پس از موفقیت‌های چمران در پاوه، او ازسوی امام خمینی (ره) به سمت وزیر دفاع منصوب شد؛ اساس فکری دکتر چمران «ما می‌توانیم» بود. او در این سمت ابتکارات زیادی داشت.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، در لابه‌لای نوشته‌های زیبا و آکنده از جذبه‌های معنوی و عرفانی شهید چمران، روحیه حقیقت‌جو و مقاوم، شهامت اخلاقی آمیخته با شجاعت رزمی، بینش عمیق مکتبی همراه با شهود عرفانی و کمالات روحی و اخلاقی دیگر وی منعکس است. زندگی مبارزاتی شهید چمران را می‌توان در سه مقطع فعالیت در لبنان و سپس در کردستان و خوزستان بررسی کرد. شهید چمران طی سال‌های طولانی اقامتش در لبنان در کنار امام موسی صدر، مبارزات پیگیری را علیه اسرائیل غاصب رهبری کرد. وی به همراه آیت‌الله صدر «حرکه‌المحرومین» را در لبنان بنیان نهاد و سازمان «امل» را به‌عنوان جناح نظامی این حرکت پایه‌گذاری کرد و خود فرماندهی آن را بر عهده گرفت.
شهید چمران «شیر روز» و «زاهد شب» بود
شهید چمران پس از پیروزی انقلاب اسلامی به ایران بازگشت و عشق و استعداد‌های سرشار خود را در جهت تحقق اهداف متعالی اسلام و اجرای فرامین امام (ره) به کار گرفت. جهاد افتخار‌آفرین وی برای رهایی و احیای کردستان (به ویژه نجات «پاوه» از سقوط)، تشکیل ستاد جنگ‌های نامنظم و ایجاد هماهنگی میان ارتش، سپاه و نیرو‌های داوطلب مردمی در ابتدای جنگ تحمیلی، و همچنین شکستن محاصره سوسنگرد تنها بخش کوچکی از مجاهدات آن شهید بزرگوار در راه دفاع از انقلاب و کشور بود.
اساس فکری چمران «ما می‌توانیم» بود
پس از موفقیت‌های چمران در پاوه، وی از سوی امام خمینی (ره) به سمت وزیر دفاع منصوب شد. اساس فکری دکتر چمران «ما می‌توانیم» بود. او در این سمت ابتکارات زیادی داشت. روزی حین بازدید از ساختمان هلی کوپترسازی پهنا متوجه شد که آن‌ها تعدادی از قطعات را به جهت تحریم بودن، در انبار ندارند. دکتر چمران فرمول ساخت آن قطعات را نوشت و کارکنان را به ساختن قطعات نایاب تشویق کرد.
ساخت خمپاره ۶۰ توسط مهندسین داخلی
پس از آغاز جنگ ایران و عراق، روزی یکی از مهندسان سازمان تحقیقات علمی، نظامی صنایع دفاعی نزد دکتر چمران رفت و ادعا کرد که می‌تواند تجهیزات مورد نیاز را بسازد. نخستین بار چراغ‌های کنار باند فرودگاه و چند نمونه دیگر را ساخت. دکتر چمران بسیار از این کار استقبال کرد و این بار درخواست ساخت یک خمپاره ۶۰ را به او داد. روز بعد آن مهندس اعلام کرد که وسایل تشکیل دهنده خمپاره را نداریم. دکتر چمران چند راه حل به او داد تا بتواند کارش را به سرانجام برساند. مدتی بعد نیز آن شخص ۲۰ عدد خمپاره ۶۰ ساخت که در جبهه مورد استفاده قرار گرفت.
ساخت ماشین شنی
جنس زمین تپه‌های الله اکبر رملی و راه رفتن در آن دشوار بود. امکان تردد با شتر یا قاطر هم وجود نداشت. از سوی دیگر هیچ وسیله‌ای امکان عبور و مرور نداشت. از این رو شهید چمران درصدد پیدا کردن راه حلی برای این مشکلی برآمد. پس از مدتی به این نتیجه رسید که فقط با ماشین‌های شنی‌دار می‌توان از این محل عبور کرد. چمران پیشنهاد داد تا داخل چرخ را به شکل خورشیدی سوراخ کنند تا دنده‌های خورشیدی در تسمه نقاله بیفتد. چیزی شبیه شنی تانک بود. بعد‌ها یک اتاق زرهی به این طرح اضافه و ماشین به نفربر زرهی تبدیل شد.
