بازگشت چای به روزهای دبش تولید

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز گیلان ؛ دوباره اردیبهشت و تصاویری که هر سال بر دامن پر رفت و آمد کوه های همیشه سبز از بوته های چای نقش می بندد.
بازهم رفت و آمد زنان و دختران زنبیل به دست ، مردهایی که بارها را به دوش می کشند و در ماشین می اندازند و ماشین های حمل چای که هر روز چند بار ، بروبیاهای باغ چای تا کارخانه چایسازی را تجربه می کنند.
بین ردیف های سرسبز چشم نواز ، این صدای "چِک چِک" جدا شدن برگ های ترد چای از بوته هاست که سکوت آرام باغ های همیشه بهار را می شکند و عطر خوش این برگ های نورسیده ، مشام اردیبهشت گیلان را مست می کند.

در یک باغ چای، دست ها جفت جفت ، به دل بوته ها چنگ می اندازد و برگ های جوان را در سبد ها می ریزد و در باغی دیگر هم، تیغه های تیز دستگاه چای چینی ، بر قلب ردیف های سبز می نشیند.
و اینها ، مناظر همیشگی این باغ ها از اردیبهشت تا اویل پاییز است ؛ امسال اما سریال سالانه برداشت چای ، به جز تغییری که ماسک ها بر چهره چایکاران و کارگران ایجاد کرده اند، تغییرات دیگری هم دارد.
آنطور که چایکاران و مسئولان می گویند ؛ امسال محصول چای، بیشتر از پارسال است و آنگونه که از رنگ و رُخ باغ بر می آید ، برگ سبز چای با کیفیت تری هم به دست کارخانه داران می رسد ؛ این را می شود از زنبیل های چایی که در همین چند روز اول برداشت به کارخانه ها رسیده، فهمید !
مسئولان سازمان چای کشور علت افزایش 15 درصدی محصول چای را افزایش 300 درصدی تسهیلات بهزراعی و در پی آن انجام عملیات بهزراعی و بهباغی و از همه مهم تر، آباد کردن و بازگشت به تولید باغ های چایی که سال ها رها شده بود، می دانند.
تغییرات خوشایندی که البته افزایش نرخ خرید تضمینی هم در آن ، بی تاثیر نبوده است.

قصه دیروز ؛ آب رفتن وسعت رویشگاه های نوشیدنی پرطرفدار ایرانی ها
رییس سازمان چای کشور قبل از تشریح دلایل جهش تولید چای، برایم از روزهای ناخوش احوالی صنعت چای می گوید.
آنطور که حبیب جهانساز توضیح می دهد : در دهه های گذشته برخی از چایکاران به علت متناسب نبودن قیمت تضمینی برگ سبز چای با هزینه های تولید و تورم، قدیمی بودن باغ های چای و کم بودن توان بوته های پیر چای، اشباع بازارهای داخلی از انواع چای خارجی، فراهم نبودن بستر فروش چای خشک ، کمبود اعتبارات و از همه مهم تر پرداخت با تاخیر مطالبات چایکاری، چشم امید خود را بر باغ های چای بستند.
خبرها و گزارش های سال های نه چندان دور را که ورق بزنیم، به این روزهای نا خوش احوالی چای می رسیم، روزگاری که برخی از چایکاران به علت اقتصادی نبودن چایکاری و نداشتن توان مالی برای احیای باغ های پیر، باغ های چای شان را به حال خود رها کردند و بعضی از سرناچاری باغ ها را فروختند ؛ باغ هایی که بخش هایی از آن ، بعدا حیاط ویلاهای مجلل شد و جای آنهمه طراوت همیشگی، دیوار ، سنگ و آجر سبز شد.
و این گونه رفته رفته وسعت این رویشگاه های نوشیدنی پرطرفدار ایرانی ها، آب رفت تاجایی که رییس سازمان چای می گوید : از 25هزار و 600 هکتار باغ چای باقی مانده گیلان و مازندران که 90 درصد آن در گیلان است ، 20 هزار هکتار باغ فعال است ؛ این درحالی است که براساس اعلام رییس سازمان چای وقت در سال 93 ، تا سال 83 گیلان و مازندران 35 هزارهکتار باغ چای داشت.

