وجود اقوام مختلف در استان البرز آن را به نماد کوچکی از ایران برای نمایش آداب و رسوم مختلف مردم سراسر کشور تبدیل کرده است.قدیمیترین حسینیه ایران، در ایام محرم و صفر حال و هوای دیگری به این استان داده است.
سنج و دمام بوشهر، کرنا نوازی بختیاری ها و گیلانی ها، شروعه خوانی بوشهری ها، چاوش خوانی مازندرانی، مارش عزای قزوینی، مصیبت نامه آذربایجان غربی، مورسوگینه لرستانی، سوگینه فارس (سرکوهی)، غمونه بویراحمدی و مرثیه خوانی آذری ها تنها جلوه ای از نواها و آیین های اقوام ساکن در استان است که در این ایام در البرز طنین انداز میشود.
در این میان تصویرسازی روایی قیام عاشورا با بهره گیری از هنر آئینی تعزیه رنگ و بوی ویژه ای در البرز دارد. تعزیه‌خوانی از آیین‌های سنتی در مناطق مختلف ایران است که ماجرای عبرت آموز عاشور را به شیوه ای هنرمندانه و مردمی روایت می کند. آیینی که هنرمندان و شیفتگان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) هر ساله آن را در ماههای محرم و صفر اجرا می کنند.
البرز در این هنر اما سابقه ای دیرینه دارد؛ به طوریکه برخی مورخان، این استان را خاستگاه و مهد تعزیه ایران زمین می خوانند. رئیس انجمن تعزیه البرز در این باره می گوید: از دوران علویان که مرکز حکومت آنان در سلسله جبال البرز بوده تعزیه شکل گرفته و قدیمی ترین نسخ تعزیه کشور مربوط به این استان است.
از منطقه کلاک کرج و شهرستان‌های طالقان و ساوجبلاغ به عنوان پایگاه‌های اصلی هنر تعزیه در البرز نام برده می شود اما بیش از 25 منطقه دیگر استان هم در ایام سوگواری سید وسالار شهیدان حضرت امام حسین (ع) میزبان تعزیه خوانان و علاقمندان است.
حسینیه اعظم برغان، تکیه ای با قدمت 6 قرن
یکی از قدیمی ترین و مشهورترین تکیه های کشور، حسینیه اعظم برغان است که بیش از 560 سال قدمت دارد و همه ساله در ایام محرم، میزبان خیل عظیم مشتاقان حسینی و علاقمندان به هنر تعزیه از جای جای کشور است.
ساخت این حسینیه که در بخش چندار شهرستان ساوجبلاغ قرار گرفته به دوره صفویه بر می گردد. بنایی خشتی و چوبی که البته در دوره های مختلف مرمت و بازسازی شده است. حسینیه اعظم برغان با 1200 متر مربع مساحت در دو طبقه و در ضلع شمالی میدان روستا قرار گرفته است. طبقه همکف آن ۱۰ حجره دارد و مخصوص عزاداران است؛ شاه‌نشین (ضلع شمالی بنا، نقطه مقابل در) فضای ورودی مردانه و زنانه، اتاق تعزیه‌خوان‌ها، رخت‌کن، انبار، راه‌پله‌ها، تخت تعزیه‌خوان‌ها و کف بنا نیز از دیگر فضا‌های موجود در این بنای تاریخی است. اثری که در تاریخ دوم بهمن سال 1382 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. مراسم تعزیه این حسینیه هم به عنوان اثری معنوی و غیر ملموس در خرداد سال ۹۱ در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
طهماسبی رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ساوجبلاغ درباره مراسم امسال حسینیه اعظم برغان می گوید: برنامه در دهه اول محرم، هر روز از ساعت ۱۴ تا ۱۶ در تکیه اعظم برغان اجرا میشود و شامل تعزیه شهادت حضرت حمزه سید‌الشهدا (ع)، شهادت حر بن یزید ریاحی، شهادت حضرت مسلم ابن‌عقیل (ع)، دو طفلان مسلم، شهادت حضرت علی‌اکبر (ع)، شهادت حضرت عباس (ع) و شهادت امام حسین (ع) است.