ولایت لوگر در شرق افغانستان که دومین معدن مس جهان را در اختیار دارد، این روز‌ها شاهد درگیری میان طالبان و نظامیان افغان است.
لوگر به لحاظ مساحت، از ولایت‌های کوچک افغانستان محسوب می‌شود که حدود ۴۵۶۸۰۰ کیلومتر مربع تخمین زده شده است. جمعیت ولایت لوگر به بیش از ۴۴۲ هزار نفر می‌رسد.
معدن مس موجود در ولایت لوگر بزرگترین معدن مس افغانستان و دومین معدن مس در سطح جهان است. در نتیجه کاوش و مطالعات انجام شده ذخایر این معدن، ۱۳ میلیون تن اعلام شده است.
وزارت عدلیه (دادگستری) افغانستان در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: «محمدگل علم» رییس عدلیه‌ی ولایت لوگر، از سوی افراد ناشناس در حوزه‌ی سوم امنیتی شهر کابل ترور شده است.
برای بررسی آخرین تحولات امنیتی لوگر، ابتدا با موقعیت جغرافیایی و تاریخی این ولایت آشنا می‌شویم.
ولایت لوگر در گذر تاریخ
بیش از نیمی از جمعیت این ولایت را پشتون‌ها تشکیل داده و ۴۵ درصد مردم لوگر از اقوام تاجیک، اورمر، هزاره، عرب و قزلباش هستند. مردم این ولایت به زبان پشتو، دری و اورمری صحبت می‌کنند.
از ویژگی‌های تاریخی و باستانی ولایت لوگر بازار‌های تاریخی آن است. تا سال ۱۳۵۷ هجری شمسی لوگر دارای سه بازار عمومی بود. بازار چرخ، کلنگار و محمد آغا؛ اما بعد از این تاریخ، بازار چرخ، دست نخورده باقی ماند و بازار کلنگار و محمد آغا به کلی ویران و تخریب شد. امروزه بازار ده نو، در این ولایت از شهرت زیادی برخوردار است.
بازار ازره، بازار خوشی، بازار دوبندی، بازار بغار و بازار پل علم از دیگر بازار‌های تاریخی این ولایت است. لوگر یک ولایت تاریخی است که آثار زیادی را در بر دارد، اما متأسفانه در یک دهه اخیر بسیاری از این آثار گران‌بها به شکل غیر قانونی قاچاق شده است.
ولایت لوگر در چرخ، سجاوند، خروار (کافر کوت)، مس عینک، جمشید تخت و در دیگر مناطق، تعداد زیادی آثار تاریخی و باستانی دارد که قدمت تاریخی آن به صد‌ها سال می‌رسد. برای مثال منطقه مس عینک دارای آثار باستانی است که قدمت بنا‌های آن مربوط به تمدن بودایی سده‌های اول تا هشتم میلادی برمی‌گردد.
لوگر ولایتی غنی و حاصلخیز
پیشه اکثریت مردم ولایت لوگر زراعت و مالداری است. سیب یکی از محصولات صادراتی این ولایت است که در بازار‌های کابل به عنوان «نازک بدن» مشهور است. انگور، زردآلو، شفتالو، گندم، سیب زمینی، لوبیا و پیاز از دیگر محصولات زراعتی این ولایت است. در ولایت لوگر رودخانه خروشانی وجود دارد که به همین سبب باعث رونق زراعت این ولایت می‌شود.
لوگر همچنین معادن طبیعی گران‌بهایی دارد که عبارتند از: مس عینک، کرومایت و گرافیت؛ مس عینک لوگر، یکی از بهترین مس‌های جهان است که به عنوان دومین معدن و ذخیره‌گاه بزرگ مس در جهان شناخته شده است.
معدن مس عینک در ولسوالی محمد آغه ولایت لوگر قرار دارد. آثار باستانی بدست آمده از این منطقه نشان می‌دهد که بهره برداری از این معدن تاریخ دیرینه دارد و به دوران قبل از اسلام بر می‌گردد. در قسمت‌های مرکزی و غربی این معدن سیستم حفاری قدیمی کشف شده است.
