صنعتی که مغفول ماند...

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز آبادان؛ در یکی از خیابانهای شلوغ شهر در حال گذر بودم که پارچه نوشته ای توجهم را جلب کرد روی دیوار کهنه و فرسوده ای که سالهاست بدون هیچ توضیحی به همین حالت باقی مانده است.

«تلاش شهرداری برای تخریب بنای ژرژ یونانی پیگرد قانونی دارد»!!  

این موضوع سوالی را نه تنها در ذهن من بلکه بیشتر عابران و رهگذران ایجاد کرد که بنای ژرژ یونانی کجاست و چرا نباید آن را تخریب کرد؟ اگر این بنا متعلق به میراث فرهنگی است چرا تمام این سالها کسی از آن خبر ندارد؟

گشتی در اطراف زدم و از قدیمی های محل درباره آن پرسیدم.

 اینکه این بنا ماهها تیترخبرها است و بهانه دعوای میراث فرهنگی و شهرداری شده کجاست؟

بسیاری از جوانان اطلاع نداشتند و پیرتر ها هم تنها از ژرژ بعنوان اولین عکاس شهر یاد می کردند که به همراه همسرش عکاس خانه ای در آبادان راه اندازی کرده بود.

با میراث فرهنگی تماس گرفتم پس از پرس و جو متوجه شدم همان دیوار کهنه و فرسوده، نشانی گم شده من است، عکاسخانه ژرژ یونانی که قدمتش تنها علت فرسودگی این بناست.

به قول رییس میراث فرهنگی: با توجه به وفور بافت شهری آبادان و خرمشهر پر واضح است که مردم نتوانند آثار تاریخی را از بقایای جنگ تحمیلی تشخیص دهند.          

ضرورت حفاظت از میراث فرهنگی و گردشگری 

به دیدار کسی می روم که سالهاست در این زمینه تحقیق می کند نجلا درخشانی، کارشناس ارشد مرمت و احیاء بناها و بافتهای تاریخی در آبادان...           

می گوید: گردشگری صنعت سفیدی است که بر خلاف اغلب صنایع تولیدی بدون آلایندگیِ محیط زیست انسانی زمینه‌ساز دوستی و تفاهم بین ملت‌هاست و اگر باور داشتیم که میراث فرهنگی و گردشگری چقدر برایمان پول و دوستی می آورد چنین صنعتی را رها نمی کردیم ؛ صنعتی که امروز همه کشورها را به میدان رقابت برای بهره وری آسان کشاند.

حالا باب آن در منطقه آزاد اروند باز است اما انگار اراده ای پشت آن نیست.

خانم درخشانی اضافه می کند: بر اساس گزارش WTO (سازمان تجارت جهانی) ، تعداد گردشگران جهان سالانه 3/4 درصد رشد دارد و در سال 2020 به 6/1 ميليارد نفر مي‌رسد با این اوصاف اما ما در منطقه هیچ برنامه جامعی برای جذب گردشگر نداریم.

توجه به گردشگری پایدار و ناپایدار

 هدف از گردشگری طبیعی پایدار، توانمندسازی فضاهای طبیعی مانند روستاها، چشم‌اندازهای جذاب و با بهینه‌سازی ساختار فرهنگی – اجتماعی و ایجاد مکان‌های تفریحی است. البته با این شرط که از هرگونه مداخله در فرم ارگانیک آنها پیشگیری شود.

به سراغ رییس صنایع دستی و گردشگری استان می روم.   

می گوید: صنعت گردشگری در آبادان قابلیتهای زیادی دارد، از حوزه های طبیعی و روستایی، گرفته تا صنعت و تجارت ، ورزش و دفاع مقدس آنهم با وجود منطقه آزاد اروند که یکی از ماموریت های آن جذب گردشگر و تقویت صنعت گردشگری است.

برابری درآمد گردشگری ثروتی با درآمد حاصل از فروش نفت

حالا با توجه به اینکه درآمد حاصل از حضور هر گردشگر با درآمد 30 بشکه نفت برابری می کند آیا بهتر نیست از این ظرفیتها بهره بیشتری برد؟

رییس میراث فرهنگی و گردشگری آبادان در توضیح تعطیلی برخی مکان های ملی و تاریخی مانند مسجد رنگونی ها می گوید:این مکان به علت مرمت غیر استاندارد و غیر کارشناسی وضعیت مطلوبی از نظر استحکام ندارد و در آن زمان با اینکه 150 میلیون تومان برای آن هزینه شده است اما رطوبت داخل آن باقی مانده و زمینه فرسایش آن را فراهم کرده است.