قصه امروز ؛ طراوت برگشته به باغ های بی جان
رییس سازمان چای کشور طعم طبیعی چای به علت نداشتن تركیبات شیمیایی و استفاده نكردن از سموم شیمیایی در فرآیند تولید و رشد در آب و هوای مطلوب، برداشت فصلی و استراحت باغ ها برخلاف کشورهای چای خیز دنیا که در تمام فصل ها، چای برداشت می کنند و نیز وجود 50 کارخانه داخلی برند چای را از مهم ترین مزیت های صنعت چای ایران دانست.
حبیب جهانساز گذری هم بر آمارهای پارسال برداشت برگ سبز چای داشت و گفت: 55 هزار خانوار چایکار گیلان و مازندران، پارسال126هزار تن برگ سبز چای برداشت کردند.
آنطور که او از پیش بینی ها می گوید : چایکاران ، امسال با جهش تولید 15درصدی، 130 تا 135هزار تن برگ سبز چای برداشت خواهند کرد.
رییس سازمان چای کشور البته اذعان دارد که ممکن است محصولِ امسال ، خیلی بیشتر از این مقدار پیش بینی شده باشد چرا که براساس پیش بینی های هواشناسی ، امسال سال بارشی خوبی خواهیم داشت و خشکسالی سال های قبل هم ، دامنگیر باغ های چای نمی شود، بنابر این ، این باغ ها نسبت به سال های قبل سیراب تر خواهد شد و این مساوی است با محصول بیشتر و بهتر!
حبیب جهانساز دلایل این افزایش محصول را احیای باغ های چای رها شده و بازگشت 600هکتار باغ چای به چرخه تولید، افزایش عملیات بهزراعی و افزایش رغبت چایکاران به تولید محصول بیشتر و باکیفیت تر دانست و در تشریح این دلایل گفت : پارسال تسهیلات بهزراعی باغ های چای 300 درصد افزایش داشت و برای همین، زمستان پارسال ، تعداد بیشتری از چایکاران توانستند با خرید ماشین آلات هرس و برگ چین و نیز تامین هزینه های اصلاح و بهزراعی باغ ها از جمله هرس، کف بر کردن بوته های خشکیده، وجین ، شخم زدن و کود دادن ، در باغ های چای عملیات بهزراعی انجام دهند.

وی افزود : افزایش عملیات بهزراعی، باعث افزایش عملکرد برداشت برگ سبز چای در واحد سطح و افزایش کیفیت محصول می شود.
رییس سازمان چای کشور می گوید : البته افزایش تسهیلات بهزراعی در سال های گذشته در کنار افزایش قیمت برگ سبز چای و پرداخت به موقع مطالبات چایکاران باعث شد، انگیزه چایکاران برای تولیدِ بهتر، بیشتر شود به طوری که بسیاری از آنها با اجرای عملیات بهزراعی، زنبیل های تولید خود را سنگین تر کردند و تعدادی هم در 3 سال گذشته 600هکتار باغ چای رها شده را به تدریج به چرخه تولید برگرداندند ؛ باغ هایی که امسال محصولش ، سبد تولید چای را پر تر می کند.
حبیب جهانساز افزود : بوته های چای حتی پس از 15 سال رها شدن باغ ، با کف تراشی دوباره سبز می شوند و نیازی به کاشت نهال تازه نیست.
او با بیان اینکه امسال هر کیلوگرم برگ سبز چای درجه یک با بیش از 28 درصد افزایش 46هزار ریال و درجه 2 با 50 درصد افزایش33هزار ریال تعیین شده است گفت : این افزایش قیمت می تواند انگیزه چایکاران را برای بهزراعی باغ ها و احیای باغ های رها شده بیشتر کند.
رییس سازمان چای کشور معتقد است چنانچه تسهیلات بهزراعی سال های آینده هم مثل پارسال متناسب باشد ، می توانیم هر سال هزار هکتار باغ چای رها شده را به چرخه تولید برگردانیم و در 5 سال ، 5 هزار هکتار باغ چای رها شده باقی مانده ، سبز و چنته تولید این محصول ، پرتر خواهد شد.

نقشه گنج جهش تولید ، روی صفحه ارزیابی حاصلخیزی باغ های چای
معاون بهبود تولیدات سازمان چای کشور از تهیه و استخراج نقشه حاصلخیزی خاک باغ‌های چای کشور برای نخستین بار خبر می دهد و می گوید : در این نقشه، ارزیابی وضعیت خاک‌ باغ ها از لحاظ حاصلخیزی ، عناصر مورد نیاز خاک باغ های چای هر منطقه برای انجام یک عملکرد نرمال و نیز شیوه های افزایش تولید تدوین شده است.
خیرالله امیری افزود : نقشه حاصلخیزی خاک باغ های چای هر منطقه که در آن شیوه های درست عملیات بهزراعی باغ ها از جمله زمان کود دهی ، مقدار و نوع کود متناسب با خاک هر منطقه تدوین شده ، به ادارات چای شهرستان ها ارسال شده است که این عامل ، در افزایش محصول و بهبود کیفیت چای تولیدی بسیار اثر گذار خواهد بود.

