گزارش مکتوب ...... بوشهری ها لب تشنگانی بر لب دریا

به گزارش خبرگزاری صداو سیما مرکز بوشهر ؛ بنا به اعتقاد کارشناسان مشکل کمبود آب در جهان موضوعی استراتژیک و شاید بهانه جنگ های آینده بین کشورها باشد ، خشکسالی ، برداشت بی رویه از چاههای آب ، آبیاری سنتی زمین های کشاورزی و باغات ، همه و همه دست به دست داده تا مشکل آب روز به روز جدی تر شود و حیات عمومی را تهدید کند .

 مشکل آب شرب در بوشهر مردم این استان را دچار بحران کرده است و به خصوص در برخی از مناطق در گرمای بالای 50 درجه تابستان یک معضل است و در شرایط سختی زندگی می کنند این در حالی است که منابع آب شیرین استان بسیار محدود بوده و معمولا از 2 استان فارس و کهگیلویه و بویر احمد تامین می شود که آن هم با توجه به شیوع کرونا که مصارف خانگی بیش تر شده جوابگوی نیاز بی آبی مردم در فصل گرما نیست. 

بحران آب ، زنگ خطری که نسبت به آن بی توجهیم

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان  بوشهر گفت: استان بوشهر با اقلیمی گرم و خشک یکی از استان های بحرانی ، در تامین آب شرب است که با کاهش 50 تا 80 درصدی بارش ها ، در مناطق مختلف استان، گرمای بالای هوا ، و به دنبال آن مصرف بیشتر آب ، و از سویی شیوع کرونا ، قابل شرب نبودن منابع آبی درون استان به واسطه خشکسالی های طولانی و برداشت بی رویه از این منابع آب ،و خشک شدن چاه ها ، این چالش افزون تر شده است.

عبدالحمید حمزه پور افزود: در حال حاضر بیش از 80 درصد منابع آبی از استان های همجوار ، 10 درصد از آبشیرین کن ها و 10 درصد از منابع آبی درون استان تامین می شود.

وی اضافه می کند: در حالی این شرایط را سپری می کنیم که میانگین تولید و مصرف سرانه آب استان ،یک و نیم تا دو برابر استاندارد کشور است به گونه ای که میانگین سرانه مصرف در شهرهای استان 200 تا 220 لیتر به ازاء هر نفر در روز، و در روستا 140 لیتر در روز باید باشد اما بیش از 300 لیتر است.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان ادامه داد: البته بارش ها پارسال در حوزه آبریز سد رییسعلی دلواری برای کشاورزی مناسب است.

حمزه پور ادامه داد: آبی که 80 درصد آن از استان های همجوار تامین می شود برای نگهداری ، تعمیر و انتقال آن هزینه بالایی صرف می شود.اما هزینه ها تنها مختص انتقال آب از استان های همجوار نیست بلکه هزینه خریداری آب ، از آبشیرین کن های استان نیز بسیار بالاست .

وی بیان داشت : برای هر متر مکعب آب آبشیرین کن که از طریق دریا تامین می شود 15 هزار تومان از سرمایه گذارخریداری می شود که هزینه گزافی است و دولت سوبسید بالایی پرداخت می کند اما بطور میانگین هر مترمکعب 400 تا 500 تومان به مصرف کننده عرضه می شود که در روستاها 50 درصد این مبلغ است که بسیار ارزان است.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب گفت: سرانه مصرف آب برای هر نفر 16 متر مکعب در ماه است و برای کسانی که زیر 6 متر مکعب آب مصرف کنند تعرفه و هزینه ای دریافت نمی شود.

حمزه پور افزود: در حال حاضر 38 هزار متر مکعب آب در شبانه روز، از آبشیرین کن های استان تامین می شود و 100 هزار متر مکعب هم تا پایان امسال و سال آینده به این ظرفیت اضافه خواهد شد که تا حد زیادی وابستگی آبی به استان های همجوار را کاهش می دهد.

 مشکل کم آبی در برخی محلات جنوبی بیش تر است

داوودی از ساکنان منطقه بهمنی در محلات جنوبی بوشهر می گوید فشار آب در این منطقه بسیار کم است و هر چه شیب کوچه ها بیشتر می شود فشار آب هم کمتر می شود .

