نژادپرستی در آمریکا مقوله‌ای نهادینه شده و ساختاری است و حتی اگر یک سیاهپوست هم در این کشور رئیس جمهور شود، این مقوله پایان نمی یابد.
چکیده پژوهش:
ـ شکاف ثروت میان سفیدپوستان و سیاهپوستان در آمریکا بسیار گسترده است. در حالی که از هر سه سفیدپوست در آمریکا یکی از آنها صاحب خانه است، این رقم برای سیاهپوستان، یک نفر در هر ده نفر است.
ـ تبعیض نژادی در زمینه بهداشت از دیگر معضلات اجتماعی در آمریکاست. نتایج تحقیق موسسه سلامت در سال 2003 نشان می دهد که آمریکایی ها با توجه به نژاد و مذهبی که دارند، خدمات متفاوتی دریافت می کنند.
ـ حادثه ماه اوت 2017 در شارلوتسویل اوج نژادپرستی در آمریکا بود که سفیدپوستان آنگلوساکسونی، خواستار اخراج همه اقلیت ها از آمریکا شدند
ـ نژادپرستی در آمریکا مقوله ای نهادینه شده و ساختاری است و حتی اگر یک سیاهپوست هم در این کشور رئیس جمهور شود، این مقوله پایان نمی‌یابد.
پژوهش خبری صداوسیما: مسئله تبعیض نژادی و نژادپرستی در آمریکا، یکی از بزرگترین معضلات اجتماعی و اقتصادی در این کشور محسوب می شود. این معضل در نتیجه ساختار نژادپرستانه آمریکا است که ریشه‌ای تاریخی دارد و برده داری، جداسازی نژادی، مدارس جداگانه برای سرخ پوستان و اقلیت های نژادی و اردوگاه های بزرگ برای لاتنین تبارها از نمادهای آن محسوب می‌شود. حتی در میان نخبگان ابزاری و فکری در آمریکا نیز رفتارهای نژادپرستانه دیده می شود. سیاستمدارانی نظیر دونالد ترامپ، رئیس جمهوری این کشور و یا استیو بنن، مشاور ارشد سابق ترامپ دارای تمایلات به شدت نژادپرستانه است. این پدیده در دانشگاه‌ها، مراکز خدماتی و درمانی، بیمارستان‌ها، مدارس و فروشگاه‌ها دیده می شود. دادگاه‌ها و نظام قضایی آمریکا نیز سیستمی دارای ساختار نژادپرستانه است و به عبارتی همیشه حق با یک سفیدپوست است. در این پژوهش به بررسی این پدیده پرداخته می‌شود.
تاریخ نژادپرستی در آمریکا
نژادپرستی در آمریکا دارای ریشه تاریخی است و به دوره استعمار باز می‌گردد. در آن دوره امتیازات و حقوقی در حوزههای قانونی و اجتماعی برای سفیدپوستان آمریکایی قائل می‌شدند که به دیگر گروه های نژادی تعلق نمی‌گرفت. آمریکایی‌هایی که از اروپا آمده بودند، بویژه نژادهای سفید آنگلوساکسونی پروتستان بیشترین امتیاز را برای خود می‌دانستند و در حوزههای آموزش، مهاجرت، حق رای، حقوق شهروندی، تصاحب زمین و فرایندهای قضایی در اولویت قرار می‌گرفتند. حتی مهاجران سفید اروپایی که کاتولیک بودند و از کشورهایی نظیر ایرلند، لهستان و یا ایتالیا به آمریکا می‌آمدند، از آن امتیازات برخوردار نبودند. این سفیدپوستان تا اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم توانستند به برخی از امتیازات آنگلوساکسونی‌ها دست یابند.
اما تبعیض برای دیگر اقوام غیرسفیدپوست که تقریبا از قرن هفدهم آغاز شده بود تا دهه 1960 ادامه داشت. براساس قانون جیم کرو (Jim Crow Laws) با عنوان قانون "جدا اما برابر"( separate but equal) که بین سال‌های 1876 تا 1965 در در ایالت‌های مرزی و جنوبی آمریکا به اجرا درآمد، همه اماکن عمومی برای سیاهپوستان و سفیدپوستان جدا شد. مدارس دولتی، اتوبوس، قطار و حتی پارک‌ها جدا شد. در دهه 1950، جنبش سیاهپوستان علیه تبعیض نژادی به حرکت در آمد. اما حادثه بمبگذاری کلیسای خیابان شانزدهم در شهر بیرمنگهام ایالت آلاباما متعلق به آمریکایی‌های آفریقایی تبار، وجدان افکار عمومی در سراسر جهان را به درد آورد و فشارها برای رفع تبعیض نژادی در آمریکا تشدید شد. این حادثه یک نقطه عطف در تاریخ نژادپرستی در آمریکا محسوب می شود. در 15 سپتامبر سال 1963، گروه نژادپرست کوکلاکس‌کلان در یک اقدام تروریستی این کلیسا را منفجر کردند که در نتیجه آن چهار نوجوان سیاهپوست کشته شدند. این حادثه تنها چند هفته بعد از تظاهرات بزرگ سیاهان به رهبری مارتین لوتر کینگ در واشنگتن رخ داد.
