مَیدان وَردَک، ولایتی کوهستانی در مرکز افغانستان

  به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما، میدان وردک از ولایت‌های مرکزی افغانستان است؛ این ولایت کوهستانی نقطه‌ی دسترسی مناطق مرکزی، غرب و جنوب و جنوب غربی کشور به پایتخت است و شاهراه کابل – هرات و مسیر کابل به هزاره‌جات از آن می‌گذرد. ولایت میدان وردک از شمال با ولایت پروان، شمال شرق با ولایت کابل، از شرق با لوگر، از جنوب با ولایت غزنی و از غرب با ولایت بامیان همسایه است.

این ولایت جزو مناطق کوهستانی افغانستان محسوب می‌شود که دارای آب‌وهوای سرد و کوهستانی است به طوری که دارای زمستان‌های کاملاً سرد است؛ اما برعکس در فصل بهار و تابستان دارای آب و هوای بسیار معتدل و مناسب است. از جمله زیبایی‌های این ولایت می‌توان به سلسله جبال کوه بابا اشاره کرد که بیشتر این ولایت را تحت سلطه خود قرار داده است.

براساس آخرین تحولات میدانی در افغانستان، مناطق زیادی در روز‌های اخیر میان طالبان و نظامیان افغان دست به دست شده است. مسئولان محلی در استان میدان وردک پیش‌تر اعلام کرده بودند، شهرستان «جغتو» از کنترل دولت افغانستان خارج شده و به تصرف طالبان درآمده است؛ جغتو در استان میدان وردک کمتر از صد کیلومتر با کابل فاصله دارد.

برای بررسی آخرین تحولات امنیتی «میدان وردک»، ابتدا با موقعیت جغرافیایی و تاریخی این ولایت آشنا می‌شویم.

از زیبایی‌های طبیعی تا اماکن تاریخی

نواحی شرقی ولایت میدان وردک از آب و هوای گرم تری برخوردار هستند و در دره‌های باز آن انواع میوه و سبزیجات به عمل می‌آید. در حالی که نواحی غربی به دلیل ارتفاع زیاد و سرما و نبود زمین از لحاظ تعدد محصولات بدست آمده فقیر است. در نیمه‌ی شرقی این ولایت به دلیل منابع آبی فراوان، زمین و هوای مساعد کشت و کار رونق خوبی دارد و سطح اقتصادی مردم را می‌توان متعادل توصیف کرد ولی در نیمه‌ی غربی ولایت وضعیت مساعد نیست. از دیگر زیبایی‌های این ولایت می‌توان به دره تنگی اشاره کرد که چشم هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند.

مَیدان وَردک دارای ۹۰۲۳ کیلومتر مربع مساحت و بیش از ۶۶۰ هزار نفر جمعیت دارد. بر اساس برآورد سال ۲۰۲۰ تنها ۳٬۵۳۸ نفر از جمعیت این ولایت در شهر زندگی می‌کنند. سیب، سیب زمینی، پیاز، گندم، برنج، زردآلو و حبوبات محصولات کشاورزی اصلی این منطقه است. ۶۵٪ مردم باسواد هستند و شش بیمارستان، حدود ۶۵ درمانگاه و ۲٬۶۸۴ مسجد در این ولایت موجود است. بیشتر مردم این ولایت کشاورز و مالدار هستند.

اماکن تاریخی قابل ملاحظه در این ولایت، کوه‌های برغالی و بند سلطان محمود غزنوی در ولسوالی جغتو، کوه‌نعل آهو در دایمیرداد، زیارت شیرازی در سیدآباد و معبد تندیس مریم در چَک است.

قسمت اعظم ولایت میدان وردک تحت سیطرهٔ رشته‌کوه‌های کوه بابا قرار داشته که سرچشمهٔ بسیاری از رودخانه‌های پرآب افغانستان نظیر دریای کابل، و دریای هلمند از این مناطق است. دریای میدان، خاوات و کجاو تنها منابع آبی این ولایت را تشکیل می‌دهند؛ اما در تمام دره‌های آن آب کاریز و چشمه‌های طبیعی با آب شفاف وجود دارد که در آبیاری از آن استفاده می‌کنند، افزون بر آن از پمپ آب و چاه‌های عمیق نیز در این مورد استفاده می‌شود.

بند چک بر روی دریاچهٔ جلگه و جغتو ساخته شده و ظرفیت تولید ۳٬۳۱۰ کیلووات در ساعت برق آبی را دارد که مورد استفاده مردم قرار می‌گیرد. جنگل‌های مهم در این ولایت از درختان بید، چنار و پنجه‌چنار است. از جمله درختان میوه‌دار آن نیز توت، سیب و زردآلو است که در این منطقه باردهی زیادی دارد.

ولایت میدان وردک تولیدکننده بزرگ سیب به سطح کشور است که علاوه بر شماری از ولایت‌های افغانستان به کشور‌های پاکستان، هند، امارات متحده عربی، عربستان سعودی و کشور‌های آسیای مرکزی صادر می‌کند. ولایت میدان وردک بستر مناسب برای رشد و کشت میوه ناک (گلابی) است و در تمام ولسوالی‌های آن این میوه رشد می‌کند. بر اساس آمار ریاست زراعت، آبیاری و مالداری ولایت میدان وردک، سطح کشت این میوه ۲۳۶ هکتار است که سالانه حدود دو هزار و ۵۳۷ تن برداشت می‌شود و ۵۱ میلیون افغانی ایجاد درآمد می‌کند.

مردم ساکن ولایت میدان وردک بیشتر از اقوام هزاره و تاجیک هستند و بخش کوچک دیگر پشتون و قزلباش هستند.

