در چنین روزی بر دنیا چه گذشت؟
تقویم تاریخ؛ از شهادت امام سجاد(ع) تا نخستین روزنامه ایرانی
امروز دوشنبه، بیست و چهارم شهریور سال ۱۳۹۹ هجری شمسی، برابر با ۲۵ محرم سال ۱۴۴۲ هجری قمری و مطابق با چهاردهم سپتامبر سال ۲۰۲۰ میلادی است.
به گزارش سرویس بین الملل
خبرگزاری صدا و سیما، مهمترین رویدادهای تاریخی جهان در چنین روزی (بيست و چهارم شهريور) به شرح زیر است:
شهادت حضرت سجاد (ع) به روایتی۱۳۴۷ سال پیش در چنین روزی، بیست و پنجم محرم سال ۹۵ هجری قمری:بنا به روایتی، امام «علی بن حسین» ملقب به سجاد و زین العابدین، فرزند امام حسین (ع) و از نوادگان پاک رسول خدا (ص) به شهادت رسید. امام زین العابدین (ع) در سال ۳۸ هجری قمری در شهر مدینه به دنیا آمد. آن حضرت پس از نهضت عظیم پدرش امام حسین (ع) در کربلا و شهادت پدر، مسئولیت سنگین پیام رسانی و تداوم راه پدر بزرگوارش را به عهده گرفت و رسالت خویش را در جهت روشن ساختن اهداف این قیام بزرگ انجام داد. همچنین امام سجاد (ع) در بنای تمدن و فرهنگ اسلامی و گسترش تعالیم زیبای قرآنی تلاش فراوان کرد و با روشن بینی خاص خود، اقدام به تربیت دانشمندان اسلامی کرد تا از این طریق، قرآن و سنت پیامبر اسلام (ص) محفوظ بماند. از دیگر خدمات ارزشمند امام سجاد (ع) بیان مطالبی جاویدان در قالب دعا است که درباره شناخت خالق هستی و رابطه با او و نیز موضوعات اخلاقی، معارف و تعالیم اسلامی است. این گفتارهای نفیس و ارزشمند در کتابی تحت عنوان «صحیفه سجادیه» گردآوری و به زبانهای مختلف ترجمه شده است.
انتشار اولین روزنامه ایرانی
۱۸۹ سال پیش درچنین روزی، بیست و پنجم محرم سال ۱۲۵۳ هجری قمری:
«کاغذ اخبار»، نخستین روزنامه ایران انتشار یافت. این روزنامه توسط میرزا صالح شیرازی در دو برگ بزرگ با چاپ سنگی در تهران منتشر میشد. کاغذ اخبار ماهی یکبار پخش میشد و در آن مطالبی درباره شهر تهران و دیگر شهرهای ایران، سرزمینهای عربی و کشور ترکیه به چاپ میرسید. تنها نسخه موجود از روزنامه کاغذ اخبار در موزه بریتانیا نگهداری میشود.
درگذشت عبدالحسین زرین کوب، پژوهشگر ادبیات و تاریخ ایران
۲۱ سال پیش در چنین روزی ۲۴ شهریور سال ۱۳۷۸ هجری شمسی:
دکتر "عبدالحسین زرین کوب" استاد بنام تاریخ و ادبیات فارسی درگذشت. دکتر عبدالحسین زرین کوب، پژوهشگر برجسته ادبیات و تاریخ، در سال ۱۳۰۱ ش در بروجرد به دنیا آمد. وی پس از پشت سرگذاشتن تحصیلات ابتدایی و دبیرستان در سال ۱۳۲۷ ش، با کسب عنوان رتبه اول موفق به دریافت لیسانس و سپس فوق لیسانس و دکترا گردید. استاد زرین کوب در سال ۱۳۳۰ ش، در کنار عدهای از دانشمندان و استادان برای مشارکت در طرح ترجمه مقالات دایرة المعارف بزرگ اسلامی دعوت شد و همکاری شایانی نمود. وی سالیان متمادی در دانشگاه تهران تدریس نمود و مدتی مدیریت گروه ادبیات فارسی این دانشگاه را برعهده داشت. زمینه اصلی پژوهش استاد، مطالعه در تاریخ و فرهنگ اسلامی و نقد ادبی است. ایشان با تبحر در زبان فارسی و تسلط بر زبان و ادبیات عرب و آشنایی با چند زبان اروپایی و مشخصاً انگلیسی و فرانسوی، آثار پرارزشی از خود به یادگار گذاشت که تألیف فلسفه شعر، نقد ادبی در ۲ جلد، شعر بیدروغ، از کوچه رندان و نیز ترجمه ادبیات فرانسه در قرون وسطی، متافیزیک و فن شعر و... از آن جمله اند.
