معاون وزیر خارجه: اقدام ایران در کاهش تعهدات برجامی،اقدامی جبرانی بوده و اروپایی‌ها نمی‌توانند اقدامات جبرانی برابر اقدامات جبرانی انجام دهند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، آقای سید عباس عراقچی بعد از ظهر امروز در «نشست ابعاد سیاسی و راهبردی پیامد‌های ترور سردار شهید قاسم سلیمانی» که در دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه برگزار شد، در پاسخ به سوالی درباره فعال کردن سازوکار حل و فصل اختلافات از سوی سه کشور اروپایی افزود: مکانیزم ماشه به معنای برگشت تحریم‌های شورای امنیت از سوی سه کشور شروع نشده است، بلکه آنها می‌خواهند سازوکار حل و فصل اختلافات را براساس بند ۳۶ آغاز کنند، در حالی که مکانیزم ماشه در بند ۳۷ است.
آقای عراقچی ادامه داد: ما قبول نداریم که اروپایی‌ها می‌توانند این سازوکار را آغاز کنند، اکنون درگیر مباحث حقوقی هستیم و نظر روسیه و چین نیز همین است، ما روند کاهش تعهدات را براساس همین بند آغاز کرده‌ایم.
معاون سیاسی وزارت امور خارجه با اشاره به گام‌های پنج گانه ایران گفت: کشور‌های اروپایی از نظر منطقی و حقوقی، در حالی که ایران آن را آغاز کرده، نمی‌توانند شروع کنند چرا که اقدام ایران یک اقدام جبرانی بوده و آنها نمی‌توانند اقدامات جبرانی در برابر اقدامات جبرانی انجام دهند.
آقای عراقچی همچنین درباره معادلات منطقه‌ای پس از ترور سردار سلیمانی افزود: یک تحول جدی راهبردی در منطقه شکل گرفته است، این مسئله تبعات مختلفی داشته و در اشکال مختلف هم خود را نشان داده است؛ یک پیامد، ایجاد محاسبات جدید در کشور‌های منطقه است، کشور‌هایی که به چتر امنیتی آمریکا دل بسته بودند، ناتوانی آمریکا در دفاع از خود و عدم اراده آمریکا در واکنش به حملاتی که به آنها شده بود نیز دیدند.
وی با بیان اینکه زمینه مناسب‌تری به ایده‌ای که ایران مطرح کرده بود و آن ترتیبات امنیتی با مشارکت کشور‌های منطقه بدون کشور‌های خارجی است، گفت: حضور نیرو‌های خارجی امنیت منطقه را بیشتر از بین برده و من فکر می‌کنم زمینه همکاری منطقه‌ای فراهم شده است.
این دیپلمات ارشد درباره اقدامات حقوقی در مقابل ترور سردار سلیمانی افزود: پس از ترور نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل و رئیس شورای امنیت نوشتیم. روند حقوقی توسط معاونت حقوقی وزارت امور خارجه به همراه معاونت حقوقی ریاست جمهوری و معاونت حقوقی شورای امنیت ملی هم در حال پیگیری است.
آقای عراقچی درباره سفر امیر قطر به تهران نیز گفت: سفر امیر قطر به تهران از قبل طراحی شده بود هرچند زمان آنها نهایی نشده بود، با توجه به تحولات با موافقت دو کشور این سفر در آن تاریخ انجام شد که سفر به موقع و مهمی بود، تحولات امنیتی مهمی رخ داده و رایزنی دو کشور ضروری است.
وی افزود: ادعا‌هایی مطرح بود که پهپاد حمله‌کننده به سردار سلیمانی از قطر برخاسته که مقامات قطری اصرار داشتند که این مسئله واقعیت ندارد.
معاون وزیر امور خارجه درباره بسته شدن مذاکره ایران و آمریکا پس از ترور سردار سلیمانی گفت: بحث مذاکره با آمریکا محاسبات خود را دارد و براساس منافع ملی کشور گرفته می‌شود، ما اعلام کرده بودیم تحت فشار حداکثری مذاکره نمی‌کنیم، این سیاست کماکان وجود دارد و تا زمانی که سیاست فشار حداکثری جریان دارد، صحبت از مذاکره یا فکر درباره آن برای ما جایگاهی ندارد.