از نرخ تا چک؛ مروری کوتاه بر ولسوالی‌های میدان وردک

میدان شهر: مرکز ولایت میدان وردک در ٣٥ کیلومترى غرب کابل قرار دارد. مساحت آن ۳۴۵ کیلومتر مربع بوده و با فاصله ۲۲۲۵ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. از جمله مناطق تاریخی این ولسوالی می‌توان به گنبدشاه اشاره کرد. بیشتر اهالی میدان شهر مشغول زراعت، باغدارى، مالدارى و تجارت هستند.

مَرکزِ بهسود: جمعیت میدان شهر در سال ۱۳۹۹ حدود ۱۳۵ هزار نفر اعلام شده است. این ولسوالی در ١١٣ کیلومترى میدان شهر موقعیت دارد. اهالی میدان شهر مشغول صنایع دستى، زراعت و مالدارى هستند. قوقرون از مناطق تاریخى این ولسوالى است و معدن مشهور آهن (حاجى گک) نیز در این ولسوالى قرار دارد.

جغتو: ولسوالى جغتو در ١٢٤ کیلومترى میدان شهر در کنار ولایت غزنى موقعیت دارد. بیشتر مساحت این ولسوالی را دشت‌های وسیع تشکیل داده است. جغتو ۱۰۶ روستا دارد.

حصه اول بهسود: این ولسوالی در فاصله ۵۵ کیلومتری میدان شهر قرار دارد. شینیه از مناطق تاریخى این ولسوالى است و دریاى هلمند که از این منطقه می‌گذرد زیبایى این ولسوالى را دوچندان کرده است. مردم این ولسوالى مشغول زراعت و مالدارى هستند، اما در بخش صنایع دستى نیز مهارت دارند.

دایمیرداد: ولسوالی دایمیرداد در ٩٠ کیلومترى میدان شهر موقعیت دارد. قلعۀ ارگ، کافر قلعه، کتب تپه، قلعۀ بودک، تپه چتو و لوى بودک از مناطق تاریخى این ولسوالی محسوب می‌شود. دایمیرداد دارای ۱۱۵ روستا است.

چَک: ولسوالى چک در ٤٠ کیلومترى میدان شهر موقعیت دارد. این ولسوالی برای مردم ولایت لوگر دارای اهمیت بیشتری است چرا که دریای لوگر از این ولسوالی سرچشمه می‌گیرد. این ولسوالی دارای ۲۰۱ روستا است.

نِرخ: این ولسوالى در ٨ کیلومترى میدان شهر قرار دارد. سیب‌هاى ولسوالى نرخ از شهرت خوبی برخوردار است و یک معدن بزرگ گرومیت نیز در این ولسوالى وجود دارد. نرخ دارای ۱۴۸ روستا است.

سید آباد: ولسوالی سیدآباد در فاصله ۳۵ کیلومتری میدان شهر قرار دارد. مساحت این ولسوالی ۱۰۲۹ کیلومتر مربع است.

جَلریز: ولسوالی جلریز در ٣٠ کیلومترى میدان شهر قرار دارد. مزار پوشته و کشک تپه از مناطق باستانى این ولسوالی محسوب می‌شود و اهالی آن اغلب مشغول زراعت و مالدارى هستند.

آخرین تحولات امنیتی

افزایش درگیری‌های دولت مرکزی و طالبان در شهرستان‌ها و ولایت‌های مختلف افغانستان در چند روز اخیر، اوضاع امنیتی در این کشور را بحرانی کرده است. گزارش‌های امنیتی حاکی از این است که بسیاری از وُلُسوالی‌های (شهرستان‌های) افغانستان تحت کنترل طالبان قرار گرفته و ارتش افغانستان نیز در تلاش برای بازپس گرفتن این مناطق است.

مسئولان محلی در استان میدان وردک پیش‌تر اعلام کرده بودند، شهرستان «جغتو» از کنترل دولت افغانستان خارج شده و به تصرف طالبان درآمده است؛ جغتو در استان میدان وردک کمتر از صد کیلومتر با کابل فاصله دارد. از سوی دیگر وزارت دفاع افغانستان اخیراً اعلام کرد: در عملیات‌های هوایی و زمینی نظامیان افغان که در استان‌های مختلف از جمله میدان وردک به اجرا درآمد ۲۷۱ عضو طالبان کشته و ۱۶۲ نفر از آن‌ها زخمی شدند.

در مقابل، وزارت کشور افغانستان امروز (چهارشنبه) اعلام کرد، حمله مهاجمان مسلح به منزل بسم‌الله محمدی، سرپرست وزارت دفاع این کشور در شهر کابل پس از پنج ساعت درگیری پایان یافته است. میرویس استانکزی، سخنگوی وزارت کشور افغانستان گفت، در جریان درگیری در این حمله، دستکم ۸ نفر کشته و بیش از ۲۰ نفر دیگر زخمی شده‌اند. بیشتر کشته‌شدگان و زخمی‌ها غیرنظامی هستند.

محمدی هم در ویدیویی گفته که به او و اعضای خانواده‌اش در این حمله، آسیبی نرسیده است. سرپرست وزارت دفاع افغانستان، اما افزوده است که شماری از محافظان او در این حمله زخمی شده‌اند. طالبان مسئولیت این حمله را برعهده گرفته است.

طالبان اعلام کرد، در این اقدام از حمله انتحاری و همچنین سلاح‌های سبک و سنگین استفاده شده و به طرف مقابل خسارت زیادی وارد شده است. این گروه افزود، این حمله آغاز عملیات تلافی جویانه علیه شخصیت‌های کلیدی و رهبران دولت کابل است که دستور حمله را در مناطق مختلف افغانستان صادر می‌کنند.