یکی از رسوم جالب ارانی ها در ایام نوروز ، سمنوپزون است
گزارش مکتوب/سمنو پزون ایرانی آیینی کهن و به جه مانده ار نسل ها پیش
این روزها که درخانه ماندن حافظ سلامتی خود و خانواده هامون می باشد، پخت شیرین ترین سین هفت سین ایرانی البته برعکس هرسال که در جمع خانواده و همسایه ها انجام میشه، میتونه یه سرگرمی خوشمزه رو رقم بزنه.
بهار آمد و هفت سین ایرانی چیده شده
سیب، سبزه و سیر و سکه، سماق و سنجد و سمنو هر کدام با نمادی خاص در سفره های هفت سین ایرانی رخ نشان می دهند.
یکی از این سین های خوشمزه سمنو، که پخت اون از حدود یکی دو هفته قبل از شروع بهار در بعضی از خانه های ایرانی انجام میشه ....
پخت سمنو علاوه بر اینکه برای عرضه در بازار انجام میشه، برخی از خانواده های ایرانی سمنو رو یک نذر می دانند...
به سراغ خانواده ناصری رفتم که حدود 15 ساله پخت سمنوی نذری رو رها نکردن و هرساله با همکاری خانواده و همسایه ها این نذر رو ادا میکنند.
گندم های ریشه زده ای رو دیدم که هشت رو پیش شسته بودن و گذاشته بودن برای ریشه زدن ، فاطمه خانم مادر خانواده میگه گندم ها که ریشه میزنن آماده میشن برای شیره گیری، گندم های ریشه زده رو درون دستگاه شیره گیری ریختن و شیره اش و گرفتن ، شیره شیرینی که نیازی به شکر نداره و آماده میشه برای مخلوط شدن با آرد ...
شیره و آرد رو باهم مخلوط کردن و حالا طبق گفته فاطمه خانم سمنو آماده شده برای ساعتها هم زدن، هم زدن سمنو خیلی مهم مرتب باید هم زده بشه و به نسبت مواد و سفتی اش باید آب اضافه بشه، برای همین این کار با همکاری همه ی اعضای خانواده و حتی همسایه ها انجام میشه، اما امسال این کار فقط توسط خانواده کوچک ناصری انجام شد، چرا که جمع ها شلوغ میتونه به سلامتی خود و عزیزامون آسیب بزنه ....
رنگ سمنو که تیره تر شد ، بادام و یا گردو با پوست که از قبل تمیز شسته شده رو ریختن داخل سمنو ها و هم زدن و ادامه دادن ....
پس از ساعتها سمنو آماده شد، حدود 24 ساعت پخت این سمنو زمان برد، از خانواده ناصری پرسیدم بعداز 24 ساعت تلاش بی وقفه برای پخت سمنو خسته کننده نبود گفتن: وقتی به خیر و برکتی که قراره پای سفره های هفت سینمون بیاره و در سال نو کاممون و شیرین کنه فکر میکنیم نه همه خستگی از تنمون میره .... سمنو آماده شده بین خانواده و همسایه ها پخش شد ...
اما پخت سمنو فقط برای نذر نیست، در آستانه سال نو این سین هفت سین پخته میشه و در بازار برای مصرف شهروندان عرضه میشه ...
سمنو پای سفره ی هفت سین، نماد قدرت و سمبل خیر و برکت اما خوردن این شیرین خوشمزه که سرشار از پروتئین در طب سنتی و علوم پزشکی هم جایگاهی داره
خواص سمنو
به سراغ کارشناس ارشد تغذیه در استان رفتم، تا بیشتر از فواید این محصول بدونم .
زهرا اصلانی در این باره گفت: سمنو از عصاره جوانه گندم تهیه میشه که دارای مواد معدنی مثل سلنیوم، فسفر ، کرومیوم، آهن و مس است. اصلانی افززود: در جریان جوانه زدن اسیدفیتیک موجود در گندم تجزیه شده و زیست دسترسی مواد معدنی فوق بیشتر می شود.
