بزرگترین میدان خشکبار خاورمیانه در خوی قرار دارد که تخمه‌های آجیلی آفتابگردان و کدوی کشور را تأمین می‌کند.
در این بین شهرستان خوی با تولید ۴۰ درصد و توزیع بیش از ۷۰ درصد تخمه‌های آجیلی در صدر تولیدکنندگان کشور قرار گرفته و وجود اراضی کشاورزی مرغوب و مستعد و بالا بودن تقاضا در بازار، کشت آسان و داشتن امکان کشت دوم از مهم‌ترین علل رونق کشت دانه‌های آجیلی در خوی است.
وجود بزرگترین میدان خشکبار به‌خصوص تخمه‌های آجیلی در خاورمیانه و به ویژه غرب آسیا و تنها بازار بورس محصولات دانه‌های آفتابگردان و کدو آجیلی کشور در خوی بیانگر نقش مهم و سهم بالای این شهرستان در تولید این محصول است.
امینی مدیر جهاد کشاورزی شهرستان خوی در گفت و گو با خبرگزاری صداوسیما می گوید:در این شهرستان بیش از 38 هزار هکتار اراضی زیر کشت دانه های آجیلی کدو و آفتابگردان رفته است.
مردانی رئیس اداره بهبود تولیدات گیاهی شهرستان خوی نیز می گوید: ارقام دانه های آفتابگردان کشت شده در استان به ویژه شهرستان خوی قلمی، دورسفید ، شمشیری و پسته ای و اقلام کدو مشهدی، گوشتی، همدانی و قلمی و سایر ارقام محلی است.
همزمان با برداشت محصول ،بازار دانه های روغنی آجیلی آفتابگردان در خوی داغ و چرخ کارگاه های فرآوری هم شتاب می گیرد.
رئیس اداره بهبود تولیدات گیاهی شهرستان خوی می گوید: بازار بورس تخمه های آجیلی با ۳۰۰ غرفه و ۱۰۰ واحد فرآوری و با اشتغالزایی به سه هزار نفر بصورت مستقیم در شهرستان خوی فعال است.
هر سال در هنگام برداشت ، قیمت محصول و بازگشت سرمایه تنها دغدغه کشاورزان و خانواده های آنان است.
مردانی با بیان اینکه کشاورزان این بخش نیز همانند کشاورزان سایر محصولات کشاورزی با مشکلات عدیده ای دست و پنجه نرم می کنند ، افزود: از جمله مشکلات کشاورزان استان برای کشت تخمه آفتابگردان و کدو آجیلی، نبود ارقام اصلاح شده و کشت ارقام بومی و محلی ، نبود برنامه برای صادرات مازاد بر نیاز محصولات، نبود کارگاه و کارخانجات نوین بسته‌بندی و مقاومت کم به افات و امراض است.
عبداللهی یکی از کشاورزان شهرستان خوی با اشاره به واردات تخمه آجیلی بی کیفیت از کشورهای همسایه می گوید: از مسئولان درخواست داریم که از واردات بی رویه این محصول جلوگیری کنند و از طرفی صادارت این محصول را شروع کنند.
این کشاورز خویی ادامه داد:قیمت تخمه کیلویی برای کشاورز 20 هزار تومان هست که با این هزینه های بالای کاشت، داشت و برداشت اصلا به صرفه نیست.
موسی نژاد دیگر کشاورز خویی با تاکید بر اینکه با صادرات این محصولصدها میلیون دلار ارز وارد کشور می‌شود، اظهار کرد: کشاوزان مظلوم انتظار افزایش صادرات را دارند نه اینکه هر سال شاهد پایمال شدن دست رنجشان باشند.
او ادامه داد: امیدواریم با تصمیم گیری صحیح مسئولان در سال جاری شاهد افزایش صادرات این محصولات به دلیل کیفیت بسیار مطلوب آن نسبت به سال‌های گذشته باشیم.
رضایی پور یکی ازغرفه داران بازار بورس تخمه‌های آجیلی نیز می گوید: دولت باید واردات غیرضروری این محصولات متوقف کند تا محصول با کیفیت تولیدی کشاورزان ایرانی به قیمت واقعی خود به فروش رود.
رییس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی نیز با بیان اینکه این استان رکوردار تولید تخم کدو و آفتابگردان آجیلی در کشور است، گفت: بیش از ۱۵ هزار خانوار روستایی و شهری در استان به صورت مستقیم از طریق کشت و فروش تخم کدو و آفتابگردان آجیلی امرار معاش می‌کنند.
رسول جلیلی افزود: پیش‌بینی می‌شود امسال ۳۹ هزار تن تخم آفتابگردان آجیلی ازسطح ۲۳ هزار و ۵۰۰ هکتار از اراضی زیر کشت این محصول و ۲۰ هزار تن تخم کدو آجیلی از ۲۴ هزار هکتار از مزارع استان برداشت شود.
پیش بینی تولید ۵۹ هزار تن تخم کدوی آجیلی و آفتابگردان از مزارع استان
وی اضافه کرد: سطح زیر کشت و تولید تخم کدو و آفتابگردان در سال زراعی امسال نسبت به سال گذشته با ۱۰ درصد افزایش روبرو بوده و پیش‌بینی می‌شود ۵۹ هزار تن تخم کدوی آجیلی و آفتابگردان از مزارع استان برداشت شود.
رییس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی گفت: اقلام دانه‌های آفتابگردان کشت شده در استان قلمی، دورسفید، شمشیری و پسته‌ای و اقلام کدو مشهدی، گوشتی، همدانی و قلمی و سایر ارقام محلی است.
این مسئول افزود: بزرگترین بازار بورس دانه‌های آجیلی آفتابگردان و کدو کشور در حال حاضر در آذربایجان غربی و شهرستان خوی فعالیت دارد و در حال حاضر قیمت فروش تخم آفتابگردان آجیلی در بازار مصرف، ما بین ۱۲ تا ۳۰ هزار تومان و قیمت تخم کدوآجیلی در حدود ۴۸ تا ۵۵ هزار تومان است.
وی خاطر نشان کرد: ۱۲ هزارو ۹۰۰ تن آفتابگردان آجیلی و ۴ هزار و ۳۰۰ تن کدو آجیلی به طور متوسط مصرف استانی بوده و مازاد تولید آن به بسیاری از استان‌های کشور و برخی کشورهای همسایه و حاشیه خلیج فارس صادر می‌شود.
وی به مشکلات کشاورزان منطقه در کشت این محصول اشاره کرد و گفت: از جمله مشکلات کشاورزان استان برای کشت تخمه آفتابگردان و کدو آجیلی، نبود ارقام اصلاح شده، نبود برنامه برای صادرات مازاد بر نیاز محصولات، نبود کارگاه و کارخانجات نوین بسته‌بندی و مقاومت کم به افات و امراض است.
با توجه به اینکه بازار بورس تخمه‌های آجیلی خوی عمده اشتغال مردم خوی را تشکیل می‌دهد، توجه مسئولان به مشکلات صنفی آنان و یافتن راه حلی مناسب نه تنها موجب رونق مجدد صادرات این محصولات می‌شود بلکه از تعطیلی و رکود بازار بورس این محصولات در خوی و بیکار شدن هزاران کارگر، تاجر و افراد فعال در این بخش جلوگیری می‌کند.