کل مساحت معدن، بالغ بر ۸۰۰ کیلومتر مربع است. معدن مس عینک بزرگترین معدن مس افغانستان و دومین معدن مس بعد از معدن مس «اسکوندیدا» شیلی، در سطح جهان است. در نتیجه کاوش و مطالعات انجام شده ذخایر معدن مس عینک ۱۳ میلیون تن اعلام شده است.
از چرخ تا خروار
پُلِ عَلَم: این ولسوالی مرکز ولایت لوگر است؛ پل علم در شمال با ولسوالی محمد آغه، در جنوب با پکتیا، از شرق با ولسوالی خوشی، از غرب با میدان وردک و در جنوب غرب با بره کی برک و ولسوالی چرخ مرز مشترک دارد.
ازره: ولسوالی ازره، در فاصله ۹۰ کیلومتری مرکز لوگر قرار دارد. این ولسوالی با ولایت‌های پکتیا و ننگرهار و از شرق با پاکستان نیز مرز مشترک دارد.
بَرَکی بَرَک: این ولسوالی در ۱۴ کیلومتری مرکز لوگر قرار دارد که منطقه سجاوند از مناطق مشهور و تاریخی آن به حساب می‌رود.
چَرخ: جمعیت این ولسوالی حدود ۵۰ هزار نفر اعلام شده است.
خروار: ولسوالی خروار با حدود ۲۷ هزار نفر جمعیت در ۹۰ کیلومتری جنوب کابل قرار دارد.
خوشی: ولسوالی خوشی در شرق ولایت لوگر واقع شده است. این ولسوالی ۸۰ کیلومتر از کابل و ۱۸ کیلومتر از مرکز ولایت لوگر فاصله دارد. پشتون‌ها ۶۵ درصد، تاجیک‌ها ۳۴ درصد و هزاره‌ها ۱ درصد جمعیت خوشی را تشکیل می‌دهند.
این ولسوالی دارای ۸۶ روستا است.
محمد آغه: پشتون‌ها حدود ۶۰ درصد و تاجیک‌ها حدود ۴۰ درصد از جمعیت این ولسوالی را تشکیل می‌دهند.
بررسی آخرین تحولات امنیتی
وزارت عدلیه افغانستان سه شنبه گذشته اعلام کرد: محمدگل علم، رییس عدلیه‌ی ولایت لوگر، از سوی تفنگ‌داران ناشناس در کابل ترور شده است. این رویداد، سه‌شنبه‌شب در منطقه عقب سیلوی مرکزی حوزه‌ی سوم امنیتی شهر کابل رخ داده است.
این وزارت، از نهاد‌های امنیتی خواسته است، عاملان ترور علم را شناسایی و بازداشت کنند. تاکنون فرد یا گروهی مسؤولیت این رویداد را به عهده نگرفته است.
در همین حال، افزایش درگیری‌های دولت مرکزی و طالبان در شهرستان‌ها و ولایت‌های مختلف افغانستان در چند روز اخیر، اوضاع امنیتی در این کشور را بحرانی کرده است. گزارش‌های امنیتی حاکی از این است که بسیاری از وُلُسوالی‌های (شهرستان‌های) افغانستان تحت کنترل طالبان قرار گرفته و ارتش افغانستان نیز در تلاش برای بازپس گرفتن این مناطق است.
از سوی دیگر، طالبان در استان‌های همسایه کابل از جمله پروان، میدان وردک و لوگر حضور گسترده و فعال دارد. در مقابل وزارت دفاع افغانستان در هفته‌های اخیر از کشته شدن ده‌ها عضو طالبان در ولایت لوگر خبر می‌دهد، اما طالبان این آمار را رد می‌کند.
نگارش و تنظیم: محسن ایراندوست