معاون سیاسی وزارت امور خارجه درباره شکایت عراق از ایران پس از حمله موشکی افزود: این خبر صحت دارد، دولت عراق براساس یک کار حقوقی روتینی که باید انجام می‌شد، این کار را انجام داده است؛ آنها هم درباره حمله آمریکا این اقدام را کرده و هم درباره اقدام ایران. ما با وزارت امور خارجه عراق در حال رایزنی هستیم.
آقای عراقچی گفت: دولت عراق باید حاکمیت خود را حفظ کند، ولی در مسائل حقوقی ما نیز استدلال‌هایی داریم و این عنوان که حاکمیت ملی عراق نقض شده را قبول نداریم و پاسخ‌های حقوقی نیز خواهیم داد.
وی درباره نقش روسیه در معادلات جدید منطقه‌ای نیز افزود: روسیه یک قدرت بزرگ بین‌المللی است و در سال‌های اخیر روسیه جایگاه محکم‌تر و بیشتری در منطقه غرب آسیا پیدا کرده است؛ همکاری‌های راهبردی، سیاسی و اقتصادی میان تهران و مسکو گسترش بیشتری پیدا کرده است.
این دیپلمات ادامه داد: در مسئله سوریه و روند آستانه ارتباطات، همکاری و رایزنی نزدیکی با روس‌ها داریم. روسیه جایگاه قبلی خود در منطقه را بازسازی کرده و در حال ایفای نقش است و ما از نقش روسیه برای ایجاد صلح و ثبات استقبال می‌کنیم.
آقای عراقچی درباره اظهارات اخیر وزیر امور خارجه روسیه مبنی بر نظر مثبت این کشور بر پذیرش ایران در پیمان شانگهای افزود: ایران هم‌اکنون عضو ناظر پیمان شانگهای است، پذیرش عضو جدید منوط به اجماع همه اعضاست؛ روسیه رییس دوره‌ای این پیمان است و نظر مثبتی به پذیرش ایران دارد.
ترور سردار سلیمانی اشتباه راهبردی آمریکا بود
با گرامیداشت یاد و خاطره سردار شهید قاسم سلیمانی و همراهان شهید وی گفت: ترور سردار سلیمانی یک اشتباه راهبردی از سوی آمریکا بود که یک نقطه عطف بزرگ در غرب آسیا و خلیج فارس ایجاد کرده که تبعات ژئوپولتیکی دارد.
معاون سیاسی وزارت خارجه ادامه داد: شاید تاریخ منطقه را بتوان بعد از این واقعه تقسیم کرد، به ویژه پس از ضربه قدرتمند ایران که در معادلات راهبردی در منطقه و مناسبات قدرت میان ایران و آمریکا تغییر ایجاد کرد.
این دیپلمات ارشد کشورمان با بیان اینکه ترور سردار سلیمانی سه تاثیر در جبهه مقاومت، مبارزه با تروریسم داعش و تکفیری و همچنین معادله قدرت در میان ایران و آمریکا دارد، افزود: معتقدم در بحث مقاومت، از دست دادن سردار سلیمانی بر خلاف ارزیابی آمریکایی‌ها تبعات مثبتی دارد.
وی گفت: ما یک فرمانده بزرگ از دست دادیم که در محور مقاومت تاثیر زیادی داشت، ولی وقتی جریان مقاومت را در کلیت نگاه می‌کنیم، محور مقاومت جغرافیایی از دست نداده، سلاح و آرمان مقاومت سرجایش است، گروه‌های مقاومت همچنان موجود هستند، ولی گفتمان و فرماندهی مقاومت همچنان باقی است.
آقای عراقچی با بیان اینکه انگیزه‌های مقاومت بیشتر از دوران قبل از ترور سردار سلیمانی است، افزود: اثر شهید سلیمانی در پیشبرد مقاومت بیشتر از اثر سردار سلیمانی است یعنی کسانی که از ترور سردار سلیمانی و شهادت وی خوشحال شدند، باید بدانند شهادت ایشان حتما به مقاومت قدرت پیشبرد بیشتری خواهد داد.
مبارزه با داعش، یک مبارزه راهبردی است
معاون سیاسی وزارت امور خارجه گفت: مبارزه با داعش، یک مبارزه راهبردی است که جمهوری اسلامی ایران و دیگر کشور‌های منطقه و گروه‌های مقاومت آن را ادامه می‌دهند.
