هلمند، پهناورترین ولایت افغانستان

  به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما، طالبان روز گذشته (جمعه) کنترل شهر‌های قندهار و هرات، دومین و سومین شهر بزرگ افغانستان را به دست گرفت و با حمله به لشکرگاه، مرکز ولایت هلمند، کنترل این شهر را نیز بدست آورد.

هِلمَند با ۶۱۸۲۹ کیلومتر مربع مساحت، وسیع‌ترین ولایت افغانستان است که در جنوب این کشور با پاکستان مرز مشترک دارد. این ولایت براساس آخرین آمار (۲۰۲۱)، ۱٬۴۴۶٬٢٣۰ نفر جمعیت دارد که پشتون‌ها نیمی از جمعیت آن را تشکیل می‌دهند.

براساس آمارها، بیش از ۶۰ درصد مواد مخدر افغانستان در ولایت هلمند کشت می‌شود. امنیت این ولایت بر عهدهٔ نیرو‌های انگلیسی بوده است و ۸ هزار سرباز انگلیسی در این ولایت حضور داشتند.

برای بررسی آخرین تحولات امنیتی هلمند، ابتدا با موقعیت جغرافیایی و تاریخی این ولایت آشنا می‌شویم.

از رود هیرمند تا سد کجکى

هلمند از شرق با ولایت قندهار، از شمال با ولایت ارزگان، غور، دایکندی و فراه، از غرب با ولایت نیمروز و از جنوب نیز با پاکستان مرز مشترک دارد. شهر لشگرگاه مرکز ولایت هلمند در ۶۷۱ کیلومتری کابل قرار گرفته است.

مجموعه‌ای از سلسله کوه‌ها در شمال ولایت هلمند اطراف آنرا محاصره کرده است و در جنوب آن نیز مناطق ریگستانی وجود دارد. بر خلاف سایر ولایت‌های کوهستانی، آب‌وهوای هلمند معتدل است که این باعث می‌شود که شاهد زمستان‌های سرد و یخبندان در این ولایت نباشیم.

هلمند، پهناورترین ولایت افغانستان هلمند، پهناورترین ولایت افغانستان هلمند، پهناورترین ولایت افغانستان

رود هلمند یکی از زیباترین مناطق این ولایت است. رود هلمند در دوران مختلف نام‌های متعددی به خود گرفته است. به عنوان مثال در سانسکریت به نام هیذمند یا هتمند و بعدا به هیرمند نیز تغییر نام داده است. البته در دوره‌های اسلامی به نام کنونی هلمند، تغییر کرده است. رود هلمند از کوه بابا در مناطق مرکزى کشور افغانستان سرچشمه می‌گیرد و با طول ۱۴۰ کیلومتر تا ایران جریان دارد و سرانجام به دریاچه هامون سرازیر می‌شود.

ولایت هلمند همچنین دارای آثار تاریخى زیادی از جمله طاق بست، قصر سلطان محمود، کاخ ارگ و قلعه تنور است.

طاق بست طاق بست طاق بست طاق بست طاق بست

سد کَجَکی نیز یکى از پروژهاى مهم ولایت هلمند بشمار می‌رود. این سد با داشتن سه توربین، ظرفیت تولید ٥١ میگاوات برق را دارد؛ سد کجکى بزرگترین سد آبیاری افغانستان از نظر بزرگی و پس از سد نقلو دومین سد افغانستان از نظر تولید برق است.

سد کجکی سد کجکی سد کجکی

برداشت تریاک توسط جوانان بیکار افغان تحت حمایت انگلیس

جدیدترین ضربه قابل توجه طالبان اقدام روز جمعه اعضای این گروه در تسخیر مرکز استان هلمند بود؛ جایی که نیرو‌های آمریکایی، انگلیسی و دیگر نیرو‌های متحد ناتو (سازمان پیمان آتلانتیک شمالی) در ۲۰ سال گذشته در برخی از خونبارترین درگیری‌ها در این منطقه حضور داشتند و صد‌ها نیروی غربی در جریان نبرد‌های این منطقه، کشته شدند.

«بوریس جانسون» نخست وزیر انگلیس نیز روز گذشته پس از نشست اضطراری اعضای کابینه با موضوع افغانستان یادآور شد، ۴۵۷ تن از زنان و مردان حاضر در ارتش انگلیس در طی ۲۰ سال اخیر در افغانستان جان خود را از دست دادند؛ بسیاری از آن‌ها در هلمند کشته شدند.

این اظهارات در حالی است که همه ساله با نزدیک شدن فصل برداشت گیاه «کوکنار» که تریاک از آن گرفته می‌شود، روزانه صد‌ها جوان افغان از شهر‌های همجوار و دور دست برای برداشت تریاک به ولایت هلمند که بخش اعظم تریاک جهان را تامین می‌کند، سفر می‌کنند.

کشت تریاک در افغانستان ظاهراً ممنوع است اما در ولایت هلمند که نظامیان انگلیسی در آن حضور داشتند به راحتی کشت می‌شود.

با این وجود، جانسون در نشست روز پیش مدعی شد، به لطف تلاش‌های انگلیس و نیرو‌های مسلح انگلیس شاهد تحصیل میلیون‌ها زن و دختر در افغانستان هستیم.

از سنگین تا دیشو

باغران: ولسوالی باغران در ۲۱۰ کیلومتری شمال شرق شهر لشکرگاه قرار دارد. بیشتر اهالی این ولسوالی، پشتون‌ها هستند. در این ولسوالی ۳۳۰ روستا وجود دارد.

