سخنگوی سازمان انرژی اتمی: جمهوری اسلامی ایران با استاندارد‌های دوگانه مشکل دارد
در مراسم اختتامیه این نشست بهروز کمالوندی با اشاره به ابعاد مختلف «پادمان، امنیت و ایمنی» و ضرورت آگاهی افکار عمومی حتی برای کشور‌های غیر هسته ای، گفت: آژانس بین المللی انرژی اتمی دو وظیفه اصلی بر عهده دارد. یکی از این وظایف در چارچوب NPT است. کشور‌هایی که عضو این معاهده شدند، با نیت جلوگیری از تکثیر سلاح‌های هسته‌ای و استفاده صلح آمیز از این علوم و فناوری به عضویت در آمده اند. ما چالش‌هایی در این باره داریم که عمدتاً سیاسی بوده و به خاطر تعریفی است که هر کدام از قدرت‌ها از این مسئله می‌دهند.
وی تاکید کرد: اولین موضوع ما مسئله خلع سلاح است که در ماده ۶ NPT آمده و متاسفانه به فراموشی سپرده شده است. شاید بتوان بهترین نوع امنیت از نظر اهمیت و گستردگی را که در امنیت هسته‌ای موثر است، خلع سلاح برشمرد. ما شب را با وحشت امکان استفاده از این سلاح به صبح می‌رسانیم. خیلی واضح کشورمان را تهدید می‌کنند.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: آمریکایی‌ها سلاح‌های تاکتیکی هسته‌ای را آزمایش می‌کنند. هیچ قواعد و مقرراتی را قبول ندارند. عضو کنوانسیون‌های منع جامع آزمایشات هسته‌ای هم نیستند. در عین حال تهدید می‌کنند. پس اگر بخواهیم امنیت را در سطح جهان گسترش دهیم، بهترین اقدام جدی گرفتن ماده ۶ NPT که به خلع سلاح هسته‌ای می‌پردازد، است.
وی افزود: ما نگران قاچاق مواد هسته‌ای هستیم. هر چند ما می‌توانیم از خودمان دفاع کنیم، اما نگران این ضعف در دنیا هستیم که تروریست‌های فردی و گروهی و یا تروریست‌های دولتی مثل اسرائیل از آن استفاده کنند. آن‌ها علناً ما را تهدید می‌کنند و هیچ ترسی ندارند. متاسفانه ساختار دنیا به نحوی است که قدرت‌های دنیا تهدیدات آن‌ها را نادیده می‌گیرند. در این تهدیدات آن‌ها خرابکاری صنعتی انجام دادند و تعدادی از همکاران ما را که از بهترین‌ها و انسان‌هایی شایسته بودند و کسانی نبودند که درباره بمب هسته‌ای کار کنند به شهادت رساندند.
کمالوندی با بیان اینکه بحث‌های حوزه امنیت هسته‌ای، عدم تکثیر و خلع سلاح از روند خوبی برخوردار هستند، گفت: جایگزینی مواد هسته‌ای با غنای سطح پایین با مواد با غنای سطح بالا، به خاطر خطرات بالقوه‌ای که در سطح دنیا دارد، اقدام خوبی است. جایگزینی سوخت ۲۰ درصد در راکتور تحقیقاتی تهران که زمانی با سوخت ۹۳ درصد کار می‌کرد و یا تغییر نوع سوخت راکتور تحقیقاتی خنداب اراک از اورانیوم طبیعی به ترکیبی از اورانیوم طبیعی و غنی شده حدود ۶/۳ درصد در بازطراحی در همین راستا صورت گرفته است.
وی افزود: در حال حاضر راکتور‌های صفر قدرت را در دنیا جمع آوری می‌کنند. چون از آب سنگین استفاده می‌کند و بحث پلوتونیوم آن مطرح است. جمع آوری پلوتونیوم، کم کردن مواد هسته‌ای و توجه به حمل و نقل مواد هسته‌ای کار‌های خوبی هستند که باید انجام شوند.
