در چنین روزی بر دنیا چه گذشت؟
تقویم تاریخ؛ از شهادت امام علی (ع) تا سقوط ببرک کارمل در افغانستان
امروز سه شنبه چهاردهم اردیبهشت سال ۱۴۰۰ هجری شمسی، برابر با ۲۱ رمضان سال ۱۴۴۲ هجری قمری و مطابق با چهارم می‌سال ۲۰۲۱ میلادی است.
به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما، مهمترین رویداد‌های تاریخی جهان در چنین روزی ( چهاردهم ارديبهشت سال ۱۴۰۰) به شرح زیر است:
شهادت حضرت امام علی (ع)، امام اول شیعیان
۱۴۰۲ سال پیش در چنین روزی، بیست و یکم رمضان سال ۴۰ هجری قمری «علی بن ابی طالب» (ع)، جانشین پیامبر گرامی اسلام (ص) و از اهل بیت آن حضرت، به شهادت رسید.
دو روز قبل، آنگاه که علی (ع) برای نماز صبح در مسجد حضور یافت و هنگامی که سر بر آستان حق تعالی فرود آورده بود، ضربت شمشیر یکی از خوارج، فرق سرش را شکافت و در چنین روزی بر اثر همین جراحت شدید چشم از جهان فروبست و به سعادتی که همواره آرزو می‌کرد، یعنی شهادت در راه خدا و رستگاری بزرگ دست یافت. این شهادت، مصیبت و لطمه‌ای جبران ناپذیر بر اسلام و مسلمین وارد کرد. باوجود این، شیوه زندگی آن حضرت و نیز چگونگی حکومتش و همچنین سخنان ارزشمندی که از او باقی مانده، اکنون پس از گذشت قرن ها، به سان چراغی فراروی جویندگان راه عدالت و حقیقت است. «نهج البلاغه»، گزیده سخنان حضرت علی (ع) است که در فصاحت و بلاغت، کم نظیر است. این سخنان حکمت آمیز حضرت علی (ع)، دریایی از معارف عرفانی و پند‌های اخلاقی و اجتماعی است که هر کدام پنجره‌ای را به سوی فضیلت‌ها می‌گشاید. آن حضرت بهترین راه را برای آراسته شدن آدمی به فضائل اخلاقی، تقوی می‌دانست. حضرت علی (ع) در وصیتی به فرزندانش، دقیقترین مسائل اخلاقی را به صورت نصیحت بیان می‌کند، از جمله می‌فرماید: «شما و خاندانم و هرکس را که سفارش من به او می‌رسد به پرهیزگاری و نظم در کار‌ها وصیت می‌کنم. به یتیمان روی آورید به همسایگان نیکی کنید که پیامبر (ص) آنچنان درباره همسایگان سفارش می‌فرمود که گمان بردم از یکدیگر ارث می‌برند. از قرآن دوری نکنید و نگذارید دیگران در عمل کردن به آن از شما پیشی گیرند. نماز را بزرگ شمارید که پایه دین شماست.»
تولد خواجه عبدالله انصاری، عارف و اندیشمند ایرانی
۱۰۱۵ سال پیش چنین روزی چهارم مه سال ۱۰۰۶ میلادی خواجه عبدالله انصاری ادیب، عارف و اندیشمند ایرانی، چشم به جهان گشود.
وی ۸۳ سال عمر کرد و در شهر هرات درگذشت. خواجه عبدالله انصاری معاصر خواجه نظام الملک و ابوسعید ابی الخیر بود. کتاب اسرار و جزوه دل و جان و رساله‌های قلندرنامه، هفت حصار و محبت نامه از جمله تالیفات اوست. مناجاتنامه خواجه عبدالله از لحاظ سادگی گفتار و شیرینی بیان، کم نظیر توصیف شده است. رباعیات شیخ عبدالله نیز معروفند.
درگذشت شیخ حر عاملی، از علما و محدثین مشهور شیعه
۳۳۸ سال پیش در چنین روزی، بیست و یکم رمضان سال ۱۱۰۴ هجری قمری «شیخ حر عاملی»، از علما و محدثین مشهور عالم تشیع، چشم از جهان فروبست.
ایشان در هشتم رجب سال ۱۰۳۳ هجری قمری در روستای "مشغره" از توابع جبل عامل لبنان به دنیا آمد و تا چهل سالگی در محضر علمای لبنان و سوریه، کسب فیض کرد و از دانش آنان بهره جست. شیخ حر عاملی پس از چندی به شهر مقدس مشهد ـ در شمال شرقی ایران ـ رفت و به مدت ۲۴ سال به ترویج دین، تدریس و قضاوت پرداخت. مهمترین اثر این عالم بزرگوار، کتاب «وسائل الشیعه» نام دارد که از کتب معتبر اسلامی در زمینه فقه و حدیث است. از دیگر کتاب‌های شیخ حر عاملی می‌توان به «الجواهر السنیه فی الاحادیث القدسیه»، «الاجازات» و «احوال الصحابه» اشاره کرد.
انحلال حزب نازی آلمان
۷۶ سال پیش در چنین روزی ۴ مه سال ۱۹۴۵ میلادی حزب نازی آلمان در پی شکست این کشور از متفقین منحل شد.
