پخش زنده
امروز: -
دانستنی‌های پشت‌نویسی چک
پشت نویسی چک، نوشتن عبارت یا عباراتی بر پشت سند (چک) است که انتقال حق مندرج در سند مزبور را بیان می کند و اثبات‌کننده آن است.
به گزارش گروه وب‌گردی خبرگزاری صدا و سیما، حتماً تاکنون عباراتی نظیر پشت نویسی چک یا ظهرنویسی چک را شنیده‌اید.
پشت نویسی چک، نوشتن عبارت یا عباراتی بر پشت سند (چک) بوده که بیانگر انتقال حق مندرج در سند مزبور و اثبات‌کننده آن است.
ظهرنویسی چک معمولاً به دو منظور صورت می‌گیرد:
الف- به منظور انتقال چک
دارنده چک با امضا در پشت چک، آن را به شخص دیگری منتقل می‌کند. در صورتی‌که وجه مندرج در چک در سررسید از سوی صادرکننده تأمین نشود، بانک محال‌علیه (بانک پرداخت‌کننده وجه) اقدام به صدور گواهی‌نامه پرداخت نکردن می‌کند.
ب- به‌منظور ضمانت از صادرکننده یا پشت نویس قبلی
در این حالت برای معتبر کردن بیشتر چک نزد دارنده آن، شخص ثالثی به عنوان ضامن، پشت چک را امضا می‌کند که ممکن است از صادرکننده ضمانت کند یا از پشت نویس قبلی.
مسئولیت پشت نویس در هر یک از انواع پشت نویسی چک
برای بحث در خصوص پشت نویسی چک باید به قانون تجارت (مواد مربوط به پشت نویسی برات) رجوع کرد، زیرا از یک سو، قانون صدور چک، مسئولیت مدنی پشت‌نویسان چک را به قانون تجارت ارجاع داده است و از سوی دیگر در خود این قانون مواد مستقلی در خصوص ظهرنویسی چک وجود ندارد بلکه به مواد مربوط به پشت نویسی برات انتقال داده شده است.
بر اساس آن‌چه عنوان شد اگر پشت نویسی چک به منظور انتقال چک باشد، دارنده چک در صورتی می‌تواند به پشت نویس مراجعه و مبلغ چک را مطالبه کند که گواهی‌نامه پرداخت نکردن تا ۱۵ روز از زمان سررسید چک صادر شود. در این حالت او می‌تواند به هر یک از صادرکننده یا پشت نویس، جهت دریافت طلب رجوع کند.
در غیر این‌صورت (خارج از زمان ۱۵ روز)، پشت نویس در مقابل دارنده چک بری شده و دارنده فقط می‌تواند از صادرکننده چک، طلب خود را مطالبه کند.
در صورتی‌که پشت نویسی چک به منظور ضمانت باشد، چنان‌چه چک پس از مراجعه به بانک به‌دلیل موجودی نداشتن، برگشت بخورد و به‌عنوان چک برگشتی تلقی شود، ضامن به‌همراه کسی که از او ضمانت کرده، مسئول پرداخت می‌شود و در این فرض محدودیت زمانی در برگشت چک و غیره در قانون پیش‌بینی نشده است و دارنده، هر زمان می‌تواند به ضامن و دیگر مسئولان چک، جهت وصول مبلغ مندرج در چک رجوع کند.
همان‌طور که ملاحظه می‌شود امضاء چک به عنوان ضامن، مسئولیت بیشتری را نسبت به امضاء به‌عنوان انتقال‌دهنده به همراه دارد. اما چگونه می‌توان تشخیص داد که امضاء پشت نویس در حکم ضمانت است یا انتقال؟
معیار‌های تشخیص ضمانت‌کننده از انتقال‌دهنده در ظهرنویسی چک‌ها
۱ـ پشت نویسی جهت انتقال فرع بر مالکیت چک است. یعنی تنها کسی می‌تواند پشت نویس انتقال‌دهنده به‌حساب آید که در هنگام امضا، دارنده چک بوده باشد. پس اگر شخصی به‌جز دارنده (ثالث) پشت چک را امضاء کرده باشد، انتقال‌دهنده نیست و باید ضامن محسوب شود.
۲- اگر امضاکننده قصد خود را از امضاء در پشت چک اعلام دارد، اصولاً معیار تشخیص، اراده امضاکننده است. در واقع اگر امضاکننده اعلام کند که بابت انتقال امضاء کرده است، برای تشخیص نوع پشت نویسی به‌همین عبارت استناد می‌شود.
۳ـ اگر امضاکننده قصد خود را اعلام نکرده و به‌دلیلی معلوم است که او هنگام امضا دارنده چک بوده، حتی اگر سند در وجه حامل باشد، صرف امضاء او حمل بر پشت نویسی به‌منظور انتقال می‌شود و اگر هنگام امضاء ثالث بوده (دارنده نبوده)، امضاء او حمل بر ضمانت خواهد شد.
۴ـ اگر معلوم نیست که امضاکننده شخص ثالث بوده یا دارنده، بر مبنای اماره تصرف باید او را دارنده چک تلقی کرد؛ لذا امضاء او باید حمل بر پشت نویسی به‌منظور انتقال شود.
فارغ از نوع پشت نویسی چک، نکته‌ای که باید به آن توجه کرد، این است که علیه پشت نویس، چه از نوع ضامن و چه از نوع انتقال‌دهنده، نمی‌توان شکایت کیفری کرد و حکم جلب گرفت و باید به شکل حقوقی طرح دعوی شود.
نظر شما