نیاز صنعت چرم کشور به پوست اندازی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما تبدیل پوست به چرم، در کارگاههای دباغی تبریز ، قدمتی صد ساله دارد و نخستین کارخانه چرم سازی ایران در سال 1308 شمسی در شهر تبریز بنا شد.
پس از آن در همدان، تهران و اصفهان نیز کارخانه هایی مدرن تأسیس شدند.
به علّت توسعه شهر تبریز و به تبع آن معضل آلایندگی، این صنایع در سالهای 63- 62 به خارج از شهر در 25 کیلومتری غرب جاده تبریز- مایان (چرمشهر) در منطقه ای به وسعت 2 میلیون متر مربع، منتقل شد.
نزدیکى به گمرک سهلان ، مجاورت به خط آهن تبریز- جلفا و برخورداری از خطوط هوایی مناسب و مرزی بودن استان، توان صادراتی این محصول را به ترکیه و ایتالیا افزایش داده است اما با این حال متأسفانه، عمده محصولات به صورت خام (سالامبور) صادر می شوند.

پیشتازان صنعت چرم:
ایتالیا از دیرباز در صنعت چرم پیشگام و نام آور است و با سرمایه گذاری در چین، هند و پاکستان و انتقال دانش فنی ، صنعت چرم آن کشورها نیز حرفی برای گفتن دارند.
ترکیه در شرایط فعلی ، پا به پای ایتالیا حرکت می کند و بعد از ایتالیا در مقام دوّم ایستاده است ؛ آمریکا هم بزرگترین خریدار چرم و پوست دنیاست.
در این میان ایران هم جزو 3 کشور اصلی در تولید پوست و صادرکننده محصولات نیم ساخته است و چرم تولیدی ایران از نظر کمی و کیفی، جایگاه سوّم دنیا را دارد امّا باید توجه داشت که بیش از 80 درصد صادرات چرم ایران به صورت سالامبور است که همانند صادرات نفت خام، از نبود زیرساختهای لازم برای فرآوری و تولید محصولات چرمی رنج می برد.
این در حالی است که ترکیه ، رتبه دوّم صنعت چرم جهان، خارج کردن یک تکه کوچک چرم از کشورش را ممنوع و قاچاق اعلام کرده است و بر تولید محصولات چرمی و ارزآوری تأکید دارد و مانع خروج چرم خام از کشورش می شود.

جایگاه ایران در صنعت چرم:
صنعت چرم ایران از گذشته تاکنون، زیرمجموعه صنعت نساجی بوده است و به دلیل وسعت صنعت نساجی، صنعت چرم کشور، مورد توجه جدّی مسؤولان نبوده است!
این صنعت تبدیلی در صورت فراهم شدن زیرساختهای فرآوری محصولاتش در کشور، می تواند زمینه اشتغال هزاران هزار نفر را فراهم سازد.
کارشناسان این صنعت ، چرم گوسفندی ایران را بهترین چرم دنیا می دانند، به عقیده آنان، گوسفندهای ایران، دنبه بزرگی دارند و تمام چربی پوست، جذب دنبه گوسفند می شود و به همین دلیل، فرآوری آن آسان تر و کیفیت آن نسبت به پوست و چرمهای دنیا، بهتر است.
از طرفی هم بهترین چرم گاوی و بزی، متعلّق به مناطقی است که آب و هوای خشک داشته باشند؛ چون در این صورت، پوست دچار خراشیدگی و امراض دامی کمتری است.
بنابراین، قرارگرفتن ایران در منطقه گرم و خشک، بهترین چرم گاو و گوسفندی را نصیبش کرده است.
در این میان دامداران دشت مغان و اطراف آن، بهترین چرم را تولید می کنند اما نبود صنایع تبدیلی چرم در کشور، این ماده با ارزش را به صورت خام در اختیار صنعت و بازار پوشاک چرم دو کشور ترکیه و ایتالیا قرار می دهد و هزاران فرصت شغلی را برای کارگر و صنعتگر ترکیه ای و ایتالیایی فراهم می کند.

