آواز در اسارت

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز خوزستان؛روزگاری وقتی از کوچه و پس کوچه های شهرم گذر می کردی ،صدای دلنشین پرندگان گرمسیری که بر روی شاخ و برگ درختان کُنار و نخل آواز می خواندن، روحت را آرامش می داد.

امروزه با پیشرفت تکنولوژی و زندگی شهری ،دیگر کمتر شاهد حضور پرندگان آوازخوان در محیط شهری خود هستیم.

یکی از این پرندگان خوش صدا که فقط در جنوب می توان سراغی از آن گرفت،بلبل خرما است. این پرنده جست و چابک با سینه ای با پرهای خاکستری و زرد رنگ ،خوش صدا ترین پرنده خطه جنوب کشور است.  

بلبل خرما گونه ای از بلبل های وحشی است. از مهم ترین خصوصیات ظاهری این پرنده می توان به وجود لکه سفید رنگ روی گونه و پرهای زرد رنگ زیر دم آن اشاره کرد. مهم ترین وعده غذایی این پرنده خرما است و به همین دلیل نام این پرنده را بلبل خرما گذاشته اند.

حسینی،کارشناس پرندگان می گوید: با آغاز فصل بهار و وفور منابع غذایی و معتدل شدن هوا لانه سازی بلبل برای جفت گیری و تخم گذاری آغاز و معمولا جفت گیری انها بین ماه های اردیبهشت و خرداد انجام می شود.

این کارشناس پرندگان می گوید: با توجه به اینکه بلبل خرما اکثرا در مناطق پر درخت زندگی می کنند، بنابراین لانه های خود را بر روی درخت می سازند، برخی از آنها نیز به منظور محافظت از جوجه ها در برابر دشمنان اقدام به لانه سازی بر روی درخت حیاط خانه ها می کنند.

جالب است بدانید که پرنده نر و ماده به نوبت بر روی تخم ها خواهند خوابید و پس از گذشت 14 الی 15 روز جوجه ها به دنیا خواهند آمد.

حال مدتی است که چشم طمع شکارچیان و قاچاقچیان پرنده به دنبال تصاحب زیبایی های این خوش صداست .

رئیس اداره پارک ملی دز با اشاره به سود آوری بلبل خرما برای سودجویان می گوید : در گزارشات رسیده متوجه شدیم عده ای فرصت طلب شبانه اقدام به برداشتن و تخریب آشیانه پرندگان گونه وحشی بلبل خرما و فروش جوجه آنها در منطقه حفاظت شده می کنند.

رضا قپانچی پور گفت:محیط بانان این اداره طی عملیاتی چند روزه پنج گروه از فروشندگان جوجه پرنده وحشی بلبل خرما را توانستند در شهرستان دزفول شناسایی و دستگیر کنند.

بازاری به نام پرنده فروشان.

به بازار پرنده فروشان اهواز می روم. اما خبری از آواز بلبلان اسیر در قفص نیست.از خانمی که تعدادی جوجه مرغ در زنبیل خود برای فروش آورده بود نشانی پرنده فروشان را می گیرم. او با صدایی شکسته می گوید:از وقتی بیماری کرونا آمده خریدو فروش پرندگان را ممنوع کرده اند اما اگر پرنده می خواهی می توانی به شماره موبایل آنها که در زیر ستون برق نصب شده تماس بگیری.

کنجکاوانه قدم هایم را به سوی ستون سیمانی برق سر کوچه بر می دارم. تمام ستون پر از برگه هایی کوچک رنگی برای تماس و مشاوره در خصوص پرندگان بود .

یک برگه نظرم را جلب می کند.رویش نوشته: فروش جوجه بلبل تربیت شده به شرط دست آموز. همانجا با گوشی همراه با او تماس می گیرم. صدایی جوان را از پشت گوشی می شنوم. می گوید:آقا چندتا می خواهی. می گویم یک بلبل دست آموز. با صدایی خواب آلود قرار می گذارد تا 20 دقیقه دیگر دو کوچه پایین تر او را ببینم.

