در روایتی آمده:امام سجاد (ع) به «منهال» فرمودند: «هیچ بار نشد که یزید ما را احضار کند و ما گمان نکنیم که میخواهد ما را بکشد.» به هر حال با توجه به شواهد متعدد تاریخی، یزید بارها تصمیم قطعی به قتل امام سجاد و همراهان ایشان داشته، ولی خداوند هر بار آنها را نجات داده است.
به طور کلی میتوان چهار عامل مهم را انگیزه دستگاه حاکم از قتل امام برشمرد:
وسعت نفوذ امام(ع) در طول ۳۵ سال بعد از واقعه کربلا، امام از طریق دعاها و نشر معارف اسلامی به تدریج توانست یارانش را منسجم کنند و آگاهیهای لازم را به آنها بدهد که این خطر بزرگی برای دشمن به حساب میآمد.
بغض و حسادت، عبدالملک، هشام و ولید و حتی جمعی از بزرگان بنی امیه به امام سجاد علیه السلام حسادت میورزیدند؛ چرا که مردم از روی فهم و درایت به امام عرض ارادت میکردند.
افشاگری، امام سجاد(ع) در فرصتهای بسیار و از داستان شهادت پدر و اسارت و مظلومیت خود و خاندانش سخنها میگفت که این خود نوعی افشاگری رسمی علیه ظلم بنی امیه بود.
ترس از قیام، دستگاه خلافت تصوّر میکرد که اگر امام عَلَمی بلند کند بخاطر محبوبیت و نفوذ معنوی آن حضرت حتی کسانی که دوست اهل بیت هم نیستند زیر آن پرچم جمع میشوند و قیامی بزرگ علیه حکومت آنان به وجود خواهد آمد.
حضرت سید الساجدین (ع) پس از گذراندن یک عمر پربرکت که در یکی از حساسترین دورههای تاریخ اسلام واقع شد از ویژگیهای مهمی در بین مردم برخوردار شده بود، چراکه فضایل و مکارم اخلاقی آن حضرت (ع) در هر مجلس و محفلی بیان میشد و در یک کلام امام (ع) در دلها و عواطف مردم جا گرفته بود.
این وضع بر امویان دشوار بود و آنها را میرنجاند و از همه کس بیشتر ولیدبن عبدالملک کینه امام را در دل داشت.
او بارها میگفت: «من تا وقتی که علی بن الحسین در دنیا باشد راحت نیستم»، این بود که وقتی زمام سلطنت را به دست گرفت تصمیم گرفت امام را مسموم کند، لذا زهر کشندهای برای کارگزارش در مدینه فرستاد و به او دستور داد تا این زهر را به امام بخوراند و آن نانجیب نیز دستور ولید را عملی کرد.
زهر در بدن نازنین امام کارگر شد و بدین وسیله حضرت در سن ۵۷ سالگی در مدینه طیبه به شهادت رسید.
البته زمان شهادت حضرت زین العابدین (ع) نیز مانند تولد مبارکشان نامعلوم است و بر سر تاریخ آن اختلاف است، دامنه این اختلاف از سال ۹۲ هجری قمری تا سال ۱۰۰ هجری است، اما آنچه از همه مشهورتر است، یکی سال ۹۴ هجری قمری است که آن را به مناسبت ارتحال فقهای بیشماری از اهل مدینه، «سنه الفقهاء» نامیده اند.
پیکر پاک و مطهر امام سجاد (ع) را در شهر مدینه تشییع ودر قبرستان بقیع در جوار قبر عموی بزرگوارش حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام به خاک سپردند.
مجموعه ادعیه و مناجات امام سجاد (ع) در کتاب "صحیفه سجادیه، رسالة الحقوق، رسالهای کوچک درباره تکالیف بندگان در برابر خدا و خلق خدا، به یادگار مانده است.
"واقعه حره"، "نهضت توابین" و "قیام مختار" در زمان امام سجاد (ع) روی داد.