یکی از ویتامینهای موجود در گندم ویتامین ای میباشد که در اثر جوانه زدن مقدار آن افزایش پیا میکند ، ویتامین ای نه تنها یک آنتی اکسیدان طبیعی محسوب میگردد بلکه نقش بسزایی در کاهش کلسترول خون به عهده دارد، از اینرو برای بسیاری از افراد حتی افرادیکه مبتلا به کبد چرب میباشند غذائی بسیار مناسب محسوب میشود.
این کارشناس تغذیه می گوید:گندم سرشار از ویتامینهای گروه B به ویژه تیامین و نیاسین بسیار مناسب است که برای متابولیسم کربوهیدرات ها و پروتئینها لازم است، از این رو در متابو لیسم (سوخت و ساز بدن) نقش بسیار ضروری دارند.
این ویتامینها در متابولیسم پوست و مو دخالت بیشتری دارند.
زهرا اصلانی در این باره می گوید: یکی از ویتامینهائی که بوسیله متخصصین مغز و اعصاب در بسیاری از مشکلات عصبی برای بیماران تجویز میکنند ویتامین ب است زیرا این گروه از ویتامینها نقش بسیار مهمی در فبرایندهای عصبی برعهده دارند از اینرو این ویتامین برای بهبود اختلالات عصبی و حتی افراد دارای استرس توصیه میشود، سمنو یکی از غذاهائی است که این ویتتامینها را در مقدار زیاد دارد.
این متخصص تغذیه خوردن سمنو را باعث رشد جسمی و ذهنی کودکان دانست و افزود: استفاده از این ماده غذایی تاثیر بسزایی در درمان عوارضی همچون ریوی، کمبود وزن، وجود فسفات در ادرار، سوءهاضمه، پادرد، مخملک، تب برفکى، نامنظم شدن ضربان قلب، دیابت، ریزش مو، یبوست و زخم هاى قرنیه دارد.
در جریان جوانه زدن مقدار پروتئینهای موجود در دانه گندم افزایش می یابد به عبارتی مقدار پروتئین موجود در یک پیاله سمنو از معادلش یک پیاله گندم بیشتر است.
فیبر موجود در سمنو دشمن اصلی سرطان به حساب می آید، سمنو از مقدار زیادی فیبر تشکیل شده است زیرا مقدار فیبر موجود در گندم در حین جوانه زدن افزایش میابد.
کارشناس ارشد تغذیه در البرز ادامه داد: فیبرهای غذائی باکاهش زمان عبور مواد از لوله گوارش دفعات دفع راافزایش میدهد،این خاصیت فیبرها آنها را به ماده ای مناسب جهت سرطان روده بزرگ تبدیل میکند، فیبرها موجب کاهش غلظت چربیهای خون میشوند، از اینرو افراد مبتلا به چربی خون بالا میتوانند این ماده غذائی را براحتی مصرف کنند.
گروهی از فیبرها با کاهش رقت آنزیمی موجب کاهش سرعت جذب گلوکز خون میشوند و این خاصیت برای افراد مبتلا به دیابت بسیار اهمیت دارد.
او در ادامه گفت: به طور کلی سمنو علاوه بر فیبر دارای تعدادی آنتی اکسیدان و فیتون غذایی است که به طور بالقوه خطر ابتلا به سرطان لوله گوارش را کاهش می دهد .استفاده از بتاکاروتن موجود در سمنو از بروز آسیب به سیستم های عصبی، بینایی و ایمنی جلوگیری می کند.
در جریان جوانه زدن مقدا انرژی دانه کاسته میشود که آنرا به ماده ای بسیار مناسب برای افراد جامعه بالاخص افراد مبتلا به چاقی و اضافه وزن تبدیل میکند.
امروزه با توجه به شیوع بیماری کرونا استفاده از موادیکه سیستم ایمنی را در افراد تقویت میکنند اهمیت زیادی دارد بهترین ماده غذائی برای حصول این مطلوب استفاده از انواع جوانه ها است و سمنو از جوانه گندم تشکیل شده است، پس بهتر است توجه بیشتری برای استفاده از این ماده غذائی صورت گیرد.