در چنین روزی بر دنیا چه گذشت؟
تقویم تاریخ؛ از حمله به حرمین عسکریین تا شهادت خیابانی
امروزشنبه، بیست و دوم شهریور سال ۱۳۹۹ هجری شمسی، برابر با ۲۳ محرم سال ۱۴۴۲ هجری قمری و مطابق با دوازدهم سپتامبر سال ۲۰۲۰ میلادی است.
به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما، مهم‌ترین رویداد‌های تاریخی جهان در چنین روزی (بيست و دوم شهريور) به شرح زیر است:
حمله تکفیری‌ها به حرمین عسکریین
۱۵ سال پیش در چنین روزی، ۲۳ محرم الحرام سال ۱۴۲۷ هجری قمری حرمین عسکریین علیهما السلام در سامرا که مدفن حضرت امام هادی (ع) و امام حسن عسکری (ع) است، توسط تکفیری‌های وابسته به القاعده تخریب شد.
تروریستهای تکفیری وابسته به القاعده شاخه عراق به رهبری ابومصعب زرقاوی در روز چهارشنبه بیست و سومین روز از ماه محرم ۱۴۲۷ ق حدود ساعت ۷ صبح، با پوشیدن لباس نیرو‌های تکاور عراق، وارد حرم عسکریین شدند و اسلحه نگهبانان را مصادره و آن‌ها را به همراه خادمان حرم، در یکی از غرفه‌های صحن زندانی کردند و با کارگذاری مواد منفجره TNT به وزن حدود ۲۰۰ کیلوگرم در داخل بنا، حرم مطهر را منفجر کردند.
در نتیجه این بمبگذاری، گنبد بنا با پوشش آجری و طلاکاریش و همچنین تزئینات کاشی‌کاری در دیوار‌های آن، فرو ریخت. شدت این انفجار به حدی بود که برخی از مصالح و تزئینات به کار رفته تا شعاع نیم کیلومتر به بیرون پرتاب شد اما به علت استحکام بنا، پایه‌های گنبد، بدنه اصلی و دیوارها، سالم باقی ماند. شایان ذکر است در ۲۷ جمادی‌الاول ۱۴۲۸ق نیز تروریستهای تکفیری اقدام به بمبگذاری در حرمین عسکریین نمودند. آنان در ساعت ۹ صبح دست به دو انفجار زدند. در انفجار نخست، گلدسته سمت چپ حرم و در انفجار دوم، گلدسته سمت راست آن به طور کامل تخریب شد.
درگذشت علامه نراقی، عالم بزرگ مسلمان
۲۳۳ سال پیش درچنین روزی، بیست و سوم محرم سال ۱۲۰۹ هجری قمری علامه «ملا محمد مهدی نراقی»، عالم و دانشمند بزرگ مسلمان وفات یافت.
این عالم والامقام پس از گذراندن دوران مقدماتی تحصیل در ایران، جهت افزایش معلومات دینی خود، به حوزه علمیه نجف ـ در عراق ـ رفت و از محضر اساتید برجسته آن حوزه، کسب فیض کرد. ملامهدی نراقی با پشتکار فراوان به تحصیل ادامه داد و در رشته‌های مختلف علوم دینی مهارت کافی یافت. او پس از آن به تحقیق، تدریس و تالیف کتب گوناگون روی آورد. «جامع السعادات» یکی از کتاب‌های معروف علامه نراقی است. او در این کتاب ارزشمند، موضوعات اخلاقی را به زیبایی مورد بحث قرار داده است. یکی دیگر از کتب او «انیس الموحدین» نام دارد. در این کتاب اصول دین اسلام به زبانی ساده شرح داده شده است و خواننده کتاب با جهان بینی اسلامی آشنا می‌شود.
تولد مادام کوری، کاشف رادیوم
۱۲۳ سال پیش در چنین روزی، دوازدهم سپتامبر سال ۱۸۹۷ میلادی «ایرن ژولیو کوری» (Irène Joliot-Curie)، شیمیدان و فیزیکدان فرانسوی در شهر پاریس متولد شد.
مادر او مادام کوری و پدرش پیر کوری، دو دانشمند فیزیک بودند که موفق به کشف چند عنصر رادیواکتیو شدند. ایرن کوری نیز بعد‌ها به همراه یکی از دستیاران مادرش به مطالعه و تحقیق در همین زمینه پرداخت و به کشفیاتی درباره مواد رادیو اکتیویته ازجمله ساخت مواد رادیو اکتیو مصنوعی، دست یافت. ایرن کوری در سال ۱۹۵۷ میلادی درگذشت.
سرنگونی هایلا سلاسی، دیکتاتور اتیوپی
۴۶ سال پیش در چنین روزی برابر با دوازدهم سپتامبر ۱۹۷۴ میلادی با وقوع کودتایی در اتیوپی حکومت "هایْلا سلاسی" (Haile Selassie) سرنگون شد.
