مدیرعامل مؤسسه خانه کتاب و ادبیات ایران: ما به شکل شایسته از فضای مجازی استفاده نمی‌کردیم و معتقدم که فضای مجازی یک فرصت مغتنم برای حوزه فرهنگ، به ویژه فضای ادبیات و نشر است.
آقای ایوب دهقانکار در ابتدای این نشست ضمن تبریک دهه فجر انقلاب اسلامی گفت: در دومین نشست خبری پانزدهمین جشنواره شعر فجر هستیم. بد نیست در این مراسم اشاره‌ای داشته باشیم به نشست‌های خبری که در این مدت به مناسبت‌های مختلف از سوی موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شده است. ظرف همین سه، چهار ماه گذشته ما در تاریخ ۳۰ مهر نشست خبری جایزه جلال آل‌احمد را داشتیم که از سوی دفتر شعر و ادبیات داستانی موسسه برگزار شد؛ بعد از آن در ۷ دی‌ماه نخستین نشست خبری جشنواره شعر فجر برگزار شد.
وی افزود: ۱۶ دی نخستین نشست خبری نمایشگاه مجازی کتاب تهران را برگزار کردیم؛ ۲۹ دی‌ماه دومین نشست خبری نمایشگاه برگزار شد؛ امروز هم که ۱۹ بهمن است، شاهد برگزاری دومین نشست خبری شعر فجر هستیم و با احتساب این برنامه‌ها می‌توانیم بگوییم که در ۱۱۰ روز گذشته پنج نشست خبری برگزار کردیم و این جدا از مصاحبه‌های مختلفی است که در این مدت با رسانه‌ها داشته‌ایم. همچنین در هفته آینده نیز نشست خبری جایزه کتاب سال برگزار خواهد شد و لذا با احتساب ۱۲۰ روز، باید بگوییم که خانه کتاب و ادبیات ایران این توفیق را داشته که ظرف ۱۲۰ روز شش نشست خبری برگزار کند. یعنی به طور میانگین هر ۲۰ روز یک نشست خبری برگزار کردیم.
مدیرعامل مؤسسه خانه کتاب و ادبیات ایران با اشاره به نقش رسانه‌ها در اطلاع‌رسانی و آگاهی جامعه گفت: جا دارد در این برنامه تشکر کنم از اصحاب رسانه که در این مدت با ما همکاری داشتند و در این حوزه زحمت کشیدند؛ البته از رسانه نیز جز این انتظار نمی‌رود و رسانه‌ها در واقع به رسالت فرهنگ‌سازی و گفتمان‌سازی پرداخته‌اند. قطعا اگر رسانه‌ها در طول این مسیر همراه خانه کتاب و ادبیات ایران نبودند، این توفیقات نصیب ما نمی‌شد.
آقای دهقان کار افزود: ما در بدو تأسیس و فعالیت مؤسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، درگیر ویروس کرونا شدیم. مثل همه بخش‌های اجرایی مواجهه با ویروس کرونا برای ما نیز سه مرحله داشت. مرحله نخست، مرحله ابهام بود؛ چراکه نه تنها در کشور ما که در تمام دنیا مردم در هفته‌های نخست نمی‌دانستند که تکلیف چیست. در مرحله بعد مشخص شد که این ویروس مهمان ناخوانده ماست و فعلا قصد رخت بربستن ندارد و گویا ما باید میزبان او باشیم؛ از این رو نام این مرحله «پذیرش» بود و ما قبول کردیم که فعالیت‌هایمان را باید با وجود این ویروس پیش ببریم.
وی در توضیح وضعیت فعالیت‌های فرهنگی در دوران کرونا گفت: بعد از این دو مرحله ما وارد مرحله سوم شدیم؛ مرحله‌ای که مرحله انتقال و عملیات اجرایی بود. یعنی ما با خروج از ابهام و پذیرش بودن این ویروس وارد فاز اجرایی شدیم و برنامه‌هایمان را انطباق دادیم با این موضوع که ویروس کرونایی هم هست. به نظر من خانه کتاب و ادبیات ایران در این مرحله نمره موفقی گرفت.
آقای دهقان کار گفت: همان‌طور که گفتم، شروع فعالیت‌های ما در موسسه جدید همزمان با شیوع کرونا بود؛ با این حال انتظار می‌رفت که برنامه‌ها مثل قبل برگزار شود و خلل و وقفه‌ای در برنامه‌ها به وجود نیاید. ما نیز کارمان را شروع کردیم. ویروس کرونا اگر چه مشکلاتی را برای برگزار برنامه‌های ما به وجود آورد و در تغییر اصول و روش‌ها نقش داشت؛ اما در تغییر روش‌ها و شیوه‌های اجرایی بسیار قدرتمند عمل کرد و لذا ما ضمن اینکه هیچ کدام از برنامه‌های خانه کتاب و ادبیات را تعطیل نکردیم؛ اما شیوه و روش کارمان تفاوت‌های اساسی داشت.
مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران با اشاره به ظرفیت‌های فضای مجازی اظهار کرد: ما برنامه‌های هفته کتاب، طرح‌های فصلی، جشنواره‌ها و جوایز متعدد (از جایزه جلال گرفته تا جشنواره کتاب)، نمایشگاه مجازی و در حال حاضر نیز جشنواره شعر فجر را داشته و داریم. فصل مشترک همه این برنامه‌ها محرومیت از دیدار‌های چهره‌به‌چهره و حضوری است و دیگری استفاده از ظرفیت بزرگ، اما مغفول مانده فضای مجازی است.
وی افزود: متأسفانه ما به شکل شایسته از فضای مجازی استفاده نمی‌کردیم و من معتقدم که فضای مجازی یک فرصت بسیار مغتنم برای حوزه فرهنگ، مخصوصا فضای ادبیات و نشر است؛ چراکه گا‌ها فضایی که در فضای مجازی با آن روبه‌رو هستیم از فضای حقیقی بزرگ‌تر است. خلاصه باید بگوییم که ویروس کرونا باعث شد که ما در بهره‌مندی از فضای مجازی، سرعت‌مان را بالاتر ببریم. به عنوان نمونه فضای مجازی فرصت مناسبی را برای ارتباط و همکاری با دوستان‌مان در ایران و سایر کشور‌ها فراهم کرد؛ لذا دیپلماسی فرهنگی که همیشه یکی از اهداف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود با رونق استفاده از فضای مجازی محقق شد.
آقای دهقانکار در توضیح استفاده از فضای مجازی در برنامه‌های موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران اظهار کرد: ما در خانه کتاب و ادبیات ایران سعی کردیم که یک پیوند منطقی و عملیاتی بین حوزه کتاب و ادبیات و فضای مجازی به وجود بیاوریم. برای نمونه می‌توان به نمایشگاه کتاب اشاره کرد که چند روز پیش برگزار شد و ما در این رویداد مهم از ظرفیت فضای مجازی استفاده کردیم. نمونه دیگر همین نشست امروز است که گرچه شرایط موجود ما را از برگزاری محفل‌های حضوری محروم کرده؛ اما ما شاهد رویش فرصت‌های جدیدی بودیم که در گذشته این امکانات وجود نداشت.
وی افزود: به عنوان مثال یکی از اتفاقات خوب و مهم، برگزاری محفل فارسی‌زبانان بود که در بستر فضای مجازی برگزار شد و دیدیم که مهمانانی از کشور‌های مختلف در آن حضور داشتند. به نظرم اگر کرونا هم نبود باز جمع کردن این افراد در یک محفل ادبی کار خیلی سختی بود که ما به لطف فضای مجازی این کار را انجام دادیم.
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران با اشاره به برگزاری کارگاه‌های آموزشی به صورت مجازی گفت: یکی از برنامه‌هایی که هر ساله در کنار برگزاری جشنواره شعر فجر برگزار می‌شد، بحث کارگاه‌های آموزشی بود که در آن افرادی که خواهان ارتقاء سطح ادبی و شعری خود بودند در این کارگاه‌ها شرکت می‌کردند. زمان برگزاری این کارگاه‌ها سه روز بود و افراد کمی می‌توانستند در آن شرکت کنند.
وی افزود: برای کسانی هم که از شهر‌های دور می‌خواستند در این کارگاه‌ها شرکت کنند شرایط سخت بود؛ اما امسال ما به لطف فضای مجازی توانستیم کارگاه‌ها را در سه بخش و در مدت دو ماه برگزار کنیم که اصلا شرایط با قبل قابل قیاس نیست. برگزاری کارگاه به این شکل شرایطی را برای ما به وجود آورد که ما حتا شرکت‌کننده از خارج کشور نیز داشتیم.
آقای دهقانکار افزود: امسال بخش ویژه همه برنامه‌های ما در خانه کتاب و ادبیات ایران، چهل سالگی دفاع مقدس بود و همین طور فعالیت‌های ما ارتباط معنوی با سالگرد شهادت حاج قاسم سلیمانی داشتند. در بخش غیررقابتی و محافل جشنواره نیز ما کارمان را به صورت مجازی و از کنار مزار شهید فخری‌زاده در امام‌زاده صالح (ع) آغاز کردیم.
آیین اختتامیه پانزدهمین دوره جشنواره شعر فجر از ساعت ۱۰ صبح روز یکشنبه ۲۶ بهمن با حضور آقای سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در تالار وحدت برگزار خواهد شد.