پس از نیم ساعت جوانی 15 ساله با موتور و یک کارتون کوچک که روی پای خو گذاشته بود کنارم می ایستد. گفت : شما جوجه بلبل خواستی؟. می گویم بله، بعد با نگاهی پر از شک تردید گفت: به قیافه ات نمی خورد پرنده باز باشی! بعد درب کارتون را باز و اشاره کرد این جوجه ها 20 روزه هستن و تربیت شده .آنکه قدری بزرگتر است 100 تومان و کوچکتری ها 50 تومان!. خیلی سریع حرف می زد انگار می خواست از دستم خلاص شود.

مجبورانه یک جوجه بلبل از او خریدم و برای جلب اعتمادش سر سخن را باز کردم. گفتم چه به او بدهم و از این چیزها... . بعد از او پرسیدم که خودت این جوجه ها را می گیری؟ گفت: نه برادرم می گیرد و من می فروشم.

اسمش ماجد بود. از 10 سالگی به همراه برادرش در نخلستانها تله پرندگان کار می گذاشته و شبانه اقدام به برداشتن جوجه بلبل خرما از روی درخت نخل می کرده.

ماجد گفت:این کار فصلی است و سود خیلی خوبی دارد .او می گفت:پس از کرونا بازار پرنده فروشی از رونق افتاده و ما برای امرار معاش باید بیشتر صید کنیم.

به او گفتم مشتری هم داری در این دوران کرونایی؟ با صدای نازک گفت:این پرندگان مشتریان خوبی در کشورهای حوزه خلیج فارس دارند .کشورهایی مثل عراق،کویت،امارات و قطر. او می گفت: عربهای حوزه خلیج فارس برای هر جوجه بلبل تربیت شده 50 دلار می دهند.

معاون محیط زیست طبیعی حفاظت محیط زیست خوزستان می گوید: متاسفانه چند سالی است افزایش سفارش از سوی پرنده بازان کشورهای حوزه خلیج فارس برای تصاحب گونه های زیستی خوزستان همچون بلبل خرما ،بالابان،کبک و دُراج زیاد و همین امر موجب طمع سودجویان شده است.

سید عادل مولا گفت: بیشتر شکارچیان و قاچاقچیان بلبل خرما جوانان بیکار منطقه هستند که به علت بیکاری و نداشتن درآمد در دام وسوسه دلارهای سودجویان کشورهای حوزه خلیج فارس  می اُفتند و اقدام به اسارت این خوش آوازان می کنند.

برای آشنایی با نحوه صید جوجه بلبل ها به نخلستانی در حاشیه اهواز می روم. پیر مردی که داس و سبد خرما در دست دارد را در کنار درختان می بینم. پیش او می روم . خود را ابو یاسر معرفی می کند. او از نخلداران حاشیه اهواز است. دستانی پینه بسته و چهره ای آفتاب سوخته داشت. ماجرا را برایش گفتم. ابو یاسر گفت خدا خیرشان ندهد این شکارچیان و دزدان را . او می گفت:از وقتی بلبل های خرما در منطقه کم شده آفت های درختانش  دو برابر شده است . ابو یاسر که صیادان بلبل را دزد خطاب می کرد می گفت: شبانه می آیند و از درختانم بالا می روند و خانه های بلبل را می کنند و می برند.

آنطور که ابو یاسر می گفت: بلبل خرما کرم و حشرات آفت زای درخت خرما را می خورد و همین امر باعث افزایش محصول سالم می شود. اما سودجویان وسوداگران طبیعت خوزستان با قاچاق این پرندگان خلل در چرخه طبیعی کنترل آفات به وجود آورده اند.

معامله بلبلان خوش آواز در فضای مجازی!!!

سری به فضای مجازی می زنم. متاسفانه صفحاتی را می بینم که برخلاف قوانین داخلی فعال و مشغول به خرید و فروش بلبل بومی خوزستان هستند. به یکی از این پیج های اینستاگرامی پیام می دهم و درخواست بلبل خرما دست آموز و قیمتش را می کنم. در کمتر از یک ساعت جوابم را می دهد. می نویسد بلبل خرما به شرط خانگی و دست آموز ،قطعه ای 150 هزار تومان.نحوه ارسال را می پرسم .می گوید : با باربری ترمینال ظرف 24 ساعت هرکجای ایران باشی به دستت می رسانیم!!! .