نبود فناوری روز در بخش دباغی:
چرم به سه لایه برش می‌خورد که لایه زیرین در صنایع غذایی و تهیه ژلاتین استفاده می‌شود (در کشور ما به دلیل نبود فناوری، از ارزش افزوده این قسمت بهره نمی‌بریم و این لایه دورریز می‌شود و در نهایت به واکس تبدیل می‌شود )
در صورتی که کشورهای دارای فناوری این لایه را به ژلاتین که دارای ارزش صادراتی است تبدیل می‌کنند؛ لایه میانی برای تهیه دستکش کار چرمی یا زیره کفش چرمی و ... استفاده می‌شود.
لایه رویی که همان چرم است پس از دباغی برای تولید محصولات چرمی استفاده می‌شود.
چرم در استان آذربایجان شرقی در نبود فناوری روز در بخش دباغی، افزایش وزن می‌یابد که درنهایت، محصول نهایی در بازارهای صادراتی توان رقابت با کشورهای دیگر را ندارد.
از 300 واحد صنعتی در شهرک چرمشهر تنها 30 واحد تولیدی از فناوری روز استفاده می‌ کنند که آن هم از نوع دست دوم و مستهلک وارداتی است!
راه اندازی مدرسه و دانشگاه چرم در تبریز، گامی برای مدرن سازی این صنعت در کشور است که باید جدّی گرفته شود.
اصغر کیانی ، هنرمندی است که با ساخت بارابان توانسته است با کمترین امکانات به فرآوری صنعتی چرم کمک کند. او مرد نام آشنای این روزهای چرمشهر تبریز است
بارابان، دستگاه مدوّری است که در فرآوری صنعتی چرم، کاربرد دارد.
او می گوید: قطع وابستگی به خارج از کشور جز با همراهی و اعتماد به صنعتگران و تولیدکنندگان داخلی میسر نیست.
برخی از فعّالان و کارشناسان این صنعت می گویند: چون صنعت چرم، زیرمجموعه صنعت عظیم نساجی است، تحت الشّعاع گستردگی آن قرار می گیرد و دیده نمی شود و موجب غفلت مسؤولان از ظرفیتهای صنعت چرم در کشور می شود و به دلیل همین غفلت سیاستگذاران، سالیان سال است که فقط به صادرات خام چرم پرداخته شده و تحوّلی اساسی در این صنعت روی نداده است در حالی که این صنعت ، بسیار اشتغالزا و ارزآور است.

پوست کلفتی بانک ها در برابر صنعت
چرخیدن چرخهای این صنعت، علاوه بر بالابان مدوّر، نیازمند چرخش مالی بدون ربای بانکی در کشور هم است تا فعّالان این صنعت، توان خرید تکنولوژی روز دنیا را داشته باشند و به تولید انبوه کیف، کفش، پوشاک و سایر محصولات چرمی بپردازند.
امّا افسوس که پوست بانکها کلفت تر از پوست چرم طبیعی است و نیازهای صنعت و تولید کشور را درک نمی کنند.
فعالان صنعت چرم ، قاچاق کیف ، کفش و محصولات چرمی چین به کشور، ورود چرم و محصولات چرمی مرغوب ترکیه ، سنتی و نیمه صنعتی بودن کشتارگاههای استان و تولید چرم نامرغوب از مبدأ کشتار و نبود فن آوری استحصال و ماشین آلات مدرن در صنعت چرم استان را از معضلات این حوزه می دانند.
از طرفی سود بانکی دو رقمی و بالارفتن 50درصدی قیمت چرم تولیدی از میانگین جهانی، نبود مراکز علمی و پژوهشی برای کیفی سازی چرم در استان، نبود صنایع تبدیلی و زیرمجموعه صنعت نساجی بودن از جمله مشکلات و ضعفهایی هستند که صنعت چرم کشور را در حدّ صادرکننده مواد خام و اوّلیه نگه داشته است و نیاز این صنعت را به پوست اندازی اساسی به مسئولان مربوطه گوشزد می کنند تا اقدام و عملی بر اقتصاد مقاومتی در این حوزه باشد.

گزارش از : رسول مهدی نژاد