مدت کوتاهی بعد از این حادثه بود که قانون حقوق مدنی 1964 تصویب شد و قانون جیم کرو به طور کلی ملغی شد. اما با تصویب این قانون، مسئله نژادپرستی در آمریکا به پایان نرسید به عنوان مثال در برخی ایالت‌های آمریکا، ازدواج میان نژادی ممنوع بود. در سال 1967 میلدرد لاوینگ، یک زن سیاهپوست و ریچارد لاوینگ یک مرد سفید در ویرجینیا به دلیل اینکه با یکدیگر ازدواج کرده بودند، به یک سال زندان محکوم شدند. چرا که آنها قانون همگرایی جنسیتی سال 1924 ( Racial Integrity Act of 1924,) را که در آن هر نژادی باید با هم نژاد و هم طبقه خود ازدواج می‌کردند، نقض کرده بودند. این مسئله به قدری در افکار عمومی بویژه در میان رنگین پوستان بازتاب داشت که در نهایت دیوان عالی آمریکا در سال 1967 قانون همگرایی در ازدواج را فاقد اعتبار دانست. با وجود لغو قوانین نژادپرستانه، دستگاه های اجرایی آمریکایی همچنان رفتارهای تبعیض آمیز با رنگین پوستان داشتند. به عنوان مثال از سال 1981 تا 1997، وزارت کشاورزی آمریکا علیه هزاران کشاورز سیاهپوست تبعیضاتی قائل می‌شد، آنها را از دریافت وام‌هایی که کشاورزان سفیدپوست دارای شرایط مشابه از آن برخوردار بودند، محروم می‌کرد.
برخی از مردم آمریکا پیروزی باراک اوباما در انتخابات ریاست جمهوری سال 2008 را به عنوان طلیعه و نمادی برای پایان نژادپرستی در آمریکا می‌دانستند. با وجود این، همه شاخص‌ها در دو دوره ریاست جمهوری اوباما نشان می داد که نژادپرستی در این کشور نه تنها کاهش نیافت بلکه حتی ریاست جمهوری اوباما، منجر به سازمان یافته‌تر شدن نژادپرستان و به راه افتادن جنبش‌های دست راستی سفیدپوست شده است. حادثه ماه اوت 2017 در شارلوتسویل اوج نژادپرستی در آمریکا بود که سفیدپوستان آنگلوساکسونی، خواستار اخراج همه اقلیت‌ها از آمریکا شدند. در نتیجه این تظاهرات خشونت‌آمیز یک نفر کشته و 19 نفر دیگر مجروح شدند.
ترکیب نژادی در آمریکا
در امریکا تقریبا شش گروه نژادی وجود دارد که عبارتند از سفیدپوستان آمریکایی، هیسپانیک‌ها، آمریکایی‌های آفریقایی تبار، امریکایی‌های آسیایی تبار، بومیان آمریکا و سایرین.
در تقسیم‌بندی نژادی، آمریکایی‌های سفید، شامل اروپایی‌ها و سفیدپوستان عرب و ایرانی نیز می‌شوند که براساس آخرین سرشماری در آمریکا که در سال 2010 انجام شده است، 72 درصد جمعیت این کشور را در بر می‌گیرند. سرشماری بعدی قرار است در سال 2020 انجام شود و سیاهپوستان با 12.7 درصد دومین قومیت را داشتند. در دسته بندی دیگری از جمعیت با عنوان هیسپانیک ها و غیرهیسپانیک‌ها، مشخص شد این گروه نژادی حدود 17.8 درصد جمعیت آمریکا را تشکیل می‌دهند. مهاجرت و همچنین نرخ موالید در هیسپانیک‌ها را به بزرگترین اقلیت نژادی در آمریکا تبدیل کرده است. میزان موالید در میان بومیان آمریکا نیز روبه رشد است. به طوری که در سرشماری سال 2010 مشخص شد که تعداد بومیان آمریکا به چهار و نیم میلیون رسیده است که بالاترین میزان از زمان تاسیس آمریکا در سال 1776 بوده است.
ـ جدول زیر ترکیب جمعیتی آمریکا براساس آخرین سرشماری در سال 2010 را انجام می دهد.