کمالوندی گفت: حسابرسی مواد هسته‌ای و پادمان بسیار مهم هستند. اگر حساب مواد هسته‌ای را نداشته باشیم، ممکن است از جای دیگری سر در بیاورد و مشکل ایجاد کند.
وی تاکید کرد: خطر تروریسم هسته‌ای را واقعاً باید جدی گرفت. این خطر بالقوه‌ای است که روز بروز افزایش پیدا می‌کند. در این زمینه باید کار کنیم و ورودی‌ها را مسدود کنیم. آژانس پایگاه اطلاعاتی ITDB ایجاد کرده است که اگر ماده هسته‌ای مفقود شود، کشور‌ها با همکاری یکدیگر اطلاعات مربوط به آن را در این پایگاه به اشتراک می‌گذارند. توصیه‌ها و رهنمود‌ها هم اشکالی ندارد در بلند مدت الزام آور شوند. اما نه مثل مورد NPT که از طرفی بر عدم تکثیر تاکید دارند و از طرف دیگر خلع سلاح را رها کرده اند. این همان استاندارد دوگانه است. در همین حال نمی‌شود به سمتی برویم که مواد هسته‌ای با غنای سطح پایین را جایگزین مواد با غنای سطح بالا کنیم و دستورالعمل‌ها (guideline) در این رابطه الزام آور شوند. این خوب است، اما نه اینکه برای برخی الزام آور شود و برای برخی نه.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: رژیم صهیونیستی حدود ۴۰۰ کلاهک هسته‌ای دارد. اینکه آن‌ها اذعان نمی‌کنند دلیل بر این نیست که وجود ندارد. جمهوری اسلامی با این استاندارد‌های دوگانه مشکل دارد. ما در دنیا درگیر این مسئله هستیم که عده‌ای تلاش می‌کنند جا بیندازند که کشوری حقی دارد، ما هم حقی داریم، اما حق او بیشتر است. یا از ما می‌خواهند فعلاً حق مان را اعمال نکنیم. جمهوری اسلامی با این مسئله مشکل دارد.
وی افزود: نحوه سازوکار صندوق امنیت هسته‌ای و مسائلی مثل آموزش‌ها و امنیت هسته‌ای آژانس بین المللی انرژی اتمی ایراد‌هایی دارد که باید برطرف شود. مادامی که موضوعات سیاسی نباشند و به صورت فنی و جهانشمول دیده شوند، خیلی از مسائل و مشکلات می‌تواند برای همه حل شود.
کمالوندی گفت: عقلا و دانشمندان خطرات عمده جهانی مثل تغییرات آب و هوایی را می‌بینند و تذکر می‌دهند و قواعدی را ارائه می‌کنند که مقداری شرایط را بهتر می‌کند. در این میان ابرقدرتی مثل آمریکا تعهدات خود را در این زمینه‌ها نادیده می‌گیرد. امروز چهارشنبه ساعت ۱۴:۳۰ پنج کشور برای ما جلسه اضطراری شورای حکام را برگزار می‌کنند. چرا این جلسه برگزار می‌شود؟ جلسه اضطراری شورای حکام یعنی وجود خطری جهانی و مشکلی که بوجود آمده است.
وی افزود: ایران از سقف ۳۰۰ کیلو اورانیوم غنی شده و غنای ۶۷/۳ (سه ممیز شصت و هفت) عبور کرده است. هیچ نقض پادمانی و پروتکل الحاقی اتفاق نیفتاده است. جالب است همین کشوری که فراخوان داده است و اعلام کرده این تعهد برجامی ایران انجام نمی‌شود، خودش از برجام بیرون آمده و آن را نقض کرده است. این جوک سیاسی است.
کمالوندی با بیان اینکه خوشبختانه جامعه ایران یک جامعه پخته است و خوب مسائل بین المللی را می‌فهمد، گفت: این پیام را به آژانس برسانید که حرف‌های جمهوری اسلامی ایران در چارچوب خیرخواهانه است. حرفی اضافه بر حقوقمان نمی‌زنیم. وقتی در غنی سازی بالای ۶۷/۳ می‌رویم، نتانیاهو می‌گوید این‌ها دنبال بمب هستند. یا ۳۰۰ کیلو اورانیوم غنی شده ۳۱۰ کیلو می‌شود می‌گویند به بمب نزدیکتر شده اند. متاسفانه این فضای سیاسی بین المللی است.