فاتحی یکی دیگر از اهالی محلات جنوبی که در منطقه ریشهر سکونت دارد هم عنوان می کند : در این منطقه قطعی آب گاهی به دو روز هم می کشد.

او می گوید : تا وقتی که آب این نعمت الهی همیشه دردسترس ماست قدرش را نمی دانیم اما در شرجی و گرمای بالای هوا ، تازه ارزش این موهبت الهی را در می یابیم آن هم در شرایطی که به واسطه شیوع کرونا ، نیاز به آب بیش تر است.

رهسپار از اهالی ساکن در منطقه تنگک هم می گوید: تا قبل شروع فصل گرما ، مشکل کمبود آب نداشتیم اما الان نوبت بندی شده و حتی در روزهایی که نوبت آب هست هم فشار آب ، خیلی کم است.

وضعیت نگران کننده منابع آب زیر زمینی در بوشهر

مدیر مطالعات پایه منابع آب شرکت سهامی آب منطقه‌ای بوشهر: دشت‌های استان به شدت دچار افت سطح ایستابی شده‌اند و خطر فرونشست عمده دشت‌های آبرفتی وجود دارد.

امید آزادی جو بیان کرد: دشت‌های استان بوشهر سالانه و هر ماه به صورت مستمر از لحاظ کمی و کیفی پایش می‌شوند که آمار‌ها نشان می‌دهند شوری آب بسیار بالا و دیگر شاخص‌های تهدیدکننده کیفی نیز با روند رو به رشدی همراه است که این امر به دلیل اضافه برداشت‌ها و به دنبال آن کاهش توان آبدهی سفره‌های آب زیرزمینی رخ داده است.

وی تاکید کرد: اگر وضعیت به همین منوال ادامه پیدا کند، خطر فرونشست عمده دشت‌های آبرفتی استان را نیز شاهد خواهیم بود.

مدیر مطالعات پایه منابع آب شرکت سهامی آب منطقه‌ای بوشهر عنوان کرد: مطالعات انجام شده در خرداد و مقایسه آن با گذشته نشان می‌دهد دشت‌های استان به شدت دارای افت سطح ایستابی شده‌اند، به طوری که از ابتدای سال آبی (مهر پارسال) تاکنون نزدیک به همه دشت‌های با قابلیت برداشت آب زیرزمینی، روند افت شدید را داشته‌اند و این در حالی است که سال آبی کنونی تحت شرایط خشکسالی است و سال پیش رو نیز با احتمال خشکسالی پیش بینی می‌شود.

وی ادامه داد: به طور نمونه دشت‌های لاور، دشت پلنگ، ریز و کنگان افت بالای ۱۰۰ سانتیمتر را تجربه کرده‌اند و در این بین، بیشترین افت مربوط به آبخوان دشت پلنگ به میزان ۲۰۰ سانتیمتر است.

به گفته آزادی جو : دشت‌هایی نظیر بوشکان، لاور و دشت پلنگ که در گذشته از توان کیفی خوبی برخوردار بوده‌اند، در ۱۰ سال گذشته بیش از ۳۰۰ واحد شورتر شده‌اند؛ علاوه بر این، دشت‌های ساحلی نیز مانند مُند، اَهرَم، عسلویه، دیر -کنگان و دیگر دشت‌ها به شدت با هجوم آب شور دریا رو به رو شده‌اند و آب شور به صورت زبانه‌ای از جبهه دریا و بخشی پایینی آبخوان در حال توسعه است.

وی عنوان کرد: در کنار چنین شرایط آبی، هیچ‌گونه رفتاری مبنی بر برداشت کمتر آب و توجه به زیست بوم آبی منطقه وجود ندارد و در همین حال کشت‌های زراعی و توسعه باغ‌ها همچنان ادامه دارد که ادامه این روند بیش از پیش به بحران‌های مرتبط با کم آبی دامن خواهد زد.