چایِ امسال کرونا ندارد !
معاون بهبود تولیدات سازمان چای کشور با اشاره به اینکه شاید در ذهن برخی ها این شبهه ایجاد شود که محصول چای امسال ، آلوده به ویروس کرونا است گفت : چای چیده شده برای فرآوری در دمای بیش از ۹۰درجه قرار می گیرد و بعد از آن نیز دم می شود ؛ بنابراین آلوده به ویروس کرونا نیست اما در عین حال تمهیداتی برای کاهش تراکم نیروی انسانی در برداشت چای با رعایت الزامات بهداشتی در نظر گرفته ایم و به کارخانه ها اعلام کرده ایم ، محصولات برداشت شده را هم به مرور تحویل بگیرند.
خیرالله امیری با بیان اینکه به همه کارخانه‌های چایسازی پروتکل ستاد کرونا را ابلاغ کرده ایم گفت : براساس این پروتکل مقرر شده در تمام کارخانه‌های چای، یک کارشناس بهداشت محیط حضور داشته باشد و بر نحوه کار کارگران ، نظارت داشته باشد ؛ بنابراین کارگران موظفند هنگام انجام کار از ماسک ، دستکش و ژل‌های ضدعفونی کننده استفاده کنند و البته هروز از سوی کارشناس بهداشت روزانه تب سنجی می ‌شوند.

این باغ ها هنوز نفس می کشند ؛ آباد که شدند حق نمک به جا می آورند !
حسن آقا، کشاورزی است که 13 سال به قول خودش قید چایکاری را زده بود و دل از باغ چای پدری اش، کنده بود.
او که 7 هزار متر شالیزار هم دارد، از روزهای بد چای می گوید و تعریف می کند : نه تسهیلات درست و درمانی دست چایکاران را می گرفت، نه قیمت خرید مناسب بود ، تازه ، پول برگ سبز چای را هم چند ماه بعد از فروش ، تحویل می گرفتیم ؛ برای همین من و چند نفر دیگر از هم ولایتی هایم، قید باغ های چای را زدیم.
حسن آقا اضافه کرد: در این سال ها هر بار به بوته های خشکیده چای و علف هایی که دور بوته ها چنبره زده بود، نگاه می کردم ، افسوس می خوردم اما نه انگیزه ای برای آباد کردن باغ و نه توان مالی این کار را داشتم تا اینکه 2 سال پیش ، با خبر شدم که برای اصلاح باغ ها، تسهیلات خوبی می دهند، من هم وام گرفتم و بوته های چای خشکیده را کف بُر و باغم را آباد کردم ؛ حالا شاخه های جوان و کوچک چای را که می بینم، دلم زنده می شود.
آنطور که این چایکار می گوید : از سال آینده ، دوباره عطر برگ های سبز چای اینجا را بر می دارد و اگر قیمت ها به همین خوبی باشد، در آمد خوبی کسب می کند.

حسن آقا رو به باغ می کند و می گوید : چای با برکت است، از نیمه بهار تا اول پاییز هر بار که به بوته های سبزچای دست ببری ، دست پر برمی گردی، 3چین بهاره تابستانه و پاییزه، کم محصول نمی دهد، کاش چایکارانی که بخاطر بی مهری های سال های دور از باغ های چای خود دل کنده اند و باغ شان خشکیده ، یادشان بیاید که این باغ ها هنوز نفس می کشند ، احیا و آباد که شدند ، حق نمک را به جا می آورند !
آقا یوسف هم که تا همین 4 سال پیش، فقط صاحب چند کارخانه چای در لاهیجان بود ، حالا دست به کار چایکاری شده است.
آنطور که او تعریف می کند : از 4 سال پیش 10 هکتار از باغ های چایی که 20 سال رها شده بودند را از صاحبانش خریده و دوباره احیا کرده است .
آقا یوسف که قرار است از فردا برداشت چای را از این باغ های تازه جان گرفته آغاز کند می گوید : این باغ های سبزی که می بینید تا همین 4 سال پیش پر از خار و علف بود و بخش های زیادی از آن خشکیده بود اما حالا دوباره سبز شده است.
آنطور که آقا یوسف می گوید : سال آینده 8 هکتار دیگر از باغ های چایی که آباد و احیا کرده ، آماده برداشت می شود.

در مسیر بازگشت به روزهای دبش تولید
صنعت چای که فنجان مصرف نوشیدنی پر طرفدار ایرانی ها را لبریز می کند ، هر چند در گیر ودار بی مهری ها و کمبود اعتبارات تولید ،روزهای ناخوشی را گذرانده اما حالا انگار روزگار دارد ، آن روی خوش خود را به باغ های همیشه بهار چای نشان می دهد .
باغ هایی که روزگاری رها و مهر فروش بر سند و نسقش زده می شد تا ویلا و خانه شود ، حالا تیغه ماشین های کف بر به جان شان افتاده تا جوانه های برکت از زیر ریشه بوته های جان سخت چای، سر در بیاورد و دوباره باغ های خشکیده و زرد را سبز و جوان کند.
آنطور که چایکاران آستین های همت را بالا زده اند ومسئولان حمایت ها را زیاد کرده اند و البته حلقه نظارت ها برای جلوگیری از تغییر کاربری باغ های چای تنگ تر شده است ، با این رویه بازگشت باغ های چای رها شده به چرخه تولید ، بی شک رسیدن به روزهای دبش تولید چای، این نوشیدنی پرطرفدار ایرانی ها نزدیک است .

*نویسنده : مریم امدادی