در چنین روزی بر دنیا چه گذشت؟
تقویم تاریخ؛ از حمله یزید به مکه تا سقوط رضاخان
امروز سه شنبه، بیست و پنجم شهریور سال ۱۳۹۹ هجری شمسی، برابر با ۲۶ محرم سال ۱۴۴۲ هجری قمری و مطابق با پانزدهم سپتامبر سال ۲۰۲۰ میلادی است.
به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما، مهم‌ترین رویداد‌های تاریخی جهان در چنین روزی (بيست و پنجم شهريور) به شرح زیر است:
حمله سپاه یزید به مکه برای سرکوب قیام عبدالله بن زبیر
۱۳۷۸ سال پیش در چنین روزی بیست و ششم محرم سال ۶۴ هجری قمری شهر مقدس مکّه پس از محاصره توسط سپاهیان یزید بن معاویه حاکم ظالم بر سرزمین‌های اسلامی سنگ باران شد.
یزیدبن معاویه پس از شهادت اباعبداللّه الحسین (ع) و یارانش در کربلا و اسیر نمودن اهل بیت و بازماندگان آنان، خود را در نزد مسلمانان، بی مقدار و بی اعتبار کرد. از سوی دیگر، افشاگریهای خاندان عصمت و طهارت و طرفداران اهل بیت (ع)، مردم را بر ضد حکومت یزید وادار به قیام نمود. به همین جهت در سال ۶۳ ق شورش ها و جنبش هایى بر ضد یزید در حجاز به وجود آمد. سرانجام اهالی مکه و مدینه اقدام به مخالفتهای علنی و درگیری مسلحانه با سپاهیان و عاملان یزید نمودند. در مکه، عبدالله بن زبیر با پرداختن به عبادت و مخالفت با یزیدبن معاویه، مردم را به گرد خود جمع کرد وبه تدریج قوت یافته بود و توانست شهر مکه را از دست عامل یزید بیرون آورد و خود بر آن استیلا یابد. سپاهیان شام به مکه هجوم آورده و آن را در محاصره خویش قرار دادند و بر اهالی آن بسیار سخت گرفتند. آنان بر بلندی های اطراف مکه، منجنیق ها و سنگ انداز‌های بزرگی نصب کرده و به وسیله آن‌ها شهر را سنگباران کردند. عبدالله بن زبیر و بسیاری از مردم به مسجدالحرام پناه آورده تا از شدت سنگ باران دشمن در امان باشند، ولی حصین بن نمیر دستور داد که مسجدالحرام و کعبه را نیز نشانه گرفته و زیر ضربات خویش قرار دهند. سپاهیان یزید با این اعمال ننگین خودکاری از پیش نبرده و متقابلاً موجب تقویت عبدالله بن زبیر و قیام او گردیدند. سرانجام یزید در ۱۴ ربیع الاول همان سال به هلاکت رسید و نیرو‌های شامی به شام بازگشت نمودند و عبدالله بن زبیر، زمام امور حجاز را به دست گرفت.
سقوط دیکتاتوری رضا میرپنج
۷۹ سال پیش در چنین روزی برابر با بیست و پنجم شهریور ۱۳۲۰ شمسی دیکتاتوری رضاخان میرپنج ساقط و سلطنت پسرش «محمدرضا پهلوی» بر ایران شروع شد.
پس از تهاجم ارتش سرخ شوروی از شمال و ارتش انگلیس از غرب و جنوب به ایران و اشغال نظامی ایران در جریان جنگ جهانی دوم، رضاخان در ۲۵ شهریور ۱۳۲۰، پس از شانزده سال دیکتاتوری و استبداد مجبور به استعفا و تبعید از ایران گردید و فرزندش محمدرضا پهلوی با همکاری انگلیسی‌ها بر سر کار آمد. رضا خان در ابتدا قصد رفتن به هندوستان را داشت، اما در طی سفر به او اطلاع دادند که دولت انگلیس با رفتن او به هندوستان مخالف است. سرانجام رضاخان را به جزیره "موریس" در اقیانوس هند و پس از مدتی به "ژوهانسبورگ" در آفریقای جنوبی تبعید کردند. رضا خان چند سال بعد در ۴ مرداد ۱۳۲۳ شمسی (۲۶ ژوئیه ۱۹۴۴) میلادی در آفریقای جنوبی درگذشت.
درگذشت ملا عبدالله شوشتری، علامه عصر صفوی
۴۱۹ سال پیش در چنین روزی، بیست و ششم محرم سال ۱۰۲۳ هجری قمری ملا عبدالله شوشتری معروف به «شیخ عبدالله تستری» (Tostari)، فقیه و دانشمند مسلمان ایرانی، درگذشت.
وی پس از طی دوران تحصیلات مقدماتی علوم دینی و کسب فیض از محضر اساتید برجسته زمان خود، به درجه اجتهاد نائل شد. تستری سپس در حوزه علمیه شهر اصفهان به تدریس و تربیت علاقه مندان علوم دینی پرداخت. در کلاس درس شیخ عبدا... تستری جمع کثیری شرکت می‌جستند و از دانش او بهره می‌بردند. علامه مجلسی اول و میرزا محمد نائینی از جمله شاگردان این عالم بزرگوار به شمار می‌روند. از شیخ عبدا... تستری تالیفات متعددی به یادگار مانده که از میان آن‌ها می‌توان به کتب «خواص القرآن» و «جامع الفواید» اشاره کرد.