مدیر مطالعات پایه منابع آب شرکت سهامی آب منطقه‌ای بوشهر بیان کرد: با توجه به این شرایط باید از هر گونه توسعه بهره برداری با جدیت پیشگیری کرد و مصارف آب در بخش کشاورزی نیز از طریق فناوری‌های نوین و کشت‌های مکانیزه با عملکرد بالا صورت گیرد و از هرگونه کشت ناسازگار با زیست بوم منطقه و کشور جلوگیری شود.

یک سوم ظرفیت آبشیرین کن 35 هزار مترمکعبی بوشهر تا تابستان تحویل داده شود.

عید فطر امسال بود که استاندار بوشهر در نشست شورای آب استان به بررسی مشکلات آب ، و آبشیرین کن ها پرداخت  و گفت: باید تلاشی مظاعف صورت بگیرد تا آب استان به یک شرایط پایدار برسد به گونه ای که حتی با وجود کاهش بارش ها ،آن هم در استان بوشهر که بیشترین مرز ساحلی را دارد با کمبود آب مواجه نشویم .

عبدالکریم گراوند با بیان اینکه آب حیات مردم است و یک روز تاخیر در تامین آب استان ظلم به مردم است افزود: ساخت آبشیرین کن ها با هدف تامین آب استان انجام شده است که در این زمینه باید یک سوم ظرفیت آبشیرین کن 35 هزار مترمکعبی بوشهر تا تابستان تحویل داده شود.

وی اضافه کرد: آبشیرین کن شیف تا یک ماه دیگر و آبشیرین کن هلیله بیش ازیکماه دیگر باید وارد مدار شود .

استاندار بوشهر بیان داشت : مشکلات آبشیرین کن 28 هزارمترمکعبی سیراف – جم بررسی شود زیرا 10 هزار متر مکعب آن قرار بوده است وارد مدار شود.

اتصال آبشیرین کن دالکی ،اتصال برق آبشیرین کن هزار متر مکعبی نخل تقی ، اصلاح شبکه ابرسانی توسط دهیاری ها ،برخورد قاطع با انشعابات غیر مجاز در باغ ویلاها ،بررسی فضای سبز اداره ها و عدم استفاده از آب شرب در آبیاری آن ها ،کشت گونه های گیاهی کم آب و سازگارباکم آبی ،تصفیه آب فاضلاب شهرهای گناوه – دیلم و بوشهرو استفاده از آب آن در آبیاری فضای سبز،نصب کنتور برای بخش های مسکونی پایگاه دریایی –هوایی – پدافند با هدف مدیریت مصرف ، از دیگر موارد بود که استاندار برآن تاکید کرد.

هم اکنون 38 هزار مترمکعب شیرین سازی آب در آبشیرین کن ها انجام می گیرد

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان نیز گفت: هرچند بارش ها در کل کشور کاهش 50 درصدی داشته و تابستان سختی در پیش داریم اما با مدیریت مصرف هم استانی ها می توان تابستان را به راحتی پشت سرگذاشت .

حمزه پور با بیان اینکه هم اکنون 38 هزار مترمکعب شیرین سازی آب در آبشیرین کن ها انجام می گیرد که بیشتر آن در دو شهرستان کنگان و بوشهر است افزود: در حال حاضر ، حداقل 4 آبشیرین کن بزرگ از جمله آبشیرین کن 35 هزار مترمکعبی و 17 هزار مترمکعبی بوشهر ،28 هزار مترمکعبی سیراف - جم ،آبشیرین کن وحدتیه ، در حال تکمیل است .

وی اضافه کرد: آبشیرین کن های کوچکتر روستایی در شیف و هلیله – بندرگاه نیز از دیگر پروژهای در حال تکمیل است که همگی توسط بخش خصوصی انجام می شود و برای آن ها افزون بر هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری شده اما شرکت آب و فاضلاب این مایه حیات را به صورت تضمینی خریداری می کند.

حمزه پور با اشاره به اینکه فعال سازی هزار متر مکعب آبشیرین کن در حوزه روستایی از اولویت هاست عنوان کرد: سرمایه گذارهمچنین قول مساعد داده است که آبشیرین کن 6 هزار و 500 مترمکعبی در شهرهای دالکی و وحدتیه را نیز تا پایان تیرماه وارد مدار کند. 