نابرابری نژادی در آمریکا
در اصطلاح جامعه شناسی منظور از مفهوم بی عدالتی اجتماعی، توزیع نابرابر قدرت، منابع و فرصت‌های اقتصادی است که برخی ادعا می‌کنند در آمریکا ریشه‌ای سیصد ساله دارد. شکاف ثروت میان سفیدپوستان و سیاهپوستان در آمریکا بسیار گسترده است. در حالی که از هر سه سفیدپوست در آمریکا یکی از آنها صاحب خانه است، این رقم برای سیاهپوستان، یک نفر در هر ده نفر است.
تبعیض نژادی در زمینه بهداشت از دیگر معضلات اجتماعی در آمریکاست. نتایج تحقیق مؤسسه سلامت در سال 2003 نشان می‌دهد که آمریکایی ها با توجه به نژاد و مذهبی که دارند، خدمات متفاوتی دریافت می‌کنند. تقریبا دو سوم هیسپانیک‌ها یعنی حدود 15 میلیون نفر در آمریکا بیمه نیستند. دو سوم سیاهپوستان یعنی حدود شش میلیون نیز از بیمه سلامتی برخوردار نیستند.
نابرابری نژادی در آمریکا در زمینه‌های آموزشی نیز مشهود است. در آمریکا نرخ مرگ و میر کودکان سیاه دو برابر کودکان سفید است.براساس آمار از هر هزار کودک سیاهپوست، سالانه 11.3 کودک می‌میرند که تقریبا چهار هزار کودک در سال هستند. اما از هر هزار کودک سفیدپوست، 4.9 درصد می میرند. جان مادران سیاه نیز سه تا چهار برابر جان مادران سفیدپوست در خطر است. مهاجران شرق آسیا و لاتین تبارها نیز از اقوامی هستند که با نژادپرستی سیستماتیک در آمریکا مواجه هستند. از لحاظ مذهبی نیز مسلمانان و بودایی ها با رفتارهای تبعیض آمیز مواجه هستند. اروپایی‌های غیرپروتستان هم با تبعیض سیستماتیک در آمریکا مواجه هستند. کاتولیک‌هایی که در قرن نوزدهم وارد آمریکا شدند، با اذیت و آزارهای شدید هم در میان مردم و هم از سوی نهادهای اجرایی مواجه شدند.
پلیس آمریکا نیز رفتار تبعیض آمیزی اعمال می کند. جنبش زندگی سیاهان اهمیت دارد، در واکنش به رفتار بی رحمانه پلیس آمریکا با اقلیت های نژادی بویژه سیاهپوستان شکل گرفت. براساس مطالعه انجام شده توسط دانشگاه سلامت عمومی در بوستون، درجه ای از نژادپرستی ساختاری در پلیس آمریکا وجود دارد. یک جوان سیاهپوست آمریکایی 21 بار بیشتر از یک جوان سفیدپوست همسن خودش در معرض کشته شدن توسط پلیس است. سیاهان آمریکایی، پلیس این کشور را به عنوان نماد تبعیض و نابرابری در سیستم قضایی، بیکاری، آموزش و مسکن می دانند. شورش های فرگوسن که بعد از کشته شدن مایکل براون یک سیاهپوست نوجوان آمریکایی در سال 2014 رخ داد، مصداق عینی رفتار ظالمانه پلیس آمریکا با سیاهپوستان است.
در سیستم سیاسی آمریکا نیز نژادپرستی، کاملا آشکار است. ساختار انتخاباتی «همه چیز برای فرد برنده است » در 48 ایالت از پنجاه ایالت آمریکا اجرا می شود. اکثریت اعضای الکترال کالج سفیدپوست هستند. اعضای کنگره نیز اکثرا سفیدپوست هستند و تناسبی با جمعیت نژادی آمریکا ندارند. به عنوان مثال در حالی که چهار ده درصد آمریکا سیاهپوست و 17 درصد هیسپانیک هستند، اما در کنگره سال 2016، آمریکایی های آفریقایی تبار، 8.7 درصد کنگره و لاتینی ها تنها هفت درصد اعضای کنگره را تشکیل می دادند.
کوکلاکس کلان، نماد نژاد پرستی در آمریکا
کوکلاکس کلان، نژادپرست ترین سازمان در آمریکاست که تاکنون جنایت‌های بسیار زیادی را در آمریکا علیه نژادها و پیروان ادیان دیگر مرتکب شده است. این گروه ائتلافی از سه جنبش افراط‌گرایی در آمریکا است که بر تفوق و برتری نژاد سفید، ملی‌گرایی سفید و دیدگاه‌های ضد مهاجرت تاکید دارند و حتی در تاریخ خود سوابقی از اقدامات ضد کاتولیک و ضد اسلامی هم داشته‌اند. این گروه حتی از ابزارهای تروریستی برای حذف اقلیت‌های نژادی و دینی نیز بهره گرفته‌اند. در حال حاضر در رسانه‌های آمریکا از این گروه با عنوان سازمان‌های راست افراطی نام برده می شود. عضویت در این سازمان‌ها محرمانه است و اطلاعات دقیقی درباره این که چه تعداد آمریکایی در این سازمان عضویت دارند، موجود نیست.