امضای منشور اوپک
۶۰ سال پیش، در روز چهاردهم سپتامبر سال ۱۹۶۰ میلادی:
منشور سازمان کشورهای صادرکننده نفت موسوم به اوپک (OPEC) به امضای پنج کشور ایران، عربستان، عراق، کویت و ونزوئلا رسید. این سازمان به منظور مقابله با کمپانیهای بزرگ نفتی غرب به وجود آمد که انحصار اکتشاف، استخراج و فروش نفت را در سطح جهان در اختیار داشتند و بهای نفت را براساس منافع خود و به زیان تولید کنندگان این ماده حیاتی تعیین میکردند. اگرچه اوپک در ابتدا قدرت چندانی نداشت، اما به تدریج و پس از پیوستن الجزایر، لیبی، نیجریه، قطر، امارات متحده عربی، گابن، اندونزی و اکوادور به این سازمان، قدرت بیشتری یافت؛ لذا در بحران نفتی سال ۱۹۷۳ که براثر جنگ مصر و رژیم صهیونیستی و تحریم نفتی غرب توسط اعراب پدید آمد، قیمت نفت اوپک تا سه برابر افزایش یافت. نقش اوپک در بازار جهانی نفت و تعیین بهای این ماده حیاتی از دهه هفتاد به بعد، فراز و نشیبهای بسیاری داشته است. در سالهای اخیر، علیرغم خروج اکوادور و گابن از اوپک، این سازمان همچنان نقش تعیین کننده خود را در برقراری ثبات در بازار جهانی نفت حفظ کرده است.
تخریب مسکو توسط سپاه ناپلئون
۲۰۸ سال پیش در چنین روزی، چهاردهم سپتامبر سال ۱۸۱۲ میلادی:
یکی از بزرگترین آتش سوزیهای عمدی و تاریخی جهان در شهر مسکو روی داد. مسکو، یک روز پس از تصرف این شهر توسط سپاه ناپلئون بناپارت، به دستور حاکم آن به آتش کشیده شد تا نیروهای اشغالگر فرانسوی نتوانند آذوقه و امکانات لازم را برای ماندن در این شهر به دست بیاورند. در این آتش سوزی بزرگ، سه چهارم شهر مسکو، به کلی سوخت و ویران شد.
تولد پدر جغرافیای نوین
۲۵۱ سال پیش در چنین روزی برابر با چهاردهم سپتامبر ۱۷۶۹ میلادی:
"فریدریش ویلهلم کریستین کارل فردیناند فون هومبولت" (Friedrich Wilhelm Christian Karl Ferdinand von Humboldt) جغرافیدان آلمانی و پدر جغرافیای نوین در برلین آلمان متولد شد. هومبولد از ۲۱ سالگی سفرهای علمی خود را به نقاط مختلف جهان آغاز کرد و درباره جریانهای اقیانوسی در کرانههای امریکای جنوبی مطالعه کرد که این جریان هنوز به نام او است. وی درباره آتشفشانهای امریکا تحقیق کرد و همچنین شدت انحراف مغناطیسی را در مسیری از دو قطب زمین به سوی استوا اندازه گرفت و نسبت تنزل دما با ارتفاع را تعیین نمود. هومبولت در دوران طولانی عمر خود اطلاعاتی وسیع و مدارکی فراوان جمع آوری نمود و در هفتاد سالگی، این اطلاعات را در کتابی به نام کیهان انتشار داد. وی در این کتاب کوشیده است تا زمین را از لحاظ کیهانی مورد بحث قرار دهد. این کتاب یکی از جالبترین کتابهایى است که در تاریخ علم نوشته شده است و به عنوان نخستین دایرةالمعارف دقیق و مستند در باب جغرافیا و زمین شناسی به شمار می رود. کتاب و تحقیقات هومبولد که بر اساس کشف راز چگونگی زمین و جهان استوار بود، باعث گردید که وی را پایه گذار جغرافیای نو بدانند. همچنین همبولد را مؤسس دانش ژئوفیزیک دانسته اند که به عنوان شاخه ای از فیزیک به زمین و پدیده های فیزیکی و از جمله تغییرات شتاب جاذبه، زلزله و مانند آن می پردازد. فردریش هومبولد سرانجام در ششم مه ۱۸۵۹ م در ۹۰ سالگی درگذشت.