آقای عراقچی افزود: برخی فقدان سردار سلیمانی را یک پیروزی و خوشحالی برای داعش و عناصر داعش دانستند، زیرا فرمانده اصلی مبارزه با تروریسم و داعش به شهادت رسیده است؛ به نظرم این تحلیل درست نیست.
وی گفت: این اقدام اثرات تاکتیکی دارد، ولی مبارزه با داعش، یک مبارزه راهبردی است که جمهوری اسلامی ایران و دیگر کشور‌های منطقه و گروه‌های مقاومت آن را ادامه می‌دهند و خللی در این رابطه ایجاد نمی‌شود مگر خلل‌های موقت و تاکتیکی که به زودی جبران خواهد شد.
معاون سیاسی وزارت امور خارجه با اشاره به معادلات امنیتی در غرب آسیا و خلیج فارس افزود: در مقطعی انگلیسی‌ها در منطقه بودند، بعدا آمریکایی‌ها وارد شدند، سیاست آمریکایی‌ها دو پایه‌ای بود که ایران و عربستان در آن نقش‌آفرین بودند که با انقلاب اسلامی این معادله به هم خورد.
آقای عراقچی افزود: انقلاب اسلامی اولین تاثیر خود را در معادلات منطقه‌ای گذاشت، زیرا آمریکا مهمترین متحد منطقه‌ای خود را از دست داد و مجبور شد حضور فیزیکی در منطقه پیدا کند.
وی با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران بعد از جنگ با اتکا و اعتماد به نفس بیشتر به توانمندی و قدرت دفاعی خود ادامه داد، گفت: ایران بدون جنگ به رویکرد استراتژیک مبنی بر اتکای به توانمندی داخلی برای دفاع خود نمی‌رسید که براساس آن دشمنان به ایران فکر ضربه زدن و جنگ نیفتند. این مسئله‌ای بود که موجب تغییر موازنه منطقه‌ای به سود ایران شد.
این دیپلمات ارشد با اشاره به حمله آمریکا به افغانستان و عراق افزود: از بین رفتن دو دشمن اصلی ایران در شرق و غرب یعنی طالبان و صدام و ظهور دولت‌های دوست در شرق و غرب ایران، نقطه عطفی در تاریخ معادلات منطقه‌ای بود چراکه ظرفیت‌های منطقه‌ای ایران آزاد شد و محور مقاومت تقویت شد.
آقای عراقچی گفت: ایجاد داعش و تروریسم در منطقه حرکت اشتباه بعدی بود که انجام شد. مقابله با داعش، ظرفیت‌های جدیدی از ایران و محور مقاومت آزاد کرد زیرا گروه‌های جدیدی برای دفاع از حرم ایجاد شدند که ظرفیت‌های راهبردی و ژئوپولتیکی جدیدی فراهم کردند.
وی با اشاره به برجام افزود: اینکه دولت اوباما با ایران وارد تعامل شد، به علت متفاوت بودن وی نبود زیرا اوباما تجارب دولت‌های قبلی برای تهدید و فشار را داشت و او چاره‌ای جز تعامل با ایران نداشت، برجام هم ظرفیت‌های جدیدی برای جمهوری اسلامی ایران آزاد کرد یعنی هم فرصت‌هایی اقتصادی فراهم شد و هم ظرفیت‌های منطقه‌ای جدیدی آزاد شد.
معاون سیاسی وزارت امور خارجه با بیان اینکه اولین کسی که متوجه این مسئله شد نتانیاهو بود، گفت: بعد از رژیم اسرائیل، کشور‌های دیگری هم فعال شدند، سعود الفیصل به چند کشور رفت و رایزنی کرد و حتی در یک مورد به ژنو رفت و جان کری با او در هواپیما دیدار کرد.
آقای عراقچی افزود: بعد از برجام، اوباما برخی از سران کشور‌های عربی را در کمپ دیوید جمع کرد و در مقابل انتقاداتی که از او شده بود، گفته بود باید روی ظرفیت‌های خود متمرکز شوید و شما کدام سردار سلیمانی را دارید که در چهار جبهه بجنگد، بعد از آمدن ترامپ، برخی کشور‌های عربی و صیهونیست‌ها، رئیس‌جمهور آمریکا را قانع کردند که برجام جواب نمی‌دهد زیرا موجب قدرت گرفتن ایران، آزاد شدن ظرفیت‌های منطقه‌ای ایران و... شده که منجر به در پیش گرفتن سیاست فشار حداکثری علیه ایران شد زیرا بدون مقابله با ایران، جمهوری اسلامی در مسیر اقتدار منطقه‌ای بیشتر حرکت می‌کند.
