ـ سکته مغزی دومین علت مرگ و میر و اولین علت ناتوانی طولانی مدت در کشور است.

ـ در هر پنج دقیقه یک نفر دچار سکته‌ مغزی می‌شود.

ـ باید برنامه‌های مدونی برای کاهش تصلب شرایین در کشور داشته باشیم.

ـ یکی از مهم‌ترین عوامل خطرساز سکته مغزی سن بیمار است.

ـ فشار و چربی خون بالا، بیماری‌های قلبی، استعمال دخانیات، چاقی و مصرف مشروبات الکلی در افزایش ریسک ابتلا به سکته مفزی موثر هستند.

ـ اختلال ناگهانی در حرکت اندام‌های یک سمت از بدن، اختلال در تکلم، فلج صورت، سرگیجه و عدم تعادل می‌تواند از علائم سکته مغزی باشد.

ـ اولین و مهم‌ترین اقدام در مواجه با سکته مغزی تماس با اورژانس 115 و قراردادن بیمار به صورت نیم‌نشسته است.

ـ سکته یک اورژانس پزشکی است و افراد نباید زمان طلایی درمان را با درمان‌های خانگی و معطلی از دست‌ دهند.

ـ زمان طلایی درمان سکته مغزی؛ از زمان بروز علائم بیماری تا تجویز دارو، کمتر از 4.5 ساعت زمان است.

ـ تغییر سبک زندگی و تغذیه از مهم ترین عوامل پیشگیری از سکته مغزی است.

پژوهش خبری صدا وسیما:سکته مغزی دومین علت مرگ و میر و اولین علت ناتوانی طولانی مدت در کشور است، براساس آمارها در هر پنج دقیقه یک نفر دچار سکته‌ مغزی می‌شود به عبارتی سالانه 100 هزار نفر در ایران دچار این عارضه مغزی می‌شوند.

از هر پنج نفری که دچار سکته مغزی می‌شوند، یک نفر زیر 55 سال است، در سال‌های اخیر علاوه بر این‌ که آمار سکته مغزی در حال افزایش است، سن ابتلا هم در حال کاهش است.

در این گزارش ضمن تعریف سکته مغزی، عواملی که منجر به این مسئله می­شود و نیز علایم هشدار دهنده و زمان طلایی که می­توان به این بیماران کمک کرد؛ اشاره می‌شود.

عوامل بروز سکته مغزی و علائم هشدار دهنده‌ی آن

عوامل بسیاری می‌توانند در بروز سکته مغزی نقش داشته باشند، در درجه اول سن بیمار از جمله عوامل خطرساز سکته مغزی است؛ به نحوی که خطر سکته مغزی در سنین بالا به علت پیری رگ‌های مغز، بیشتر از دوره جوانی است.

به ‌طور کلی فشار و چربی خون بالا، بیماری‌های قلبی، استعمال دخانیات، چاقی و مصرف مشروبات الکلی در افزایش ریسک ابتلا به سکته مفزی موثر هستند.[1]

قبل از بروز سکته مغزی علائم هشداردهنده‌ای وجود ندارد یا علائم بسیار جزئی هستند، علائم سکته مغزی به طور ناگهانی آغاز می‌شوند. به همین دلیل توجه به زمان شروع علائم، حائز اهمیت است. به طورکلی اختلال ناگهانی در حرکت اندام‌های یک سمت از بدن، اختلال در تکلم، فلج صورت، سرگیجه و عدم تعادل می‌تواند از علائم سکته مغزی باشد.[2]

مهم‌ترین اقدام در مواجه با سکته مغزی

اولین و مهم‌ترین اقدام در مواجه با سکته مغزی تماس با اورژانس 115 و قراردادن بیمار به صورت نیم‌نشسته است، در صورتی که بیمار در حین انتقال به بیمارستان دچار مشکل حیاتی شود، پرسنل 115 با داشتن تجربه کافی می‌توانند اقدامات لازم را انجام دهند. هرگز نباید به بیمار دارای علائم سکته مغزی داروهای خانگی داد، در هنگام بروز سکته مغزی به دلیل این که بدن تلاش می‌کند که از همان رگ آسیب‌دیده نیز خون‌رسانی کند، قند بدن افت می‌کند ولی نباید افراد به بیمار داروهای خانگی دهند.[3]

