سازمان پزشکی قانونی در خصوص افزایش آمار تلفات مسمومیت با گاز هشدار داد و بر لزوم استفاده درست از سیستم‌های گرمایشی تأکید کرد.
مرگ ۲۱۹ نفر در هفت ماه
در هفت ماهه سال جاری ۲۹۱ نفر بر اثر مسمومیت با گاز منوکسیدکربن در کشور جان خود را از دست دادند، این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال قبل که آمار تلفات ۲۴۵ نفر بود، ۱۸.۸ درصد افزایش یافته است.
از کل تلفات مسمومیت با گاز در هفت ماهه امسال، ۲۱۹ نفر مرد و ۷۲ نفر زن بودند.
همچنین در این مدت استان‌های تهران با ۵۰ فوتی، آذربایجان شرقی با ۲۲ نفر و فارس با ۱۹ فوتی بیشترین آمار تلفات مسمومیت با گاز را داشته اند. استان‌های البرز، خراسان رضوی و مرکزی نیز هرکدام با ۱۸ فوتی در رتبه بعدی آمار مسمومیت با گاز قرار می‌گیرند.
تلفات گازگرفتگی در سایر استانها کمتر از ۱۵ نفر و در تعدادی از استانها نیز صفر گزارش شده است.
رشد تلفات در مهر ماه
با توجه به افزایش آمار مسمومیت با گاز منوکسید کربن در نیمه دوم سال، در مهر ماه نیز شاهد افزایش این آمار در کشور بوده ایم. در این ماه ۳۷ نفر بر اثر گازگرفتگی جان خود را از دست داده اند که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۴ نفر بیشتر شده است.
تمام سوخت‌های گیاهی یا سوخت‌های با منشا گیاهی و فسیلی می‌توانند منبع تولید گاز منواکسید کربن باشند.
اجزای گیاهان مثل چوب، خاشاک، علوفه، پنبه و ...، مواد گیاهی که تغییراتی در آن‌ها ایجاد شده است مثل زغال، زغال سنگ و یا فضولات حیوانات گیاهخوار، پارچه‌های نخی و سوخت‌های فسیلی مثل نفت، بنزین، گازوئیل، گاز طبیعی و هر ماده‌ای که از این مواد تهیه می‌شود مانند لاستیک، پلاستیک، قیر، پارچه‌های پلاستیکی می‌توانند در شرایطی که اکسیژن کافی در هوا وجود نداشته باشد، به صورت ناقص بسوزند و گاز زغال یا همان منواکسید کربن تولید کنند.
گاز زغال گازی است بی بو، بی رنگ، بی مزه و سبک‌تر از هوا، این گاز بسیار سمی و مرگ آور است. غلظت نیم تا یک درصد آن در هوای تنفسی در مدت ۱۵ دقیقه باعث مرگ می‌شود. اگر غلظت این گاز در هوای تنفسی زیاد باشد می‌تواند خیلی سریع باعث مرگ شود و حتی در غلظت‌های بالا می‌تواند باعث مرگ آنی شود.
نکته مهم آن است که با توجه به بدون بو و رنگ بودن گاز منواکسید کربن، تا زمانی که انسان تحت تأثیر گاز منواکسید کربن قرار نگیرد و آثار مسمومیت در وی ظاهر نشود متوجه وجود گاز منواکسید کربن در هوا نمی‌شود.
مهم‌ترین نکته در جلوگیری از تولید گاز منواکسید کربن، رساندن هوای کافی (اکسیژن کافی) به ماده سوختنی است. اگر به ماده سوختی هوای کافی برسد، گاز منواکسید کربن تولید نخواهد کرد؛ بنابراین تهویه هوا مهم‌ترین نکته در پیشگیری از تولید گاز منواکسید کربن است.
باید توجه داشت که برای فرستادن هوای داغ به بیرون از فضای مسکونی باید جهت عمودی در مسیر حرکت هوای داغ ایجاد کنیم. اگر در مسیر هوای داغ قسمتی از مسیر افقی بود ضروری است سه برابر طول آن مسیر افقی، مسیری عمودی وجود داشته باشد. به عبارتی اگر در مجموع در مسیر لوله دودکش یک متر مسیر افقی وجود داشت، باید سه متر مسیر عمودی وجود نیز داشته باشد. اگر مسیر عمودی کافی در دودکش وجود نداشته باشد تمایل مثبتی به خروج هوا از آن فضا وجود نخواهد داشت.
نکته مهم دیگر اینکه اگر درمسیر حرکت هوای داغ حتی یک مسیر کوتاه در جهت پایین وجود داشته باشد هوای گرم به بیرون نخواهد رفت. اگر در انتهای مسیر خروج هوای داغ، فشار مثبت ناشی از وزش باد ایجاد گردد هوای داغ به بیرون نخواهد رفت و به همین دلیل است که باید در انتهای دودکش کلاهک‌های مخصوص وجود داشته باشد تا جریان باد از خروج هوای داغ پیشگیری نکند.
همان قدر که وجود دود کش برای وسیله حرارتی لازم است وجود منفذ و دریچه‌ای برای ورود هوا به فضای مسکونی که وسیله حرارتی در آن قرار دارد، لازم است. اگر هوا نتواند داخل شود به بیرون هم نخواهد رفت و این یعنی اختلال در تهویه و اختلال در تهویه یعنی شرایط برای تولید منواکسید کربن فراهم شده است.
داغ بودن لوله دودکش در فاصله قابل توجهی دورتر از خود وسیله حرارتی، نشان دهنده جریان هوای داغ در آن خواهد بود.
ابتدایی‌ترین و بهترین اقدام در برخورد با شخص دچار گاز گرفتگی، خارج کردن او از محیطی است که در آن مسمومیت رخ داده است و سپس انتقال سریع و بلافاصله وی به مراکز درمانی برای تجویز اکسیژن و سایر اقدامات لازم، اما بسیار مهم است که به هنگام ورود به فضایی که در آن منواکسید کربن وجود دارد و شخصی مسموم و بیهوش شده است، این توجه و دقت را داشته باشیم که خودمان دچار گاز گرفتگی و مسمومیت نشویم.
بهتر است تا حد امکان نفس خودمان را حبس کنیم، در‌ها و پنجره‌ها را باز کنیم، دوباره به بیرون از آن فضا برگردیم نفس تازه کنیم و مجدد برای کمک وارد شویم و اگر لازم بود چندین بار برای نفس تازه کردن، از آن محیط خارج شویم و مراجعت کنیم.