امروزه صنعت تایر جزو صنایع استراتژیک هر کشور محسوب می شود. این صنعت توانسته رتبه بالایی را در اقتصاد جهانی به خود اختصاص دهد. از این رو، با رشد و توسعه آن می توان تاثیر بسزایی بر صنایع پایین دست هم چون تولید نخ تایر (مفتول تایر) را فراهم کرد.
پژوهش خبری صدا و سیما: امروزه صنعت تایر جزو صنایع استراتژیک هر کشور محسوب می شود. این صنعت توانسته رتبه بالایی را در اقتصاد جهانی به خود اختصاص دهد. از این رو، با رشد و توسعه آن می توان تاثیر بسزایی بر صنایع پایین دست هم چون تولید نخ تایر (مفتول تایر) را فراهم کرد.
یکی از طرح های مهم در سال های اخیر پروژه کارخانه استیل کرد است که به عنوان تنها تولیدکننده سیم مفتول لاستیک خودرو در ایران فعالیت خود را آغاز کرده و به عنوان صنایع پایین دستی صنعت لاستیک کشور از اهمیت بسزایی برخوردار است. این محصول علاوه بر اشتغال پایدار برای جوانان؛ توانسته با تکیه بر دانش بومی، نیاز داخلی کشور را در صنعت لاستیک سازی کشور برطرف کند.
از آنجایی که تایر خودرو جز کالاهای اساسی در صنعت حمل ونقل کشور است، تولید سیم تایر خودرو در داخل کشور می تواند گام بسیار مهمی در راستای بومی سازی چرخه تامین مواد اولیه تایر خودرو و ایجاد ارزآوری برای کشور تلقی شود. لذا برای بررسی این موضوع با آقای مهدی کاکاخانی، مسئول روابط عمومی سازمان صنعت معدن و تجارت استان ایلام در باره این محصول مصاحبه ای انجام شده که مهمترین بخش های آن به شرح زیر ارائه می شود.
وضعیت موجود سیم تایر خودرو در کشور
تا قبل از احداث و راه اندازی کارخانه ماداکتو استیل کرد، کل سیم تایر (Tire Steel Cord) مورد نیاز کشور از طریق واردات تامین می شد. حجم مورد نیاز کارخانه های تولید کننده لاستیک طبق برآورد صورت گرفته در سال ۱۳۹۸ بالغ بر ۱۲۰۰۰ تن استیل بوده است که از این میزان ۱۰۰۰۰ تن مربوط به تایر سواری و 2۰۰۰ تن مربوط به تایر باری می باشد.
برای اولین بار در كشور است که نخ تایر خودرو با عزم جوانان این مرز و بوم در این كارخانه تولید می شود. تفاوتی كه این مجموعه با دیگر كارخانه ها دارد این است كه تمام دانش فنی خریداری و می توانیم بگوییم این دانش از این طریق بومی سازی شده است .
همچنین با توجه به حساسیت بالای این محصول بر عملکرد و کیفیت تایر، این کارخانه توانست به منظور تضمین کیفیت محصول، از تکنولوژی به روز اروپایی در خط تولید استفاده کرده و دانش فنی و ماشین آلات خط تولید را از یکی از معتبرترین تولیدکنندگان و تنها دارنده دانش فنی کامل تولید استیل در اروپا تامین نماید. در این کارخانه با سپردن کار به شرکت های داخلی در طراحی و اجرای تاسیسات و ساختمان های تولید، از توانایی و دانش ایرانی بهره گرفته و ضمن جلوگیری از خارج شدن غیرضروری ارز از کشور، از دانش و تخصص داخلی حمایت شده است.
جایگاه و آمار ایران در سیم تایر خودرو در منطقه و جهان
با راه اندازی کارخانه ماداکتو استیل کرد، ایران به عنوان اولین و تنها کشور تولیدکننده سیم تایر خودرو در غرب آسیا به جمع کشورهای صاحب تکنولوژی تولید سیم تایر خودرو پیوسته است.
تاریخچه و سابقه این محصول در کشور
تولید این محصول از سال 1949 در جهان آغاز شده است، اما به دلیل پیچیدگی های فنی و تولیدی آن، به رغم تلاش های صورت گرفته تا قبل از احداث و راه اندازی کارخانه ماداکتو استیل کرد؛ توفیقی در راستای تولید این محصول صورت نگرفته بود.
شرکت ماداکتو استیل کرد با هدف احداث اولین خط تولید استیل یا همان سیم فولادی مورد استفاده در تایر رادیال، فعالیت خود را از سال ۱۳۸۹ شروع کرد و در سال ۱۳۹۰ پروژه احداث کارخانه با ظرفیت سالیانه ۱۰۰۰۰ تن را در زمینی به مساحت ۴۵۰۰۰ متر مربع در شهرک صنعتی دره‌شهر واقع در استان ایلام آغاز نمود. مبلغ سرمایه گذاری این پروژه ۲۴ میلیون یورو به صورت ارزی و ۶۰۰ میلیارد ریال به صورت ریالی بوده است.
در سال های گذشته شرایط تحریمی ورود تجهیزات و ماشین آلات خط تولید این محصول را با مشکلاتی مواجه کرد که با عنایت خداوند متعال و تلاش بی وقفه پرسنل شرکت و حمایت دولت، این مشکلات رفع و خط تولید به مرور وارد ایران و در فضای کارخانه نصب شد.