به گفته عامری نسب تا الان در آبادان و خرمشهر 97 اثر شناسنامه تاریخی دارند و 200 اثر دیگر هم در حال ثبت در فهرست آثار تاریخی است که فقط از یک اثر، آن هم پاره وقت بهره اقتصادی برده می شود. 

طبق دستورالعمل میراث فرهنگی، هر فرد می تواند برای ثبت یک اثر تاریخی اقدام کند اما مشکل این جاست تا زمانیکه به نتیجه برسد حداقل 6 ماه زمان نیاز است. 

و البته همین موضوع باعث شد تا بسیاری از آثار تاریخی شهر در گیر و دار ثبت و انتقال از مالک خصوصی به میراث فرهنگی تخریب شود.

آثاری مثل سینما رکس و خانه بچاری از همین دست است.

منطقه آزاد اروند برای رونق منطقه، شرط ارائه روادید را برای گردشگران خارجی حذف کرد؛ از آنجایی که ایران در شلمچه با عراق مرز مشترک دارد روزانه بیش از 7 تا 8 هزار گردشگر وارد آبادان و خرمشهر می شود، گردشگرانی که فقط در بازارها وقت می گذرانند و در بخش میراث فرهنگی و رونق صنعت گردشگری هیچ سودی عاید منطقه نمی کنند.

به کمک یک مترجم به سراغ گردشگران عراقی رفتم بیشتر آنها از آسانی و ارزانی سفر به آبادان و خرمشهر گفتند و تاکید کردند اگر علاوه بر بازار توان بازدید از اماکن تاریخی هم در این سفر فراهم بود آمار سفر به این مناطق دو برابر می شد.

آقای عطایی مسافری از شمال کشور هم می گوید: آوازه رودخانه های زیبا و شب های شاد آبادان و خرمشهر را شنیده ام ولی تاکنون برای دیدن جاذبه های گردشگری و تاریخی کسی به وی پیشنهادی نداده است.

سهیلا اسکندری ساکن آبادان که مهمانانش را برای تفریح به شهر آورده می گوید: خویشاوندانم سراغ خانه های تاریخی آبادان را می گیرند اما من نمی دانم باید کجا را معرفی کنم.

یک گردشگر اصفهانی هم که از دیدن صنعت لنج سازی در کرانه رودخانه به وجد آمده می گوید: اگر چنین جاذبه ای در شهر ما بود بی شک از آن برای درآمدزایی و جذب گردشگر از سراسر جهان استفاده می کردیم.

فرصت های بکر برای سرمایه گذاری:

نجلا درخشانی کارشناس ارشد مرمت و احیاء بناها و بافت های تاریخی می گوید: وجود روستاهای زیبا مثل (مَقامسیِه، بَدریِه، رَمسان، مِنیخ و حَفار شرقی) در منطقه آزاد اروند بهترین و بکرترین فرصت برای سرمایه گذاری در صنعت گردشگری است فقط باید به ساخت اردوگاههای گردشگری و اقامتگاههای بوم گردی همت گماشت.

او معتقد است: راه‌اندازی پایانه ها‌ی صنایع‌دستی، بازارهای شناور بر روی رودخانه‌ها، دهکده های ساحلی و پارکهای آبی از جمله جاذبه های پرطرفداری است که به آسانی در شهرهای ساحلی آبادان و خرمشهر قابل اجراست.

پیشتر نعمت اللهی مدیر موزه های نفت کشور در سفر به آبادان از این شهر به عنوان شهر موزه ها یاد کرد که قدم به قدم آن میتوان رد صنعت نفت را دید.

او تاکید داشت: گردشگری در آبادان در سه مرحله برنامه ریزی شده متحول خواهد شد، بطوریکه فقط در مرحله اول 5 موزه در این شهر بنا می شود؛

البته که همه این برنامه ریزیها همچنان بر روی کاغذ است و تاکنون فقط یک موزه بنزین خانه در آبادان افتتاح شده است.

به نظر می رسد وزارت نفت تصمیم دارد علاوه بر درآمد حاصل از فروش نفت از منبع پردرآمد میراث فرهنگی و گردشگری هم تغذیه کند.  

اما سازمان میراث فرهنگی و دیگر ارگانهای مربوطه کی احساس وظیفه و مسئولیت خواهند کرد؟

نویسنده: خدیجه تقیان