وی افزود: خوشبختانه جلسه شورای حکام را پیش بینی می‌کنیم که اتفاق خاصی نمی‌افتد. در شورای حکام مسائل پادمانی و پروتکلی باید بررسی شود. جمهوری اسلامی ایران نه پادمان و نه پروتکل را نقض نکرده است. تعهد برجامی هم داوطلبانه است. رابطه ما با طرف‌های برجامی مکانیزم خاص خودش را دارد و در این مکانیزم رسیدگی می‌شود.
وی تاکید کرد: امنیت موضوعی پیوسته و جدانشدنی است که همه باید درگیر آن باشند و مدیریت کلان داشته باشد. مدیریت کلان امنیت هسته‌ای قانوناً بر عهده سازمان انرژی اتمی ایران است. هر چند این اختلاف نظر وجود دارد که مثلاً در حادثه هسته‌ای چه کسی مسئول اصلی باید باشد.
کمالوندی افزود: تجربیات زیادی در دنیا وجود دارد که می‌تواند برای ما راهنمای خوبی باشد. به عنوان مثال در اسپانیا دیدم کار‌های زیادی در حوزه ایمنی و امنیت هسته‌ای انجام می‌دهند. طبیعی است که از آن‌ها بیاموزیم. همانطور که حضور دوستانی از آژانس با کوله باری از تجربه در این کارگاه مغتنم است.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی با ابراز امیدواری از اینکه برگزاری چنین کارگاه‌هایی باعث برکت برای کشور بشود، گفت: در حوزه امنیت هسته‌ای کار‌های زیادی داریم که انجام بدهیم. از جمله لازم است کارگاه‌هایی در سطح ملی برگزار کنیم تا مسائل پیش گفته، دستورالعمل‌ها (Guidelines) و نحوه همکاری‌ها را مورد بحث و بررسی قرار دهیم تا ان شاء الله باعث ارتقاء امنیت هسته‌ای بشود.
وی افزود: این جلسه درباره آشکارسازی (Detection) بود. پیشگیری و پاسخ (Prevention و Response) هم بخش‌های دیگر این موضوع هستند. آشکارسازی بر اساس اطلاعات و تجهیزات کار می‌کند. ما هم اکنون به تجهیزات نیاز داریم. متاسفانه حتی جلوی ورود رادیودارو را هم می‌گیرند.
کمالوندی گفت: ما اگر به خارج اتکا داشتیم، الان بیماران زیادی در کشور مشکل داشتند. کار آن‌ها کاری غیر انسانی است. ما به تجهیزاتی نیاز داریم تا آشکارسازی کنیم، ببینیم آیا قاچاق یا جاسازی شده است یا خیر. با علم و اطلاع و نه تعارف می‌گویم خوشبختانه نیرو‌های باهوشی در کشور داریم که از عهده رفع نیاز‌ها برمی آیند. به راحتی می‌توانیم این تجهیزات را بسازیم، اما زمان بر است.
وی افزود: سوخت ۲۰ درصد را به ما ندادند، آن را تولید کردیم. از این بالاتر که نیست. اگر سوخت ۲۰ درصد را تولید نمی‌کردیم، چه اتفاقی برای مردم می‌افتاد. یک میلیون بیمار داریم که نمی‌توانیم به آن‌ها بی تفاوت باشیم.
کمالوندی گفت: از آژانس می‌خواهیم به ما از طریق انتقال تجربیات و تهیه تجهیزات مدد برساند. این اقدامات منجر به ارتقاء امنیت هسته‌ای در کشورمان و نیز موجب توجه بیشتر به بیماران که آژانس وظیفه دارد همه نوع همکاری داشته باشد، خواهد شد.