در روایات دوازدهم محرم سال ۹۵ هجری قمری سالروز شهادت امام سجاد (ع) چهارمین امام شیعیان است که پس از واقعه عاشورا یزید بار‌ها کمر به قتل او بست.
امام سجاد(ع) از همان ابتدا همیشه همراه پدرش بود؛ ایشان از مدینه به مکه و از مکه به عراق و سرزمین کربلا حتی از آغاز مبارزه امام حسین (ع) بر ضد یزید در واقعه کربلا در کنار امام حسین (ع) بود، ولی در روز عاشورا امام سجاد (ع) بر اثر بیماری و تب شدید و به اراده الهی از جنگ با دشمنان بازماند تا پس از واقعه خونین عاشورا، به عنوان حجت خدا بر روی زمین، امام امت و جانشین پدر بزرگوارش باشد.
امام سجاد (ع) پس از شهادت پدر بزرگوارش در محرم سال ۶۰ قمری در ۲۳ سالگی به امامت رسید و در دشوارترین تاریخ امت، رهبری شیعیان و محبان اهل بیت (ع) را برعهده گرفت و راه و روش پدران و نیاکان خویش را استمرار بخشید.
حضرت سید الساجدین (ع) پس از گذراندن یک عمر پربرکت از ویژگی‌های مهمی در بین مردم برخوردار شده بود چراکه فضایل و مکارم اخلاقی آن حضرت (ع) در هر مجلس و محفلی بیان می‌شد و در یک کلام امام (ع) در دل‌ها و عواطف مردم جا گرفته بود به طوری که شرایط برای امویان سخت شده و آن‌ها را رنج می‌داد.
چهار عامل امویان برای شهادت امام سجاد(ع)
دستگاه اموی با گذشت زمان به شیوه‌های مبارزاتی امام سجاد (ع) پی برد و دریافت که ادامه حیات امام با شرایط و اوضاع زمامداری آن‌ها نمی‌سازد و به طور کلی می‌توان چهار عامل مهم را انگیزه دستگاه حاکم برای قتل امام برشمرد:
- وسعت نفوذ امام در طول ۳۵ سال بعد از واقعه کربلا، امام از طریق دعا‌ها و نشر معارف اسلامی به تدریج توانست یارانش را منسجم کنند و آگاهی‌های لازم را به آن‌ها بدهد که این خطر بزرگی برای دشمن به حساب می‌آمد.
- بغض و حسادت عبدالملک، هشام و ولید و حتی جمعی از بزرگان بنی امیه به امام سجاد (ع) حسادت می‌ورزیدند؛ چرا که مردم از روی فهم و درایت به امام عرض ارادت می‌کردند.
- افشاگری امام سجاد (ع) در فرصت‌های بسیار و از داستان شهادت پدر و اسارت و مظلومیت خود و خاندانش سخن‌ها می‌گفت که این خود نوعی افشاگری رسمی علیه ظلم بنی امیه بود.
- ترس از قیام، دستگاه خلافت تصور می‌کرد که اگر امام عَلَمی بلند کند به خاطر محبوبیت و نفوذ معنوی آن حضرت حتی کسانی که دوست اهل بیت هم نیستند زیر آن پرچم جمع می‌شوند و قیامی بزرگ علیه حکومت آنان به وجود خواهد آمد.
ولید بن عبدالملک از همه کس بیشتر کینه امام سجاد علیه السلام را در دل داشت؛ او بار‌ها می‌گفت: «من تا وقتی که علی بن الحسین در دنیا باشد راحت نیستم»، این بود که وقتی زمام سلطنت را به دست گرفت تصمیم گرفت امام را مسموم کند.
او زهر کشنده‌ای برای کارگزارش در مدینه فرستاد و دستور داد تا این زهر را به امام بخوراند و آن نانجیب نیز دستور ولید را عملی کرد و سرانجام حضرت در ۵۷ سالگی در مدینه به شهادت رسید و در قبرستان بقیع در جوار مزار مطهر عمویش امام حسن‌مجتبی علیه‌السلام به خاک سپرده شد.
اگرچه مورخان برای سالروز شهادت امام سجاد (ع) اختلاف نظر دارند، اما عده زیادی دوازدهم محرم را روز شهادت ایشان می‌دانند و
برخی از آنان روز هیجدهم و برخی نیز بیست و پنجم محرم را روز شهادت ایشان می‌دانند و در مورد سال شهادت هم بر اساس روایتی که ابوبصیر از امام جعفرصادق علیه السلام نقل کرده، امام فرموده اند: «حضرت علی بن الحسین علیه السلام درحالیکه ۵۷ ساله بودند از دنیا رفته و این واقعه در سال ۹۵ هجری اتفاق افتاد».