این گروه در 24 دسامبر سال 1865 در خلال جنگ‌های شمال و جنوب در تنسی اعلام موجودیت کرد اما در اواخر دهه 1870 دیگر نشانه‌ای از آن نبود. این گروه برای بار دوم در سال 1915 احیا شد و تا اواسط دهه 1920 در سراسر آمریکا دیدگاه‌های این گروه رواج پیدا کرد. این گروه بعد از پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری، جان تازه‌ای گرفت و فعالیت این گروه در دو سال اخیر در قالب تظاهرات خشونت‌آمیز و اقدامات به ظاهر ملی‌گرایانه با شعارهای برتری نژاد سفید تشدید شده است. حتی برخی شعار ترامپ با عنوان"آمریکا اول" را یکی از شعارهای الهام گرفته از جنبش کوکلاکس کلان می-دانند. بویژه اینکه پارچه نوشته های این شعار در بسیاری از تظاهرات گروه های نژادپرستانه دیده می شود. تصویر زیر یکی از تظاهرات کوکلاکس کلان در سال 1920 را نشان می دهد که بر روی پارچه نوشته های آن آمریکا اول آمده است.
نژادپرستی یک چالش اجتماعی مهم در آمریکا و پیامدهای آن
آخرین نظرسنجی ان بی سی نیوز در آوریل 2018حاکی از این است که بیش از 64 درصد مردم آمریکا نژادپرستی را همچنان یک مسئله بزرگ اقتصادی و اجتماعی در این کشور می دانند.
یکی از مهمترین پیامدهای نژادپرستی در آمریکا، دو قطبی شدن جامعه است. بویژه اینکه برخی از سفیدپوستان آمریکایی بعد از پیروزی ترامپ بر منحصر به فرد بودن خودشان اعتقاد بیشتری پیدا کرده اند و همین مسئله نژادپرستی و تبعیض در این کشور را بیشتر کرده است. حتی نوع تفکر و زاویه دید اقلیت های نژادی بویژه سیاهپوستان درباره این مسئله با سفیدپوستان تفاوت دارد. به عنوان مثال در حالی که 87 درصد سیاهپوستان فکر می کنند در آمریکا با تبعیض نژادی مواجه هستند فقط 49 درصد از سفیدپوستان، چنین دیدگاهی را قبول دارند. در پاسخ به این سئوال که به نظر شما، پیش داوری‌ها درباره اقلیت‌های نژادی در آمریکا چقدر جدی است، نیز سفیدان و غیرسفیدپوستان به یک گونه فکر نمی‌کنند.
ترامپ و مسئله نژادپرستی
در سال 1973، وزارت دادگستری آمریکا، پرونده‌ای علیه ترامپ و شرکتش را مطرح کرد. در این پرونده ترامپ متهم به تبعیض میان مستاجران سیاه پوست و سفیدپوست شد. ترامپ در ان زمان، صاحب یک شرکت املاک و مستغلات بود و رسما اعلام کرده بود: برای سیاهان خانه نداریم در سال 2011، او با مطرح کردن نظریه توهم محل توطئه، به باراک اوباما تاخت و اعلام کرد که او در آمریکا به دنیا نیامده است. او همچنین در یکی از سخنرانی های خود در جریان تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری در سال 2016، مهاجران مکزیکی را مشتی جنایتکار و تجاوزگر نامید. او همچنین با انتشار آمار جعلی در توئیتر خود اعلام کرد که اکثر جنایت های آمریکا توسط سیاهپوستان انجام می شود و این اتهامات را در سخنرانی‌های متعدد خود علیه غیرسفیدپوستان ادامه داد. او همچنین در سال 2018، در نشستی در اتاق بیضی کاخ سفید درباره مهاجرت، کشورهایی نظیر السالوادور، هائیتی و برخی کشورهای افریقایی را چاه توالت نامید.
نتیجه‌گیری
نژادپرستی در آمریکا مقوله‌ای نهادینه شده و ساختاری است و حتی اگر یک سیاهپوست هم در این کشور رئیس جمهور شود، این مقوله پایان نمی یابد. نظام آموزشی، نظام بهداشتی، دستگاه قضایی، پلیس، سرویس‌های امنیتی و نهادهای اجرایی به صورت نهادینه نژادپرست هستند و به برتری نژاد سفید آنگلوساکسون پروتستان اعتقاد دارند. کوکلاکس کلان نماد آمریکای واقعی است و ترامپ نیز در حال حاضر این ساختار نژادپرستانه را نمایندگی می‌کند.
پژوهش خبری// پژوهشگر: تهمینه بختیاری