هایلا سلاسی، در ۲۳ ژوئیه ۱۸۹۲ م در اتیوپی به دنیا آمد. او ابتدا فرماندار چند استان اتیوپی بود و سپس ولیعهد آن کشور شد. تا اینکه در سال ۱۹۳۰ م به امپراتوری اتیوپی رسید. وی در ابتدا کوشش های فراوانی کرد تا قبایل مختلف و متفرق اتیوپی را یکپارچه سازد و آن‌ها را تحت انقیاد خود درآورد. هایله سلاسی با استخدام کارشناسان خارجی، اصلاحات اداری تدریجی را در اتیوپی آغاز کرد، امور مالی را سر و سامان داد، بردگی را ریشه کن نمود و نظام قضایى در کشور به وجود آورد. اما حمله ایتالیا به اتیوپی در سال ۱۹۳۵ م اصلاحات او را به تعویق انداخت و تا سال ۱۹۴۱ م در خارج از کشور به سر بُرد. در این سال پس از عقب نشینی ایتالیا، وی با کمک نیرو‌های انگلیسی، بار دیگر قدرت را در اتیوپی به دست گرفت و به اصلاحات اقتصادی و سیاسی در کشور عقب مانده خود پرداخت. با این حال، اقدامات او در راه پیشرفت و آبادانی اتیوپی بیشتر به توسعه پایتخت و احداث چند راه ارتباطی و کار‌های سطحی محدود می شد و اکثریت مردم اتیوپی همچنان از حداقل وسایل و امکانات زندگی محروم بودند. هایله سلاسی همواره در طول حکومتش کوشید تا برتری خود بر رهبران افریقایى را به اثبات برساند و در این راستا توانست کشورش را میزبان تعداد قابل توجّهی از اجلاسیه های مهم و کنفرانس های بین المللی کند. وی مقر سازمان وحدت افریقا را به آدیس آبابا مرکز اتیوپی منتقل کرد و به شصت کشور جهان مسافرت کرد. او در تمامی اجلاسیه های رهبران افریقایى و کنفرانس سران کشور‌های جنبش عدم تعهد حضور یافت و برای اولین بار در تاریخ اتیوپی، در سال ۱۹۳۰ م، اقدام به تهیه قانون اساسی برای مردم این کشور نمود. هایله سلاسی به شدت به کشور‌های غربی وابسته بود تا این که در ۱۲ سپتامبر ۱۹۷۴ م طی یک کودتای مارکسیستی، توسط نظامیان سرنگون شد و یک سال بعد، پس از ۴۵ سال امپراتوری درگذشت.
شهادت شیخ محمد خیابانی، روحانی مبارز
۱۰۰ سال پیش در چنین روزی بیست دوم شهریور سال ۱۲۹۹ هجری شمسی روحانی مبارز و مجاهد مشروطه خواه "شیخ محمد خیابانی" به شهادت رسید.
روحانی مجاهد، شیخ محمد خیابانی در سال ۱۲۵۹ ش (۱۲۹۷ ق) در خامنه در نزدیکی تبریز متولد شد. وی پس از فراگیری علوم مقدماتی، از محضر حضرات آیات سید ابوالحسن انگجی و میرزا عبدالعلی، فقه و اصول و هیئت و نجوم را آموخت و پس از مدتی به تدریس پرداخت. زندگی شیخ محمد خیابانی پس از پیروزی مشروطه در سال ۱۲۸۵ ش، با تأسیس انجمن ایالتی در تبریز، وارد مرحله تازه‌ای گردید و در جریان محاصره تبریز، در دفاع از شهر نقش مهمی ایفا کرد. در زمان خیابانی اوضاع جهان اسلام و به ویژه ایران، به خاطر دخالت‌های بیگانگان از جمله روسیه، انگلیس و آلمان، بسیار آشفته و تأسف‌انگیز بود. پس از خلع محمدعلی شاه از سلطنت، خیابانی در سی سالگی به عنوان نماینده مردم تبریز راهی مجلس شورای ملی گردید. او با اولتیماتوم روسیه در مجلس دوم مخالفت کرد و همچنین با قرارداد استعماری وثوق‌الدوله با دولت انگلستان (قرارداد ۱۹۱۹) نیز به مبارزه برخاست. شیخ محمد خیابانی، از آنجا که حکومت مرکزی را ضعیف و وابسته می‌دید، ایجاد یک تحول اساسی در سیستم حکومت ایران و احیای آزادی را گام نخست برای خانه تکانی ایران و بیرون راندن اشغالگران خارجی می‌دانست. ولی برداشتن گام اول را از طریق مذاکره سیاسی امکانپذیر نمی‌شمرد و تنها راه را در قیام و مقاومت دلیرانه در برابر استبداد و دخالت خارجی می‌دانست. از این رو، بعد از قبول قرارداد ۱۹۱۹ م از سوی دولت ایران، در تبریز دست به قیام زد. قیام پیروزمندانه مردم تبریز به رهبری شیخ محمد خیابانی، بیش از پنج ماه ادامه داشت، اما به دلیل خیانت کسانی که قول همکاری داده بودند، این قیام به شکست منجر شد و شیخ نیز به شهادت رسید.
موافقت با ایجاد اوپک
۶۰ سال پیش در چنین روزی، ۱۲ سپتامبر ۱۹۶۰ میلادی کشور‌های صادر کننده نفت با هدف محافظت از منافع خود با تاسیس سازمان واحدی موافقت کردند که به اختصار «اوپک» نامیده می‌شود و هنوز باقی است.
این توافق در پایان مذاکرات نمایندگان این کشور‌ها در بغداد حاصل شد. در دهه‌های اخیر افزایش کشور‌های صادر کننده نفت که خارج از این سازمان قرار گرفته اند رو به افزایش بوده و اوپک مجبور است که برای حفظ بهای نفت خام با آن‌ها که در صدرشان روسیه قرار گرفته است کنار آید. با وجود این، دولت‌های عضو اوپک که سران برخی از آن‌ها وابستگی‌های خارجی دارند با سایر اعضای این سازمان هماهنگی کامل ندارند.