زمان طلایی درمان سکته مغزی

سکته یک وضعیت اورژانسی است و افراد نباید زمان طلایی درمان را با درمان‌های خانگی و معطلی از دست‌ دهند، انقلاب بزرگی در درمان این بیماری رخ داده که تنها شرط برخورداری از داروها توجه به زمان طلایی درمان است. از زمان بروز علائم بیماری تا تجویز دارو، کمتر از 4.5 ساعت زمان نیاز داریم؛ چرا که درمان در این مدت می‌تواند با عوارض کمتری همراه باشد. بنابراین هر نوع نشانه و علامتی صرف نظر از کوچک بودن آن، باید فورا مورد توجه قرار بگیرد.[4]

پیشگیری بهتر از درمان‌

اگر همه بدانند که تصلب شرایین منجر به سکته‌های قلبی و مغزی می‌شود راحت‌تر می‌توانند شیوه زیستن خود را تغییر دهند. علاوه بر سبک زندگی، ژنتیک نیز عامل مهمی در ابتلا به این نوع بیماری‌هاست.

شرایط آب و هوایی، مسائل زیست محیطی، آلودگی هوا و آلودگی صوتی، امواج رادیویی و تلفن‌های همراه با مشکلات ناشی از تصلب شرایین بی‌ارتباط نیست.[5] بنابراین دلایل عمده مغزی بر دو قسم است:

-عوامل خطر زا که در کنترل شماست: پیروی کردن از رژیم غذایی نامناسب می تواند خطر بروز سکته مغزی را افزایش دهد. مصرف بیش از اندازه چربی و کلسترول می تواند سبب ضخیم شدن رگ های خونی شود. مصرف بیش از اندازه نمک ممکن است سبب بروز بیماری فشار خون شود. مصرف بیش از اندازه کالری سبب بروز اضافه وزن و چاقی می شود. با پیروی کردن از رژیم غذایی حاوی سبزیجات، میوه، غلات و ماهی می توان از بروز سکته مغزی جلوگیری کرد.

-عوامل خطر زایی که در کنترل شما نیست: برخی از عوامل خطر زا کهن سالی و وجود سابقه سکته مغزی در خانواده – که در بروز سکته مغزی موثرند خارج از کنترل انسان قرار دارند. جنسیت، نقش مهمی ایفاء می کند. سکته مغزی مردان را بسیار بیشتر از زنان تهدید می­ کند. با این وجود، زنان در اکثر مواردی که سکته مغزی بروز می ­کند جان شان را از دست می دهند. سکته مغزی، آفریقایی آمریکایی تبارها، سرخ پوست ­ها و اسکیموها را بیشتر از سایر نژاد ها تهدید می­ کند.[6]

سخن آخر

با توجه به مطالب گفته شده برای نجات بیمار سکته مغزی زمان محدودی حدود 3 الی 4 ساعت نیاز داریم که در این مدت کوتاه باید سنجیده و سریع و با خونسردی کامل به بیمار کمک کرد. اقداماتی که می­توان در این زمان محدود انجام داد عبارت است از: تماس با اورژانس 115 ؛ حرکت ندادن بیمار و هیچ نوع تجویز دارویی.

به نظر می رسد مردم در بسیاری مواقع از علائم و نشانه­ های سکته مغزی بی­خبرند در حالیکه رسانه می­تواند با اطلاع رسانی و استفاده از دیدگاه کارشناسان مردم را در نحوه برخورد با این موضوع آشنا کرده تا در مواقع لزوم بهترین عملکرد را در مواجهه با این موضوع داشته باشند.

پژوهش خبری// مریم عابدی