وی با بیان اینکه آمریکا برای مقابله با ایران از برجام خارج شد و تحریم‌ها را اعمال کرد، گفت: علاوه بر تحریم‌ها، آمریکا از همه عرصه‌ها فشار آورد، در مقابل سیاست فشار حداکثری ایران سیاست مقاومت حداکثری را در پیش گرفت و از هشت ماه پیش سیاست فعال اجرایی شد که موجب شکست سیاست فشار حداکثری شد زیرا آمریکایی‌ها فکر می‌کردند سیاستشان موجب فروپاشی ایران یا به پای میز مذاکره آمدن ایران می‌شود.
معاون سیاسی وزارت امور خارجه با بیان اینکه بزرگترین اشتباه آمریکا در چهل سال گذشته ورود به برخورد نظامی با ایران بود، افزود: آنها فکر می‌کردند که با یک ضربه نظامی شدید، ایران قادر به پاسخگویی نیست و سیاست فشار حداکثری‌شان تکمیل می‌شود، وقتی ترور سردار سلیمانی با شلیک موشک به پایگاه‌های آمریکایی پاسخ داده شد و آمریکا قادر به پاسخگویی نبود، بزرگترین تغییر معادله منطقه‌ای بعد از ترور سردار سلیمانی رخ داد.
آقای عراقچی گفت: آمریکایی‌ها فکر می‌کردند که با ترور سردار سلیمانی محور مقاومت شکسته می‌شود، ولی ایران با دو اقدام این تفکر را به شکست رساند؛ یکی با تشییع پیکر میلیونی مردم که با ابزار اعتقاد و خشم‌شان بود که عزم ملی شکل گرفت و در ادامه آن، یک ضربه راهبردی به آمریکا زده شد که ۱۵ موشک قدر و سنگین به بزرگترین پایگاه آمریکا شلیک شد.
وی پاسخ ایران را یک ضربه راهبردی دانست و افزود: به نظر من، میزان تلفات مهم نیست، مهم این بود که آمریکایی‌ها به این رسیدند که نمی‌توانند به اقدام ایران پاسخ دهند که این مسئله منجر به ضربات بیشتری می‌شود، نتیجه این مسئله موازنه راهبردی و بازدارندگی راهبردی میان ایران و آمریکا بود که مسئله کوچکی نیست، آنها یک سیلی محکمی خوردند و هیمنه آنها شکسته شد. در واقع یک موازنه راهبردی و بازدارندگی راهبردی میان ایران و آمریکا شکل گرفته است.
این دیپلمات ارشد با بیان اینکه در تئوری بازدارندگی تهدیدات دشمن براساس توانمندی داخلی رفع می‌شود، گفت: وقتی این بازدارندگی موثر است که بتوانی ضربه‌ای بزنی و ضربه دوم را نخوری؛ اینکه می‌گویند تلفات ندادیم یک بهانه است، مگر می‌شود به یک پایگاه ضربه بزنی و تلفات نداده باشد، ما با یک تحول بزرگ در ژئوپولتیک در منطقه روبه رو هستیم که یک توازن قدرت و بازدارندگی میان ایران و آمریکا در منطقه است.
آقای عراقچی افزود: رژیم اسرائیل در یکی دو سال اخیر تلاش کرد با اقداماتش در سوریه ایران را تحریک کرده و وارد بازی جدیدی کند تا یا درگیری جدیدی در سوریه ایجاد کرده یا پای آمریکا را بازی کند، ولی ایران گفت طرف من تو نیستی بلکه آمریکاست؛ قد و قواره رژیم اسرائیل به حدی است که دیگران پاسخ آن را بدهند و نه ایران.
وی با بیان اینکه آمریکا در چهل سال گذشته اشتباهات راهبردی داشته است که هر کدام دستاورد‌های زیادی برای ایران داشته است، گفت: اشتباه اخیر آنها بزرگترین دستاورد را برای ایران داشته است، البته فقدان سردار سلیمانی بسیار بزرگ است، ولی شهادت ایشان برکات راهبردی دارد که به نظرم، برابری راهبردی ایران و آمریکا در قدرت بود؛ به اصطلاح، ایران چَک آخر را در این معادله به آمریکا زد.