ساخت نخستین زیر دریایی در کشور
دکتر چمران برای تسلط بر مسیر رودخانه کارون طرح ساخت یک زیردریایی کوچک به طول شش متر را داد. در این زیردریایی ۲ نفر جا می‌شدند. بعد‌ها این زیردریایی در ابعاد بزرگتری ساخته و در آب‌های خلیج فارس آزمایش شد. این زیردریایی فتح بابی برای ساخت زیردریایی‌های پیشرفته‌تر شد. این زیردریایی نخستین زیردریایی ساخت ایران بود.
آزمایش اولین موشک پرتابی در دب حردان
نخستین موشک سه متری ساخته شده در منطقه دب حردان آزمایش شد. کارکرد آن به این صورت بود که باید آن را پر از تی ان تی کرده و دور آن ۴ موتور بازوکا که با برق کار می‌کرد، بسته می‌شد. سر آن شبیه موشک و انتهای آن پروانه مانند بود. هدف از ساخت این موشک انهدام خاکریز‌های دشمن و سپس هدایت آب به زیر تانک‌های آن‌ها بود. پس مدتی با تجربه این موشک، سیستم موشک زیرآبی ساخته شد. شیوه کار آن نیز به آن صورت بود که در ابتدای آن یک سنسور وجود داشت. این موشک به طول شش متر بود که داخل آن حدود ۵۰۰ پوند تی ان تی جا می‌شد. این موشک بر روی یک تخته فلت نصب شد.
روی این تخته چند موتور یک کیلووات گذاشته شده بود که با باتری کار می‌کرد. زمانی که این موشک به خاکریز برخورد می‌کرد، سنسور آن علامت می‌داد و موتور‌های بازوکا که در انتهای آن بود، حرکت می‌کردند. در این حالت، موشک از تخته جدا می‌شد و به طول سه متر به درون خاکریز فرو می‌رفت. همچنین در انتهای این موشک چهار شاخک وجود داشت که وقتی موشک به انتها می‌رسید، شاخک‌ها علامت داده و در نهایت موشک منفجر می‌شد و خاکریز را بهم می‌ریخت. در نتیجه، آب رودخانه به زیر تانک‌های دشمن می‌رفت.
غواصان چمران
اولین تیم غواصی از سوی شهید چمران در دوران دفاع مقدس ایجاد شد. نیرو‌های این تیم پس از گذراندن آموزش غواصی، برای هدایت موشک‌های دریایی مامور می‌شدند.
ارتقای پل خیبر از سوی شهید چمران
مردم بومی سوسنگرد برای عبور و مرور پل بشکه‌ای ساختند که به نام پل خیبر معروف بود. شهید چمران تصمیم گرفت این پل را ارتقا بخشد. از این رو از شش تیوپ تراکتور و چوب‌های چهار تراش استفاده کرد. تیوپ‌ها را کنار هم گذاشتند و با طناب بهم وصل کردند. روی آن چوب‌های چهارتراش گذاشتند و با طناب آن را بستند. روی آن هم الوار گذاشتند و با طناب به این چوب‌های چهار تراش بستند. این پل قابلیت عبور ماشین را داشت. نمونه این پل بعد‌ها در کرخه کور، سبحانیه، مالکیه و عباسیه احداث شد.
یکی از مشکلات این پل، پنچر شدن تیوپ‌ها به خاطر اصابت ترکش بود. چمران پیشنهاد داد به جای این تیوپ‌ها از پلاستوفوم استفاده شود. نمونه این پل در عملیات فتح المبین برای عبور نفر ساخته شد. از این دست فعالیت‌ها و ابتکارات شهید چمران در دوران دفاع مقدس بسیار زیاد بود.
۳۱ خرداد سالروز شهادت شهید دکتر مصطفی چمران است.