) بوده است (۲۱).
«ترنجبین» (منّ)
قرآن کریم سه بار از ترنجبین یاد می‌کند که به عنوان نعمت به بنی اسرائیل عطا شده است (۲۲)، برخی آن را شیره درخت، عده‌ای قارچ را نیز نوعی از آن دانسته اند، اما به نظر می‌رسد درختان صمغ و شیره مخصوصی داشته اند و بنی اسرائیل از آن استفاده می‌کردند.
«حنا» (کافور)
کلمه کافور یک بار در قرآن و در سوره «انسان آیه ۵» به کار رفته است و در آن سخن از شربتی است که با طعم کافور است و اهل بهشت از آن می‌نوشند، همچنین کافور ماده معطری است که از برخی گیاهان مانند ریحان و بابونه استخراج می‌شود. «ریحان» ریحان به معنای هر گیاه خوشبو است اگر چه در نظر مردم نوع خاصی از سبزیجات است، قرآن کریم دو بار از ریحان یاد کرده است، یک بار در شمار نعمت‌های الهی در دنیا (۲۳) و بار دیگر به عنوان نعمت‌های بهشتی که به مقربان داده می‌شود (۲۴).
«زنجبیل»
یک بار قرآن از زنجبیل یاد کرده و آن را آمیزه نوشیدنی بهشتیان یاد کرده است (۲۵)، زنجبیل ریشه معطر گیاهی است که در مازندران، عمان، یمن و هندوستان یافت می‌شود و طبع آن گرم است.
«عدس»
قرآن کریم از عدس در ماجرای بنی اسرائیل و تقاضای آنان از حضرت موسی ذکر می‌کند (۲۶).
«کدو» (یقطین)
کدو در قرآن کریم یکبار و در سوره «صافات آیه ۱۴۶» آمده و در آن این گونه بیان شده که خداوند پس از نجات دادن حضرت یونس از شکم ماهی بر سرش بوته کدویی رویانید تا او از اشعه سوزان آفتاب در امان باشد. بنا بر این گزارش در بحار‌الانوار جلد ۶۶ صفحه ۱۱۹ آمده است که وقتی رسول مکرم اسلام (ص) میوه‌ای نو می‌دید آن را می‌بوسید و روی چشمان و دهانش می‌گذاشت، سپس می‌گفت: خداوندا چنان که آغاز این میوه را در عافیت به ما نشان دادی پایان آن را نیز در عافیت ما بنمایان.
پی نوشت:
۱) سوره انعام آیه ۹۹،
۲) سوره انعام آیه ۱۴۱،
۳) سوره الرحمن آیه ۶۸،
۴) سوره تین آیه ۱،
۵) سوره انعام آیه ۹۹،
۶) سوره رعد آیه ۴،
۷) سوره نحل آیه ۱۱ و یس آیه ۳۴،
۸) سوره نحل آیه ۶۷،
۹) سوره اسرا آیه
۱۰) سوره کهف آیه ۳۲ و ۴۲،
۱۱) سوره رعد آیه ۴، انعام آیه ۹۹، ق آیه ۱۰،
۱۲) سوره انعام آیه ۱۴۱،
۱۳) سوره یس آیه ۳۴،
۱۴) سوره بقره آیه ۶۱،
۱۵) سوره مؤمنون آیه ۲۰،
۱۶) سوره نحل آیه ۱۱،
۱۷) سوره نور آیه ۳۵،
۱۸) سوره نور آیه ۳۵،
۱۹) سوره واقعه آیه ۲۹،
۲۰) سوره بقره آیه ۶۱،
۲۱) سوره بقره آیه ۶۱،
۲۲) سوره بقره آیه ۵۷، سوره اعراف آیه ۱۶۰، سوره طه آیه ۸۰،
۲۳) سوره الرحمن آیه ۱۲،
۲۴) سوره واقعه ۸۹،
۲۵) سوره انسان آیه ۱۷،
۲۶) سوره بقره آیه ۶۱