در سال ۱۳۹۸ تولید آزمایشی این محصول که حساسیت های فراوان و استانداردهای سختگیرانه ای دارد با همت بلند جوانان بومی شهرستان دره شهر با موفقیت انجام شد و توانستیم موانع کیفی در راستای افزایش تولید را شناسایی و رفع کنیم. در این سال توانستیم ۳۰۰ تن محصول باکیفیت را جهت انجام آزمون های مربوطه به شرکت های لاستیک ساز ارسال و تاییدهای کیفی محصول را اخذ کنیم. با توجه به نام گذاری سال ۱۳۹۹ به عنوان سال جهش تولید از سوی رهبر معظم انقلاب، شرکت ماداکتو استیل کرد برنامه افزایش ظرفیت تولید ماهانه به ۳۰۰ تن در ۶ ماه اول و ۶۰۰ تن در ۶ ماه دوم را تدوین نمود. اولین هدف این کارخانه تامین نیاز شرکت های لاستیک ساز داخلی است تا به طور کامل از واردات استیل بی نیاز شویم.
مزایا و فرصت های تولید این محصول در کشور
از مزایای تولید این محصول می توان به جلوگیری از خروج بالغ بر ۲۰ میلیون دلار ارز در سال از کشور اشاره کرد. همچنین ضمن رسیدن به ظرفیت نهایی زمینه اشتغال ۳۰۰ نفر در این کارخانه مهیا خواهد شد. از دیگر مزایای این محصول می توان امکان صادرات آن به کشورهای منطقه و ارائه این محصول به شرکت های مشهور جهانی تولیدکننده لاستیک را نام برد.
پیش بینی می شود با توجه به طرح های در دست اقدام از سوی شرکت های بزرگ تولید کننده تایر داخلی، همگام به افزایش ظرفیت تولید داخلی تایر، زمینه اجرای طرح های توسعه ای و افزایش ظرفیت تولید سیم تایر خودرو در آینده ای نزدیک فراهم آید.
از آنجایی که تایر خودرو جز کالاهای اساسی در صنعت حمل ونقل کشور است، تولید سیم تایر خودرو در داخل کشور می تواند گام بسیار مهمی در راستای بومی سازی چرخه تامین مواد اولیه تایر خودرو تلقی شود. از سوی دیگر به جهت استانداردهای سطح بالا و سخت گیرانه تولید این محصول، انتقال دانش فنی مورد نیاز در این زمینه به کارشناسان داخلی از دستاوردهای مهم تولید این محصول در داخل کشور است.
بررسی موانع
یکی از مهم ترین چالش های پیش رو، تامین مواد اولیه تولید سیم تایر خودرو است. در حال حاضر مفتول فولادی مورد استفاده در تولید این محصول با توجه به آلیاژ خاص آن، جزو کالاهای وارداتی است و تخصیص و تامین ارز مورد نیاز در این زمینه از تنگناهای اصلی تامین مواد اولیه کارخانه است. با تغییر سیاست های بانک مرکزی در سال ۱۳۹۹، متأسفانه تخصیص ارز نیمایی بانکی به مواد اولیه متوقف شده است و واردات مستلزم استفاده از ارز نیمایی صادراتی شده است که زمان بر بوده و روند واردات مواد اولیه را با کندی و اخلال مواجه کرده است. این در حالی است که واردات استیل تایر رادیال تا اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۹، مشمول دریافت ارز دولتی بوده و از خرداد ماه ۱۳۹۹ مشمول دریافت ارز نیمایی بانکی شده است. این تفاوت در نحوه تخصیص ارز به مواد اولیه و محصول، بر خلاف سیاست حمایت و رونق تولید داخلی می باشد و پیگیری های این شرکت جهت اصلاح آن تاکنون نتیجه ای نداشته است.
کلام آخر
باتوجه به تغییرات سریع تکنولوژی و تمایل تایرسازان به تولید تایر رادیال، هم اکنون کفه ترازو در آمارها بیشتر به سمت تایرهای رادیال و توسعه محصولات داخلی این تایر، سنگین تر خواهد بود.
در ایران نیز در سال های اخیر تغییرات خطوط تولید تایرسازان و همچنین طرح های توسعه جدید صنعت تایر بر تولید تایرهای رادیال سیمی و تمام سیمی معطوف شده است. به طوری که هم اکنون استیل کرد به عنوان اولین و تنها کننده این محصول در غرب آسیا محسوب شود. خط تولید این شرکت با ظرفیت 10000 تن در سال و با دارا بودن ماشین آلات مختلف کشش و سیم بافی، قابلیت تولید استیل در سایز و ساختارهای مختلف جهت استفاده در تایر خودروهای سواری و باری سبک را دارا بوده و کل نیاز کارخانجات تولید لاستیک داخلی را پوشش خواهد داد.
این کارخانه همچنین توانسته به منظور تضمین کیفیت محصول خود، با سپردن کار به شرکت های داخلی، از توانایی و دانش ایرانی بهره گرفته و ضمن جلوگیری از خارج شدن غیرضروری ارز از کشور، سعی در حمایت از دانش و تخصص داخلی داشته است.
بنابراین انتظار می رود که مسئولان و سرمایه گذاران داخلی در این راستا برای رونق و توسعه این محصول در جهت ارزآوری و همچنین رونق تولید بیش از پیش این محصول به دلیل خودکفا شدن آن در سال جهش تولید بیش از پیش توجه لازم را به این موضوع داشته باشند.
پژوهشگر:زهره دانشمندی