استقلال کشور‌های آمریکای مرکزی از اسپانیا
۱۹۹ سال پیش در چنین روزی پانزدهم سپتامبر سال ۱۸۲۱ میلادی کشور‌های آمریکای مرکزی از استعمار اسپانیا خارج شدند. کشور‌های نیکاراگوئه، السالوادور، کاستاریکا، هُندوراس و گواتمالا واقع در امریکای مرکزی از اوایل قرن شانزدهم، تحت استعمار اسپانیا قرار گرفتند. از آغاز قرن نوزدهم، موج استقلال طلبی در این مناطق آغاز شد و با به هم ریختن اوضاع داخلی اسپانیا و ضعف حکومت مرکزی، مناطق مستعمره به سمت استقلال به پیش رفتند. سرانجام شورش های گسترده مردمی نتیجه داد و در ۱۵ سپتامبر ۱۸۲۱، استقلال این کشور‌ها اعلام شد و همگی به جز السالوادور که تا آن زمان یکی از ایالات گواتمالا بود، پس از استقلال به امپراتوری بزرگ مکزیک پیوستند. در سال ۱۸۲۳ م، این کشور‌ها از امپراتوری مکزیک جدا شده و همراه با کشور‌های منطقه، اتحادیه دیگری را به نام فدراسیون ایالات امریکای مرکزی تشکیل دادند. این اتحادیه نیز چندان دوام نیافت و در سال ۱۸۳۹ از هم گسیخت. پس از فروپاشی این اتحادیه، هر یک از کشور‌ها به استقلال کامل دست یافته و حکومتی مرکزی تشکیل دادند.
تصرف اسکندریه مصر توسط قوای متجاوز انگلیسی
۱۳۸ سال پیش در چنین روزی پانزدهم سپتامبر سال ۱۸۸۲ میلادی شهر اسکندریه مصر توسط قوای متجاوز انگلیسی اشغال شد.
شهر اسکندریه در سال ۳۳۲ قبل از میلاد توسط اسکندر مقدونی ساخته شد و پس از آن در طی سالهای متمادی، محل علم و دانش و هنر بوده است. در اواخر قرن هجدهم به اشغال فرانسویان درآمد. این شهر که به وسیله یک کانال به رود نیل متصل میشود و خود نیز در ساحل دریای مدیترانه قرار دارد اهمیتی تجاری دارد. در اواخر قرن نوزدهم بار دیگر اهمیت و جایگاه اقتصادی اسکندریه باعث شد تا توجه دولتهای انگلیس و فرانسه به آن معطوف گردد. در سال ۱۸۸۰ م پادشاه وقت مصر، نظارت مشترک فرانسه و انگلیس بر امور مالی مصر را پذیرفت که این عمل باعث مخالفت و شورش مردم شد. توفیق پاشا ناچار شد دولتی مخالف منافع دولتهای اروپایى بر سر کار آورد، ولی در نتیجه فشار بریتانیا و فرانسه، این دولت منحل شد. در نیمه سپتامبر سال ۱۸۸۲، دولت بریتانیا که از تجدید شورش مردم بیمناک بود اسکندریه را تصرف کرد و در آن نیرو پیاده نمود. فرانسه از پشتیبانی از این اقدام امتناع کرد و خود را کنار کشید و بدین ترتیب، امور مصر تحت نظارت بریتانیا قرار گرفت.
پایان امپراتوری روسیه تزاری و اعلام حکومت جمهوری شوروی سوسیالیستی
۱۰۳ سال پیش در چنین روزی، پانزدهم سپتامبر ۱۹۱۷، با اعلام حکومت جمهوری شوروی در روسیه، امپراتوری تزار‌ها در این کشور به پایان رسید.
با اوجگیری مخالفتها با رژیم تزار، که مشکلات ناشی از جنگ جهانیِ اول به آن دامن میزد، اعتصابات و شورشها، کشور روسیه را فراگرفت، به صورتی که تزار برای مقابله با این وضعیت، دسته هایى از نیرو‌های در جنگ را احضار نمود و مأموریت سرکوب مردم رابه آن‌ها واگذار کرد، گرچه دراین میان، بسیاری از سربازان نیز به مردم پیوستند. اوجگیری مشکلات، باعث شد تا تزار برای فرونشاندن اعتراضات، به انحلال پارلمان روسیه موسوم به دوما بیاندیشد. در نیمه مارس ۱۹۱۷ م تزار نیکلای دوم استعفا داد و دولت جدیدی شکل گرفت. این دولت با اعلام حکومت جمهوری در نیمه سپتامبر ۱۹۱۷، برنامههای اصلاحی را در دستور کار قرار داد، اما از حل مسائل بنیادین، سر باز زد. حکومت جمهوری، چند ماه بیشتر به حیات خود ادامه نداد چرا که با رسیدن لنین و یارانش و بر پا شدن انقلاب اکتبر، حکومت جمهوری شوروی سوسیالیستی روی کار آمد.