با انحلال حزب ناسیونالْ سوسیالیست آلمان مشهور به حزب نازی، دوران اقتدار و سلطه این حزب بر آلمان بعد از ۱۳ سال پایان یافت. نازی‌ها با افکار نژادپرستانه یکی از مخوفترین دیکتاتوری‌های توتالیتر را در تاریخ بشر به نام خود ثبت کردند. حزب نازی قصد داشت با اتحاد ملل آلمانی زبان، آلمان مقتدری ایجاد کند که بتواند مرز‌های خود را گسترش دهد. فعالیت حزب نازی پس از شکست آلمان در جنگ جهانی دوم برای همیشه غیر قانونی اعلام شد اما نئونازی‌های المان هم اکنون سعی می‌کنند در شکل‌های مختلفی یاد و خاطره نازی‌ها و رهبر نژادپرست آن‌ها آدولف هیتلر را زنده نگه دارند. آن‌ها حتی موفق شده اند به برخی از پارلمان‌های ایالتی آلمان نیز راه یابند.
درگذشت تیتو، یکی از بنیانگذاران جنبش عدم تعهد
۴۱ سال پیش در چنین روزی چهارم مه سال ۱۹۸۰ میلادی مارشال "ژوزف تیتو" رهبر یوگسلاوی و یکی از بنیانگذاران جنبش عدم تعهد درگذشت.
تیتو در جریان جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۵ میلادی در جبهه جنگ علیه روسیه دستگیر شد و پس از آزادی، همراه کمونیستها بر ضد حکومت تزاری جنگید. وی مدتی در حزب کمونیست یوگسلاوی نیز نقش فعالی داشت و به این جرم به ۶ سال زندان محکوم شد. تیتو پس از حمله آلمان به یوگسلاوی در جریان جنگ جهانی دوم، اقدام به تشکیل جبهه آزادی بخش ملی نمود. وی در ۱۹۴۴ میلادی با بهرهگیری از ۲۰۰ هزار چریک تحت فرماندهی خود و حمایت نیرو‌های شوروی سابق، موفق به شکست ارتش نازی در یوگسلاوی گردید. تیتو در سال ۱۹۵۳ به ریاست جمهوری، ریاست شورای اجرایى فدرال و فرماندهی عالی نیرو‌های مسلح برگزیده شد و در سال ۱۹۷۴ میلادی نیز رئیس جمهور مادام العمر گردید. او همواره در سیاست خارجی خود برخلاف مسیر سایر کشور‌های اروپای شرقی، استقلال از شوروی سابق را حفظ کرد و به همین سبب از جرگه احزاب کمونیست جهان اخراج شد. مارشال ژوزف تیتو سرانجام در چهارم مه ۱۹۸۰ میلادی در سن ۸۸ سالگی به دنبال یک بیماری طولانی و پس از ۳۵ سال حاکمیت مطلق بر یوگسلاوی درگذشت.
سقوط دولت ببرک کارمل در افغانستان
۳۵ سال پیش در چنین روزی، چهارم می ۱۹۸۶ میلادی دولت "ببرک کارمل" (Babrak Karmal) رئیس جمهور کمونیست افغانستان سقوط کرد.
بَبْرَک کارمِل در سال ۱۹۲۹ میلادی متولد شد و از جوانی وارد فعالیتهای سیاسی شد و با گرایش به کمونیسم، به دلیل فعالیتهای کمونیستی و مبارزات مخفی علیه رژیم پادشاهی ظاهر شاه، در دهه ۱۹۵۰ میلادی به مدت پنج سال را در زندان به سر برد. با این حال وی از سال ۱۹۵۶ میلادی به مدت ۱۷ سال در مجلس افغانستان موسوم به لویه جرگه عضویت داشت. کارمل در زمان حکومت دولت نورمحمد ترکی به سفارت در برخی کشور‌های بلوک شرق فرستاده شد، اما با کودتای دیگری به فرماندهی حفیظ الله امین، از بازگشت به افغانستان خودداری کرد. ولی چون روسها به حفیظ الله امین، که درصدد نزدیکی به امریکا و ایجاد تعادلی در روابط افغانستان با شرق و غرب بود، بدگمان شدند، موجبات سرنگونی او را فراهم آوردند و طی کودتای ۲۷ دسامبر ۱۹۷۹ میلادی ببرک کارمل را به جای حفیظ اللَّه امین بر اریکه قدرت نشاندند. آغاز حکومت کارمل در افغانستان با اشغال نظامی این کشور توسط قوای ارتش سرخ شوروی همراه بود. اما این اشغالگری با مقاومت مجاهدان افغانی روبرو شد. نبرد‌های سنگین مجاهدان افغان تا هشت سال ادامه یافت و در این زمان دولت شوروی درصدد تغییر سیاست خود در افغانستان برآمد. از این رو در نخستین گام در راه این تغییر سیاست، ببرک کارمل را در چهارم مه ۱۹۸۶ میلادی از ریاست جمهوری برکنار کرد و قدرت را به ژنرال نجیباللَّه رئیس پلیس مخفی افغانستان سپرد. کارمل در طول هفت سال حکومت خود، بیشترین تلاش را در صحنه تبلیغات داخلی و بینالمللی برای موجه جلوه دادن حضور نظامی شوروی سابق در افغانستان کرد. کارمل در اوایل دهه ۱۹۹۰ میلادی درگذشت.