مصرف آب آشامیدنی در استان بوشهر ۲۸ درصد بالاتر از میانگین کشوری است

عبدالحمید حمزه‌پور با بیان اینکه بیش از ۸۵ درصد منابع تأمین آب آشامیدنی استان بوشهر در ۲ استان کهگیلویه و بویراحمد و فارس قرار دارد گفت: ۱۵ درصد منابع آب آشامیدنی استان بوشهر از طریق چاه‌ها و آب‌شیرین‌کن‌ها تولید و تأمین می‌شود.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان بوشهر با بیان اینکه تنها راه گذر از وضعیت بحران کم آبی مدیریت مصرف آب است تأکید کرد: شرکت آب و فاضلاب تنها مسئول تأمین کننده آب ، مردم در شهرها و روستاها است و هیچ مسئولیتی برای تأمین آب دام و اراضی کشاورزی، خانه باغ و باغ ویلا ندارد.

وی با بیان اینکه بدون هیچ اغماض انشعاب آب غیرمجاز، خانه باغ و باغ ویلا قطع می‌شود گفت: این مهم در اولویت برنامه‌های شرکت آب و فاضلاب استان بوشهر قرار گرفته است و تاکنون بخش عمده‌ای از انشعاب آب غیرمجاز قطع و یا ساماندهی شده است.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان بوشهر از افزایش مصرف آب در استان خبر داد و افزود: براساس آخرین ارزیابی‌های صورت گرفته مصرف آب مشترکان این استان ۲۸ درصد بالاتر از میانگین کشوری است که در صورت تداوم این روند نسبت به خدشه در تأمین آب پایدار مشترکان هشدار داده می‌‌شود.

افزایش آمار مصرف بی‌رویه آب در استان

حمزه‎پور با ابراز نگرانی از آمار افزایش مصرف بی‌رویه آب در استان اظهار داشت: با توجه به شرایط خاص آب و هوایی استان بوشهر از مشترکان آب در شهرها و روستاهای استان تقاضا می‌شود با هدف کمک به روند درمان بیماران کرونایی در قرنطینه و تأمین آب پایدار با نگرش و نگاهی نو به مصرف آب توجه کنند.

وی با اشاره به کاهش منابع تأمین آب استان بوشهر به سبب کاهش بارش باران بیان کرد: بخش عمده‌ای از آب آشامیدنی استان بوشهر از استان‌های همجوار تأمین می‌شود که با کاهش شدید بارش باران این منابع نیز با تهدید جدی مواجه هستند.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان بوشهر با بیان اینکه تلاش کارکنان این شرکت برای تأمین آب در فصل تابستان شبانه‌روزی است تأکید کرد: تلاش می‌شود با استفاده از توانمندی‌ها، تأمین و توزیع آب را با حداقل مشکل پشت سر بگذاریم.

حمزه‌پور باتأکید بر مدیریت مصرف آب برای گذر از تابستان و جلوگیری از بحران و تنش آبی در شهرها و روستاها بیان کرد: با توجه به کاهش بارندگی‌ها و افت تولید آب از چاه‌ها و منابع زیرزمینی و افزایش مصرف آب، لازم است مشترکان آب در شهرها و روستاها ضمن مدیریت مصرف آب، انشعابات غیرمجاز را شناسایی و اطلاع‌رسانی کنند تا با آنان برخورد شود.

وی افزود: در صورتی می‌توانیم تابستان بدون بحران و تنش پشت سر بگذاریم که مشترکان آب فرهنگ مدیریت مصرف را در دستور کار قرار دهند و صرفه‌جویی کنند.

محرومیت‌زدایی و رسیدگی به مطالبات ضروری مردم در اولویت برنامه‌های سپاه

البته در این میان بنیاد برکت برای ادامه مشارکت در اجرا آبرسانی به روستاها قرارداد منعقد کرده است و با مشارکت بنیاد برکت و قرارگاه پیشرفت و آبادانی سپاه طرح‌های مهم آبرسانی در نقاط محروم و کم‌برخوردار اجرا می‌شود که خدمات آنان درخور تحسین و قدردانی است.