طمع قاچاقچیان پرندگان برای چند مشت دلار.

محمدی یکی از محیط بانان منطقه حفاظت شده خوزستان می گوید:قاچاقچیان با وسوسه دلارهای کشورهای عربی دست به هر حیله و فریبی می زنند تا به مقصد خود که قاچاق پرندگان است برسند.

او گفت: مدتی پیش در منطقه پشمینه زار شهرستان اندیمشک متخلفان که به نظر غیربومی بودند، در حین شكار و صید توسط یكی از محیط بانان این اداره شناسایی و به آنها تذكر داده شد، اما این افراد به رغم تذكر محیط بان، با سنگ و چوب به سوی محیط بان حمله و او را به شدت مجروح كردند.

فرمانده مرزبانی خوزستان هم در خصوص قاچاق این گونه از پرندگان گفت:مرزبانان علاوه بر رصد امنیتی با قاچاقچیانی که به محیط زیست لطمه وارد می کنند به شدت برخورد می کند.

سردار لطفعلی پاکباز گفت:مدتی پیش دریابانان با اعزام به منطقه نهر بوعظیم موفق به کشف ۱۴ قفس پرنده حاوی یک هزار و ۷۵۵ قطعه پرنده زینتی از نوع بلبل، مرغ عشق، طوطی و قناری شده که به مراجع قضایی معرفی شدند. او گفت این محموله ارزشی بیش از 2 میلیارد ریال داشته و قرار بود به کشورهای همسایه حوزه خلیج فارس قاچاق شوند.

طبق مصوبه شماره 442  شورایعالی حفاظت محیط زیست ،در قانون مبلغ 6 میلیون ریال بابت هر قطعه بلبل خرما ضرر و زیان تعیین شده است.

نسل بلبل خرما در خطر است .

یک کارشناس محیط زیست درباره خطر کاهش نسل بلبل خرما هشدار می دهد و ادامه قاچاق پرندگان بالغ و زادآور بومی به کشورهای همسایه را علت اساسی کاهش جمعیت این جانداران ارزیابی می کند.

به گفته نگین هاشمیان با یک حساب سرانگشتی و بررسی میزان گردش مالی در این تجارت مخرب در محیط طبیعی کشور و همچنین فعالیت شبکه‌ای سودجویانی که پرندگان بی نظیر کشور را به خارج از مرزها منتقل می‌کنند، به این نتیجه می رسیم که پدیده قاچاق حیات ‌وحش و افزایش روزافزون باغ‌های پرندگان و اسارتگاه‌های حیوانات، نیازمند برخورد فوری و جدی تر است.

بیشترکارشناسان محیط زیست بر مشکل بیکاری و تنگناهای اقتصادی اغلب صیادان بومی صحه می گذارند به همین خاطر اقدامات ضروری در زمینه حل مسئله قاچاق پرندگان را مستلزم آگاهی بخشی در خصوص تبعات این پدیده شوم و اشتغالزایی از طریق آموزش جوامع محلی می دانند.

می توان گفت: یکی از علتهایی که موجب شده تا بلبل زیبای خرما آواز در اسارت سردهد ، ظعف آموزش ساکنان محلی مناطق زیست بوم این پرندگان است . به نظر می رسد فکر آموزش اساسی برای حفظ و حمایت گونه‌های نادر و با ارزش پرندگان می تواند اولین راهکار مقابله با قاچاق بلبل خرما باشد که متولیان امر باید در این حوزه فعالیت دو چندان کنند.

بلبل خرما یکی از بی نظیر ترین سرمایه های طبیعت کشور ما است و حفظ این گونه های حیات وحش ، به نوعی به حفظ گیاهان منطقه و کنترل آفات درختان و مراتع کمک شایانی می کند.

پرندگان مانند سایر جانوران سهم بسزایی در زندگی ما دارند و به همین دلیل حافظان محیط زیست باید افکار عمومی را نسبت به ارزش گونه های پرندگان برای چرخه طبیعت آگاه سازند.