دیشو: ولسوالی دیشو در ۲۱۵ کیلومتری جنوب غرب شهر لشکرگاه موقعیت دارد. بیشتر اهالی این ولسوالی بلوچ‌ها و پشتون‌ها هستند. این ولسوالی ۷۹ روستا دارد.

ریگِ خان‌نشین: این ولسوالی در ۱۶۰ کیلومتری جنوب شهر لشکرگاه واقع است. اهالی ریگِ خان‌نشین اغلب از بلوچ‌ها و پشتون‌ها هستند.

سَنگین: ولسوالی سنگین در ۹۰ کیلومتری شمال شرق شهر لشکرگاه قرار دارد. در این ولسوالی ۶۲ روستا وجود دارد.

کجکی: این ولسوالی در ۱۳۳ کیلومتری شمال شرق شهر لشکرگاه موقعیت دارد. اکثر ساکنان این ولسوالی پشتون‌ها هستند، اما اقلیتی از هزاره‌ها هم در این منطقه زندگی می‌کنند.

گرمسیر: ولسوالی گرمسیر در ۷۶ کیلومتری جنوب شهر لشکرگاه موقعیت دارد. بیشتر اهالی این ولسوالی پشتون‌ها و بلوچ‌ها هستند.

لشکرگاه: شهر لشکرگاه مرکز ولایت هلمند، زمانی به عنوان مرکز سیاسی قلمرو امپراتوری غزنوی‌ها به شمار می‌رفت. پشتون‌ها در این ولسوالی اکثریت و هزاره‌ها و تاجیک‌ها اقلیت هستند.

موسی قلعه: این ولسوالی در ۱۱۰ کیلومتری شمال شرق شهر لشکرگاه موقعیت دارد. در این ولسوالی ۱۳۶ روستا وجود دارد.

ناوه بارکزایی: این ولسوالی در ۲۴ کیلومتری جنوب مرکز ولایت و در کنار دریای هلمند موقعیت دارد. مساحت این ولسوالی ۶۵۷ کیلومتر مربع است.

نادعلی: ولسوالی نادعلی در ۱۷ کیلومتری شهر لشکرگاه قرار دارد. ساکنان این ولسوالی از اقوام هزار‌ه‌ها، پشتون‌ها، بلوچ‌ها و تاجیک‌ها هستند.

نوزاد: این ولسوالی در ۱۲۸ کیلومتری شمال شهر لشکرگاه موقعیت دارد. مساحت این ولسوالی ۴۵۶۰ کیلومتر مربع است. اکثر ساکنان این ولسوالی از قوم پشتون‌ها هستند.

نهر سراج: این ولسوالی در ۴۸ کیلومتری شمال شرق شهر لشکرگاه موقعیت دارد. نهر سراج دارای ۱۶۶۲ کیلومتر مربع مساحت است. بیشتر اهالی این ولسوالی، از اقوام تاجیک و هزاره هستند و به زبان فارسی صحبت می‌کنند.

واشیر: ولسوالی واشیر در ۱۴۳ کیلومتری شمال غرب لشکرگاه قرار دارد. مساحت این ولسوالی ۴۱۰۵ کیلومتر مربع است.

آخرین تحولات امنیتی

منابع محلی استان هلمند اعلام کردند، ۳۴۲ نفر از غیرنظامیان در درگیری نیرو‌های دولتی و طالبان، حملات هوایی و موشک‌پرانی طالبان در ۲ هفته گذشته کشته شده اند.

در همین حال، وزارت دفاع افغانستان هفته گذشته اعلام کرد: «مولوی هجرت» یکی از فرماندهان عالیرتبه طالبان در نبرد‌های اخیر در ولایت هلمند کشته شد. در بیانیه وزارت دفاع ملی افغانستان آمده است، علاوه بر این فرمانده طالبان، ۵۴ نفر از نیرو‌های این گروه در حمله نیرو‌هایی هوایی ارتش افغانستان در شهر لشکرگاه کشته شده اند.

در مقابل‏ طالبان روز گذشته (جمعه) کنترل شهر‌های قندهار و هرات، دومین و سومین شهر بزرگ افغانستان را به دست گرفت و با حمله به لشکرگاه، مرکز ولایت هلمند، کنترل این شهر را نیز بدست آورد.

تاکنون طالبان دستِ کم مراکز ۱۸ استان از ۳۴ استان افغانستان را به تصرف خود درآورده است و روند پیش روی آن‌ها همچنان ادامه دارد. از سوی دیگر، نخستین گروه از نظامیان اعزامی آمریکا به افغانستان بامداد امروز (شنبه) وارد فرودگاه کابل شد؛ مسئولان آمریکایی تاکید دارند که این نیرو‌ها می‌توانند روزانه به انتقال هزاران نفر از کابل کمک کنند.

آمریکا تصمیم گرفته است سه هزار نظامی جدید را به افغانستان اعزام کند تا این نیرو‌ها آن طور که ادعا شده، امنیت سفارت آمریکا و کارکنان آن را تامین و در انتقال مصون آن‌ها و سایر دیپلمات‌های غربی به خارج از افغانستان کمک کنند.

این اقدامات در حالی است که آمریکایی‌ها و همپیمانانش با اقدامات اشتباه و تحریک آمیز خود طی ۲۰ سال گذشته در افغانستان که شامل شکنجه زندانیان، عملیات شبانه، قتل عام غیرنظامیان، افزایش کشت و تولید مواد مخدر و ده‌ها مورد دیگر می‌شود، باعث به وجود آمدن وضعیت امروز در افغانستان شده‌اند.