چک و سفته و مسائل مرتبط با آن در قانون برای شخص صادر کننده و دریافت کننده تعهداتی را به همراه دارد که باعث پیشگیری از مشکلات ناخواسته بعدی بین دو طرف می‌باشد.
به گزارش گروه وب گردی خبرگزاری صدا و سيما، چک و سفته و مسائل مرتبط با آن در قانون برای شخص صادر کننده و دریافت کننده تعهداتی را به همراه دارد و به تبع آن موجب رعایت موارد و توجه به نکاتی می شود که باعث پیشگیری از مشکلات و اتفاقات ناخواسته بعدی بین دو طرف می باشد. از این رو با توجه به مبتلا به بودن موارد مربوط با چک به توضیح زیر می پردازیم:
شرایط انتقال دادن چک بعد از اخذ گواهی عدم پرداخت چیست؟
چک باید پشت نویسی یا ظهر نویسی شود که انواع مختلفی دارد و مسئولیت‌هایی هم در بر دارد. در این مقاله قصد داریم درباره شرایط انتقال چک پس از اخذ گواهی عدم پرداخت صحبت کنیم.
پشت نویسی چک چیست؟
نوشتن عباراتی در پشت چک را پشت نویسی می گویند که نشانگر انتقال حق و اثبات آن می باشد
پشت نویسی چک به دو صورت انجام می شود:
۱_ انتقال چک: صاحب چک زمانی که پشت چک را امضاء می کند یعنی آن را به دیگری انتقال داده است، زمانی که وجه چک پرداخت نشود می‌توان در بانک پرداخت کننده وجه درخواست صدور گواهی عدم پرداخت کرد.
۲_ ضمانت از صادرکننده چک: شخص ثالثی تحت عنوان ضامن می تواند پشت چک را امضاء نماید که با انجام این عمل یا از صادرکنندهی چک حمایت می کند و یا ضامن پشت نویسی قبلی می شود.
مسئولیت‌هایی که با پشت نویسی چک ایجاد می شود
اگر شخص ثالثی چک (انتقال چک) را پشت نویسی کند و وجه چک پرداخت نشود، دارنده‌ی چک در صورتی می تواند به او مراجعه کند و خواستار طلب خود باشد که گواهی عدم پرداخت تا پانزده روز از موعد سر رسید چک صادر شده باشد و اگر دارنده‌ی چک در آن پانزده روز مراجعه نکرد با گذشت آن شخص پشت نویس بری شده و فقط می توان به دارنده چک بابت طلب مراجعه کرد.
در صورتی که چک از جهت ضمانت پشت نویسی شود و چک برگشت بخورد و در بانک گواهی عدم پرداخت گرفته شود ضامن مسئول پرداخت طلب است و دارنده چک هر زمان که بخواهد می تواند به ضامن مراجعه کرده و خواستار طلب باشد.
تشخیص امضاء پشت نویسی در خصوص اینکه چک در باب انتقال چک صادر شده است یا در باب ضمانت
۱: تنهاکسی که می تواند چک پشت نویسی را امضاء کند صاحب چک است بدین معنا که چک انتقال زمانی بوجود می‌آید که دارنده چک آن را پشت نویسی و امضاء کرده باشد واگر شخصی جز صاحب چک آن را امضاء نماید در این صورت انتقال دهند محسوب نمی شود بلکه ضامن چک به حساب می‌آید
۲: امضاکننده زمانی که چکی را پشت نویسی می کند و امضاء می کند باید مشخص کند و باید پشت چک اعلام کند که امضاء خود را با هدف انتقال چک امضاء کرده یا به عنوان ضامن.
۳: اگر شخصی که پشت چک را امضاء کرده و اعلام نکرده که قصدش از امضاء چه بوده است، امضاء شخص به عنوان انتقال چک برداشت می شود، ولی اگر موقع امضاء شخص امضاء کننده شخص ثالثی باشد امضاء او به عنوان ضامن محسوب می شود.
۴: در صورتی که معلوم نباشد شخص امضاء کننده صاحب چک است یا شخص ثالث در این صورت تشخیص را بر نشانه‌های تصرف می گذاریم نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که نمی توان نسبت به شخصی که پشت چک را امضاء کرده است چه بر حسب انتقال چک و چه بر حسب ضامن شکایت کیفری کرد و شکایت باید به صورت حقوقی مطرح شود.
پس از اخذ گواهی عدم پرداخت چه مراحلی را باید طی کرد
زمانی که چک برگشت می خورد و گواهی عدم پرداخت گرفته می شود باید شکوائیه‌ای نسبت به آن تنظیم کرد و بعد از آن این شکوائیه را باید به همراه اصل چک به دادگاهی که بانک محال علیه واقع شده برد و دادگاه مربوطه دستور شروع تحقیقات مقدماتی را می‌نماید و نتیجه بدست آمده را به نیروی انتظامی محل سکونت صادرکننده چک فرستاده و نیروی انتظامی بعد از گرفتن دستور از جانب مقام قضایی اخطاریه‌ای را برای صاحب چک فرستاده که این اخطاریه ۳ روز مهلت دارد و بعد از گذشت ۳ روز اگر صاحب چک رضایت شاکی را نگرفته باشد یا توانایی پرداخت چک را نداشته باشد و یا در زمان مقرر حضور نداشته باشد مقام قضایی دستور جلب متهم را صادر می کند پرونده به مراجع قضایی مربوطه ارجاع داده می شود که این پرونده حاوی گزارشات نیروی انتظامی است.
ریاست و یا معاونین حوزه قضایی مربوطه شعبه رسیدگی کننده را مشخص می کنند و پرونده مورد رسیدگی قرار می گیرد.
در صورتی که متهم بعد از صادر شدن حکم قطعی بتواند مبلغ چک را فراهم کند و یا رضایت شاکی را بگیرد و یا شاکی خودش گذشت کند حکم اجرا نمیشود.
دعوی حقوقی وصول چک
بسیاری از مردم این تصور را دارند که برای وصول وجه چک باید حتما شکایت کیفری مطرح نمایند، اما باید توجه کرد که با مطرح کردن شکایت کیفری دادگاه فقط شخص صاحب چک را مجازات می کند که مجزات آن حبس خواهد بود، اما در مورد طلب شخص شاکی حکمی صادر نمی کند.
در مورد چک‌های کیفری و حقوقی زمانی دارنده چک می تواند به طلب خود دست پیدا کند که به عنوان خواهان فرم دادخواست را پر و تکمیل و هزینه دادرسی را پرداخت و تمبر را باطل کرده و آن را به دادگاه داده باشد.