جانشین فرمانده قرارگاه سازندگی آبادانی سپاه استان بوشهر هم با بیان اینکه محرومیت‌زدایی و رسیدگی به مطالبات ضروری مردم در اولویت برنامه‌های سپاه قرار دارد گفت: توسعه زیرساخت‌ها در بخش‌های گوناگون برای محرومیت‌زدایی مورد توجه قرار دارد و در این راستا طرح‌هایی تدوین و اعتبارات لازم مصوب شده است.

رایانی با اشاره به اجرا طرح‌های محرومیت‌زدایی در ۳ دهستان محروم استان بوشهر افزود: در این راستا طرح‌های آبرسانی در روستاهای ۳ دهستان شامل دهستان‌های ساحلی بوالخیر تنگستان، کبگان دشتی و پیشکوه دهرود شهرستان دشتستان با مشارکت قرارگاه پیشرفت و آبادانی سپاه امام صادق (ع) استان بوشهر جهت اجرا پیشنهاد گردیده است.

جانشین فرمانده قرارگاه سازندگی آبادانی سپاه استان بوشهر با بیان اینکه طرح‌های آبرسانی در بخش‌‌های شرب، کشاورزی و دام مورد توجه قرار دارد اضافه کرد: در این راستا حفر و تجهیز چاه آب، نوسازی و بازسازی شبکه آبرسانی و و ساخت مخزن ذخیره آب مورد توجه ویژه در روستاهای محروم قرار دارد.

وی  هدف تشکیل قرارگاه پیشرفت و آبادانی سپاه توجه به محرومیت‌زدایی دانست و گفت: قرارگاه پیشرفت و آبادانی سپاه امام صادق (ع) استان بوشهر تاکنون فعالیت‌های مختلف برای محرومیت‌زدایی و تحقق مطالبات مردم در روستاها و شهرها انجام داده است.

احداث آبشیرین کن ها یک ضرورت است

برای بررسی وضعیت آب استان پس از گذشت یک ماه از آن نشست به شرکت آب و فاضلاب استان رفتم.

معاون بهره برداری وتوسعه  آب ، شرکت آب و فاضلاب استان گفت: بارش ها در سالی که گذشت کاهش داشت و این کاهش موجب کم شدن ذخائر شده است از آنجایی که در استان بوشهر سدی برای مصارف آب شرب ، وجود ندارد و تنها سد ، رئیسعلی دلواری است که مصرف کشاورزی دارد.

محمد پوریوسفی افزود: سد کوثر 60 درصد آب استان را تامین می کند و 20 درصد نیز باید از رودخانه  شاپور  در کازرون تامین شود که به علت کاهش بارندگی با افت مواجه خواهیم بود.

وی اضافه کرد: کاهش بارندگی ها همچنین موجب افت کمی و کیفی آب چاه ها و منابع زیرزمینی در روستاها و برخی شهرستانها چون دشتی ،جم و عسلویه که تامین کننده بخشی از آب شرب هستند ، می باشد.

معاون بهره برداری وتوسعه  آب ، شرکت آب و فاضلاب اضافه کرد: با توجه به اینکه این آبها پایدار نیست ، احداث آبشیرین کن ها با وجود هزینه بالایی که برای دولت دارد یک ضرورت است زیرا به دریا متصل بوده و تحت تاثیر خشکسالی قرار نمی گیرد و با راه اندازی آنها 30 درصد از وابستگی آبی استان به استان های همجوار کاهش می یابد.

پوریوسفی ادامه داد:البته تخصیص هایی که برای دریافت آب از استان های همجوار داریم پابرجاست اما این تخصیص ها ثابت نیست و با توسعه استان ، رشد جمعیت و صنایع به منابع آبی بیشتری نیاز است که با ظرفیت های درون استان بتوانیم تامین کنیم.

وی بیان داشت : هم اکنون در استان افزون بر 150 هزار متر مکعب آبشیرین کن در حال احداث است .البته بیش از 8 هزار کیلومتر نیز شبکه توزیع و خطوط انتقال داریم که با توجه به اعتبارات ، سالانه 250 کیلومتر آن نوسازی می شود و در صورت مشارکت مردم ، خیران ،شوراها و دهیاری ها می توان این روند را سرعت بخشید .

نگارش : سیده فردوس رضوی